اليوم رقم 14 (PDF)




File information


Author: SSC 1

This PDF 1.4 document has been generated by Microsoft® Office Word 2007, and has been sent on pdf-archive.com on 19/08/2011 at 18:04, from IP address 188.52.x.x. The current document download page has been viewed 1236 times.
File size: 963.58 KB (53 pages).
Privacy: public file
















File preview


‫طيرَ حنقَآٌ‬
‫حن‪ٕٛ‬و ٍقى ‪14‬‬

‫‪1‬‬

‫بسم هللا الرحمن الرحيم‬
‫رخ‪ٞ‬يْ كخٌ حنلي‪ٚ‬غ عٍ أٍرع ٍٕٓ يؼهض حنًَكهش ح‪ٔٞ‬نىٗ يىٍ يَحكىم حنىيعٕس لى‪ ٙ‬حنًي‪ُٚ‬ىش‪ٔ .‬كىخٌ‬
‫يىىٍ حن‪ٔٛ‬ىى‪ َٛ‬ي‪٣‬كنىىش أٌ حنٔىىٍٕ طنٓىىَ رخن ىىم أَٓىىخ يَكهىىش طىىٕ‪ٔ ٍ١‬حٓىىظقَحٍت لهىىى طظلىىيع عىىٍ‬
‫طَ٘‪ ٚ‬خصت ٍْٕٔٓخ طُقم يخ ‪ٚ‬ـَ٘ ٔنى طَكِ عهٗ يوخ‪١‬زش أْىم ‪ٚ‬ؼىَد حنً خٍ‪ٟ‬ى‪( ٍٛ‬رُىٕ آىَحث‪ٛ‬م‬
‫ٔأْم حنكظخد غ‪َْٛ‬ى يٍ ‪ٕٓٚ‬ى َٔ‪ٜ‬خٍٖ)‪.‬‬
‫َٔظلٕل نهلي‪ٚ‬غ عٍ ٍٕٓ حنًَكهش حنؼخَ‪ٛ‬ش يٍ يَحكم حنيعٕس ل‪ ٙ‬حنًي‪ُٚ‬ش‪ /‬حنظ‪ ٙ‬طٔىز ي َكىش رىيٍ‪.‬‬
‫ْٔى‪ ٙ‬يَكهىىش طظٔىىى ر ىىَ‪ ٝ‬حنظ٘ىىَ‪ ٚ‬خصت هخ‪ٛ‬ىىش ٓىىٍْٕخ حنىىؼ‪٣‬ع ح‪ٔٞ‬نىىٗ‪ .‬لز ىىي أٌ أ‪ٛ‬ىىزلض ىٔنىىش‬
‫ح‪ٓ٠‬ى‪٣‬و ٔحقىىعت ٔحٓىىظقَ حنَٓىىٕل ٔحنًٓىىخؿٌَٔت كىىخٌ ‪٢‬رىي يىىٍ ٓىىٍ حنظ٘ىىَ‪ ٚ‬خص حني‪ُٛٚ‬ىىش (حنظىى‪ ٙ‬طًؼىىم‬
‫حنقٕحَ‪ ٍٛ‬حنظ‪ ٙ‬طٔ‪ َِّٛ‬حنئنش أٔ طٔ‪ َٛ‬عه‪ٓٛ‬خ حنئنش)‪ٔ .‬ل‪ ٌِْ ٙ‬حنًَكهش َِنض ٓض ٍٕٓت ْى‪ :ٙ‬حنزقىَست‬
‫حنُٔخءت حنًخثيست حنًخعٌٕت يلًيت ٔحن‪ٜ‬ف‪.‬‬
‫ٔحن‪ٛ‬ىٕو ٓىىُظُخٔل أ‪١‬ىىٕل ٓىىٍٕس لىى‪ ٙ‬حنقىىَآٌ عهىٗ ح‪١٠‬ىى‪ – ٣‬حنزقىىَس – ٔأكؼَْىىخ لَ‪ٟ‬ىىخ نهظ٘ىىَ‪ ٚ‬خصت‬
‫ُٔٓظ َف عهٗ ٍٕٓس حنُٔخء لى‪ ٙ‬حن‪ٛ‬ىٕو ٍقىى ‪15‬ت ٔرق‪ٛ‬ىش ٓىٍٕ ْىٌِ حنًَكهىش لى‪ ٙ‬حن‪ٛ‬ىٕو ‪ 16‬اٌ ٗىخء‬
‫هللا‪.‬‬
‫ٔطزىىيأ ٓىىٍٕس حنزقىىَس ر ىـ "أنىىى" كلىىَٔف حلظظخك‪ٛ‬ىىش طىىٌكََخ رٔىىٍٕ يك‪ٛ‬ىىش ٓىىخرقشت يؼىىم حن ُكزىىٕص يىىٍ‬
‫حنًَكهش حنٔخر شت ٔحنٔـيس ٔنقًخٌ يٍ ٍٕٓ حنًَكهش حنوخئشت يًخ ‪ ُٙ ٚ‬أٌ حنٍٕٔ حنظ‪ ٙ‬طزيأ رىُ ْ‬
‫حنلَٔف ح‪٢‬لظظخك‪ٛ‬ش ‪ ُٙ ٚ ٢‬أَٓخ َِنض يظظخر ش أٔ ل‪ ٙ‬يَكهش ٔحكيس أٔ قَ‪ٚ‬زش يٍ ر ‪.ٞ‬‬
‫ٔطزيأ حنٍٕٔس رب‪ٜٚ‬خل أٔل ٍٓخنش ييَ‪ٛ‬ش انٗ رُى‪ ٙ‬آىَحث‪ٛ‬م‪ :‬حنىى{‪ً }1‬نِى ْحن ِكظىخد ‪ٍْٚ ٢‬ىذ لِ‪ٛ‬ى ِّ ْىيٖ‬
‫ذ ٔ‪ِ ٚ‬ق‪ ًٌٕٛ‬حن‪٣َّٜ‬س ٔ ِي ًَّخ ٍُ ْقُخْ ْى ‪ِ ُٚ‬قٌٕ{‪ٔ }3‬حنَّى ٌِ‪ْ ٚ ٍٚ‬ئ ِيُىٌٕ ِرًىخ‬
‫نِّ ْهًظَّ ِق‪ }2{ٍٛ‬حنَّ ٌِ‪ْ ٚ ٍٚ‬ئ ِيٌُٕ ِر ْخنغ ْ‪ِ ٛ‬‬
‫خ‪ٜ‬هَ ِس ْى ْى ‪ِ ٕٚ‬قُىٌٕ{‪ }4‬أْٔ نىـ ِج عهىٗ ْىيٖ ِّيىٍ ٍَّرِّ ِٓى ْى ٔأْٔ نىـ ِج ْىى‬
‫َِل ِيٍ ق ْز ِه ٔ ِر ِ‬
‫َِل اِن ْ‪ٔ ٛ‬يخ أ ِ‬
‫أ ِ‬
‫ْحنً ْ ِهلٌٕ{‪.}5‬‬
‫(ح‪ٜٚ‬خص ‪ )3-1‬طئكي عهٗ أٌ حنقَآٌ (ًنى حنكظىخد) ْىيٖ نًىٍ ‪ٚ‬ىئيٍ رخنغ‪ٛ‬ىذ ٔ‪ٚ‬قى‪ٛ‬ى حن‪ٜ‬ى‪٣‬س ٔ‪ ُٚ‬ى ت‬
‫ْٔىٌح ‪ ٚ ٢‬ظىَ‪ ٝ‬عه‪ٛ‬ىىّ رُىٕ آىىَحث‪ٛ‬م ‪ٚ‬ؼىَدت ٔ‪ ٚ‬هًَٕىىّ ؿ‪ٛ‬ىيح‪ .‬نكىىٍ (ح‪ٜٚ‬ىش ‪ )4‬ط‪٠‬ىى‪ٛ‬ف ‪ٛ‬ى ش ‪ُ٢‬يىىش‬
‫نيهٕل حنـُشت ْٔ‪ ٙ‬ح‪ًٚ٠‬خٌ رًخ أَىِل عهىٗ يلًىي ٔيىخ أَىِل عهىٗ يىٍ ٓىزقّ يىٍ ٍٓىم هللا (اٗىخٍس‬
‫نَٓم رُ‪ ٙ‬آَحث‪ٛ‬م ٔحنظٍٕحس)ت ْٔىٕ يىخ نىى ‪ٚ‬قزىم رىّ رُىٕ آىَحث‪ٛ‬م حنىٌ‪ ٍٚ‬نىى ‪ ٚ‬ظَلىٕح رَٓىخنش يلًىي‪.‬‬
‫‪َٓٞ‬ى نٕ ل هٕح لٔ‪ٜٛ‬زلٌٕ ئهً‪ٛٓٔ ٍٛ‬ؤٌَٔ طً‪ِْٛ‬ى (حنىٌ٘ ‪ٚ‬نُىٌٕ) عهىٗ رق‪ٛ‬ىش حنُىخّت كىَٕٓى‬
‫أطزخع يٕٓٗ حنكه‪ٛ‬ى ٔحنٌ‪ ٍٚ‬أغَ هللا لَعٌٕ نظوه‪ٜٓٛ‬ى يٍ حٓظ زخىِ‪ .‬رم اٌ ىهٕنٓى ح‪٣ٓ٠‬و ‪ُ ٚ‬ى‪ٙ‬‬
‫‪2‬‬

‫حعظَحلٓى أٌ عقخثيْى هخ‪١‬جشت ٔأٌ آرىخءْى عخٗىٕح آ‪٢‬ف حنٔىُ‪ْٔ ٍٛ‬ىى ‪ٚ‬نُىٌٕ أٌ هللا حهظىخٍْى ني‪ُٚ‬ىّ‬
‫يٍ ىٌٔ حنزَ٘‪ٔ .‬ظٍٕٓ يلًي كَٕٓل هلل ‪ٚ‬هغ‪ ٙ‬طً‪ِْٛ‬ى ٔي‪ِٛ‬حطٓى حنظ‪ ٙ‬غًُْٕىخ يىٍ ط ىَىْى رلًىم‬
‫"أْم هللا"ت حنٌ٘ ‪ ُٙ ٚ‬أطزخع ى‪ٔ ُّٚ‬حنٌ٘ كٕنىِٕ ن٘ى ذ يوظىخٍ عُىي هللا‪ .‬هخ‪ٛ‬ىش أٌ يلًىي يىٍ رُى‪ٙ‬‬
‫آًخع‪ٛ‬م حنٌ‪ ًَ٠ٚ ٍٚ‬نٓى رُٕ آَحث‪ٛ‬م ي٘خعَ ن‪ ْٛ‬ل‪ٓٛ‬خ يٍ حنٕى ٗ‪ٙ‬ءت َظ‪ٛ‬ـش نًىخ كىيع ‪ٓ٠‬ىلخ‬
‫ٔهَٔؿّ يٍ يكش نهزخى‪ٚ‬ش‪ٔ .‬حنظ‪ ٙ‬كخَض حنٔزذ ل‪ ٙ‬ئن حنظخٍ‪ٚ‬ن رؤ‪ٚ‬ىي٘ ح‪ٓ٠‬ىَحث‪ٛ‬ه‪ٍٛٛ‬ت ٔط ًىي ط٘ىٕ‪ّٚ‬‬
‫ًٓ ش آًخع‪ٛ‬م ٔرُ‪ٔ .ّٛ‬نٕ كخٌ يلًي يٍ رُ‪ ٙ‬آَحث‪ٛ‬م لقي ‪ ٚ‬ظزَِ كؼ‪ َٛ‬يُٓى يـيى نهىي‪ٚٔ ٍٚ‬ظز ىِٕت‬
‫ٔكظٗ نٕ ٍل‪ ِٕ٠‬لٔ‪ٛ‬كٌٕ حنَل‪َ ٞ‬ظ‪ٛ‬ـش نظًٔكٓى رخنًٍٕٔع كًخ ل هض قَ‪.ٖٚ‬‬
‫نكىىٍ ٍلىى‪ ٞ‬ح‪ٓ٠‬ىىَحث‪ٛ‬ه‪ٔ ٍٛٛ‬يىىٍ ي ٓىىى يىىٍ ‪ٓٚ‬ىىٕى َٔ‪ٜ‬ىىخٍٖ لىى‪ٚ ٙ‬ؼىىَدت ‪ٚ‬وظهىىف ؿىىٌٍ‪ٚ‬خ عىىٍ ٍلىى‪ٞ‬‬
‫قىىَ‪ .ٖٚ‬لقىىَ‪ٍ ٖٚ‬ل‪٠‬ىىض حنىىيعٕس رٔىىزذ عىىيو ا‪ًٚ‬خَٓىىخ رخنز ىىغت ر‪ ًُٛ‬ىخ ٍلىى‪ ٞ‬ح‪ٓ٠‬ىىَحث‪ٛ‬ه‪ ٌٕٛ‬حنىىيعٕست‬
‫كظ ‪ٜ‬ىىذ ٔع‪ٜ‬ىىز‪ٛ‬شت ٔ‪ ٢‬ع‪٣‬قىىش نٓىىخ رًىىخ ‪ٚ‬ىىيعٕح نىىّ يلًىىي حنىىٌ٘ ‪ٚ ٢‬وظهىىف عًىىخ ‪ٚ‬ئيُىىٌٕ رىىّ ٔ‪٢‬‬
‫‪ ٚ‬خٍ‪.ّٟ‬‬
‫(ح‪ٜٚ‬ظىىىخٌ‪ )7-6 :‬طظـىىىّ انىىىٗ قىىىَ‪ :ٖٚ‬اِ ٌَّ حنَّىىى ٌِ‪ ٍٚ‬ك ىىىَٔحْ ٓىىىٕحء عهىىى ْ‪ْ ِٓ ٛ‬ى أأَىىىٌٍْ طٓ ْى أ ْو نىىى ْى طُىىى ٌٍِْ ْ ْى ‪٢‬‬
‫‪ْ ٚ‬ئ ِيٌُٕ{‪ }6‬هظى ّ‬
‫عنى‪ٛ‬ى{‪.}7‬‬
‫ىخٍ ِْ ْى ِغ٘ىخٔس ٔنٓى ْى عىٌحد ِ‬
‫هللا عهٗ قهٕ ِرٓ ْى ٔعهٗ ٓى ًْ ِ ِٓ ْى ٔعهىٗ أرْ‪ِ ٜ‬‬
‫ْى يٍ حهظخٍ حنك َ ٔنى ‪ٚ‬قٍَِ هللا عه‪ٓٛ‬ىت ٔقٕل ح‪ٜٚ‬ش "هظى هللا عهىٗ قهىٕرٓى‪ "...‬كىٌٕ يىٍ ‪ٚ ٢‬ىئيٍ‬
‫ل‪ ٙ‬حنزيح‪ٚ‬ش لهٍ ‪ٚ‬ىئيٍ ٔكؤَىّ هىظى عهىٗ قهزىّ‪ ٌٞٔ .‬يىٍ ههى حنقهىذ ٔٓىٓم حنظ ك‪ٛ‬ىَ ْىٕ هللا لكىؤٌ هللا‬
‫ٓهذ ٌِْ حنقيٍحص عٍ حنكخلَ‪.‬‬
‫ىخهلل ٔرِ ْ‬
‫ىخن‪ِ ْٕٛ‬و‬
‫خّ يٍ ‪ٚ‬قٕل آيَُّخ رِ ّ ِ‬
‫(ح‪ٜٚ‬خص‪ )20-8 :‬طوخ‪١‬ذ أَخّ ‪ ٚ‬هٌُٕ ا‪ًٚ‬خَٓى ْٔى كخًرٌٕ‪ِ ٔ :‬يٍ حنَُّ ِ‬
‫ح‪ٜ‬ه َِ ٔيخ ْى رًِ ْئ ِيُِ‪ٚ }8{ٍٛ‬وخ ِىعٌٕ ّ‬
‫هللا ٔحنَّ ٌِ‪ ٍٚ‬آيُٕح ٔيخ ‪ْ ٚ‬ويعٌٕ اِ‪ َّ٢‬أَ ٔٓى ٔيىخ ‪ْ٘ ٚ‬ى ٌَٔ{‪}9‬‬
‫ِ‬
‫لِىى‪ ٙ‬قهىىٕرِ ِٓى َّيىىَ‪ ٝ‬لىىِحىْى ّ‬
‫هللا يَ‪ٟ‬ىىخ ٔنٓىىى عىىٌحد أنِىى‪ٛ‬ى رًِىىخ كىىخَٕح ‪ْ ٚ‬ك ى ٌِرٌٕ{‪ٔ }10‬اًِح قِ‪ٛ‬ىىم نٓ ى ْى ‪٢‬‬
‫ْ‬
‫‪ ٝ‬قخنٕحْ اًََِّخ َلْ ٍ ي‪ ْٜ‬هِلٌٕ{‪ }11‬أ‪ ٢‬آََِّ ْى ْى ْحنً ْ ِٔئٌ ٔنـ ِكٍ ‪}12{ٌَٔ ْ٘ ٚ َّ٢‬‬
‫ط ْ ِٔئح لِ‪ ٙ‬ح‪ِ ٍْٞ‬‬
‫ٔاًِح قِ‪ٛ‬ىىم نٓى ْى آ ِيُىىٕحْ كًىىخ آيىىٍ حنَُّىىخّ قىىخنٕحْ أَى ْىئ ِيٍ كًىىخ آيىىٍ حن ُّٔى ٓخء أ‪ ٢‬آََِّى ْى ْىىى حن ُّٔى ٓخء ٔنىىـ ِكٍ ‪َّ٢‬‬
‫خ‪ْ ِٓ ُِٛ١‬ى قىىخنٕحْ اََِّىخ ي ْكى ْى اًََِّىخ َلْ ىىٍ‬
‫‪ْ ٚ‬هًىٌٕ{‪ٔ }13‬اًِح نقىٕحْ حنَّى ٌِ‪ ٍٚ‬آيُىٕحْ قىىخنٕحْ آيَُّىخ ٔاًِح ههىْٕ حْ اِنىٗ ٗى‪ِ ٛ‬‬
‫هللا ‪ْٔٚ‬ىىظٓ ِِْة ِر ِٓىى ْى ٔ‪ًٚ‬ىى ُّيْ ْى لِىى‪ْ ١ ٙ‬غ‪ٛ‬ىىخَِ ِٓ ْى ‪ًْٓ ٚ‬ىىٌٕ{‪ }15‬أْٔ نىىـجِ حنَّىى ٌِ‪ ٍٚ‬ح ْٗىىظَٔحْ‬
‫ئْىىظٓ ِِْثٌٕ{‪ّ }14‬‬
‫ىم حنَّى ٌِ٘ حْٓىظْٕ قي َىخٍح له ًَّىخ‬
‫حن‪٣َّ٠‬نش ِر ْخنٓيٖ لًخ ٍ ِرلض طِّـخٍطٓ ْى ٔيىخ كىخَٕحْ يْٓظى ِي‪ }16{ٍٚ‬يىؼهٓ ْى كًؼ ِ‬
‫خءص يخ كْٕ نّ ًْذ ّ‬
‫أ‪ْ ٟ‬‬
‫ْ‪ٜ‬ىٌَٔ{‪ٛ }17‬ىى ر ْكىى ع ًْى‪ ٙ‬لٓى ْى ‪٢‬‬
‫ٍٕ ِْ ْى ٔطىَكٓ ْى لِى‪ ٙ‬ظهًىخص ‪ٚ َّ٢‬ز ِ‬
‫هللا ِرُ ِ‬
‫‪ِ َْٚ‬ؿ ٌٕ{‪ }18‬أْٔ ك‪ِّٜٛ‬ذ ِّيٍ حنًَّٔخ ِء لِ‪ ِّ ٛ‬ظهًىخص ٍٔ ْعىي ٔرىَْ ‪ٚ‬ـْ هىٌٕ أ‪ ْٛ‬ىخ ِر ٓ ْى لِى‪ ٙ‬آًحَِ ِٓىى ِّيىٍ‬
‫ص ّ‬
‫ٔهللا ي ِل‪ِ ٢ٛ‬ر ْخنكخلِ َِ‪ٚ }19{ٍٚ‬كىخى ْحنزىَْ ‪ْ ٚ‬وطىف أرْ‪ٜ‬ىخٍْ ْى كهًَّىخ أ‪ٟ‬ىخء نٓىى‬
‫حن‪َّٕٜ‬ح ِع ِ كٌٍ ْحنًْٕ ِ‬
‫‪3‬‬

‫َّي٘ىىْٕ حْ لِ‪ٛ‬ى ِّ ٔاًِح أ ْ‬
‫ىخٍ ِْ ْى اِ ٌَّ َّ‬
‫ظهىىى عه ى ْ‪ْ ِٓ ٛ‬ى قىىخيٕحْ ٔنىىْٕ ٗىىخء ّ‬
‫ى‪ٙ‬ء‬
‫هللا عهىىٗ كىىمِّ ٗى ْ‬
‫هللا نىىٌْذ رِٔى ًْ ِ ِٓ ْى ٔأرْ‪ٜ‬ى ِ‬
‫ق ِي‪.}20{َٚ‬‬
‫ٔط‪ٓ ٜ‬ى ح‪ٜٚ‬خص رؤَٓى ي ٔئٌ ل‪ ٙ‬ح‪ٌْٔ ٍٝٞ‬ح حن ٔخى ظخَْ نه ‪ٛ‬خٌ‪ .‬كًخ ط‪ٓ ٜ‬ى رؤَٓى لى‪ ٙ‬قهىٕرٓى‬
‫يَ‪ٝ‬ت ٔحنٌ‪ ٍٚ‬لى‪ ٙ‬قهىٕرٓى يىَ‪ ٝ‬ح‪ٛ‬ىط‪٣‬ف ‪ٚ‬طهقىّ حنقىَآٌ عهىٗ حن٘ىو‪ ٚ‬حنٔى‪ٛ‬ت عىي‪ٚ‬ى ح‪ٞ‬هى‪ ٣‬ت‬
‫ٔٓ‪َٛ‬ى ًكَ ْئ‪٢‬ء ل‪ٍٕٓ ٙ‬س ح‪ٞ‬كِحد ٔحنٍُٕ ٔغ‪َْٛ‬خ‪.‬‬
‫ْٔى أَخّ أعهُٕح آ‪٣‬يٓى يٍ أْم ‪ٚ‬ؼَدت ٔنكُٓى نىى ‪ٚ‬ئيُىٕح‪ٔ .‬قىي ؿىَص حن ىخىس عهىٗ أٌ يىٍ ‪ ٚ‬هىٍ‬
‫ا‪ًٚ‬خَّ رخنيعٕست ايخ ئظ‪ ٍٛ ٠‬أٔ يًٍ ‪ٚ‬زلؼٌٕ عٍ لَ‪ ٙ‬أكزَ يًىخ ك‪ٜ‬ىهٕح عه‪ٛ‬ىّ لى‪ ٙ‬يـىظً ٓىت‬
‫ا‪ٟ‬ىىخلش نقهىىش قه‪ٛ‬هىىش يوه‪ٜ‬ىىش‪ .‬ل‪٣‬رىىي أٌ ْىىئ‪٢‬ء يًىىٍ أعهىىٍ آىى‪٣‬يّ رًـىىَى ي َلظىىّ أٌ حنَٓىىٕل قىىخىو‬
‫نهًي‪ُٚ‬شت ‪ ً١‬خ ل‪ ٙ‬أٌ ‪ٚ‬لنٕح عُىيِ رًىخ ‪َٟٚ‬ى‪ٓٛ‬ى‪ٔ .‬نًىخ هىخد ظىُٓىت نىى ‪ ٚ‬هُىٕح ٍىطٓىى رىم حٓىظًَٔح‬
‫ربظٓخٍ ح‪ًٚ٠‬ىخٌ يىع ارقىخء كىم ط‪ٜ‬ىَلخطٓى حنغ‪ٛ‬ىَ آى‪٣‬ي‪ٛ‬ش ٔحنظى‪ً ٙ‬كىَص ح‪ٜٚ‬ىخص يُٓىخ ٓىوَ‪ٚ‬ظٓى يىٍ‬
‫حنًٔهً‪ ٍٛ‬حنقخىي‪ ٍٛ‬يىٍ يكىش حنىٌ‪ ٍٚ‬غىخنز‪ٛ‬ظٓى يىٍ حن‪٠‬ى خء ٔحنًٔظ‪٠‬ى ‪ٍٛ‬ت كًىخ ْىٕ كىخل عخيىش يىٍ‬
‫ىهم ح‪٣ٓ٠‬و يٍ ح‪ٔ ّٔٞ‬حنوٍِؽ‪.‬‬
‫ٔطوزََخ كظذ حنظخٍ‪ٚ‬ن ٔحنٔ‪ َٛ‬أٌ يًىٍ لقىي ُعخيظىّ حنٔ‪ٛ‬خٓى‪ٛ‬ش رٔىزذ ح‪ٓ٠‬ى‪٣‬وت عزىيهللا حرىٍ أرى‪ ٙ‬حرىٍ‬
‫ٓهٕلت حنٌ٘ ‪ٚ‬قٕل عُىّ حرىٍ ْ٘ىخو لى‪ٓ ٙ‬ى‪َٛ‬طّ " أٌ قٕيىّ قىي َنًىٕح نىّ حنوىَُ ن‪ٛ‬ظٕؿىِٕ ػىى ‪ًٚ‬هكىِٕ‬
‫عهىى‪ٓٛ‬ى"‪ٔ .‬نكىىٍ ْـىىَس حنَٓىىٕل ن‪ٛ‬ؼىىَد َٔ٘ىىؤس ىٔنىىش ن‪ٓ١‬ىى‪٣‬و ُْىىخ كىىٕل حنُىىخّ عىىٍ يُخ‪ٛ‬ىىَطّت‬
‫لخ‪ٟ‬ىطَ ‪ٗ٠‬ىٓخٍ آى‪٣‬يّت ٔرقى‪ ٙ‬عهىٗ ك ىَِ كظىٗ يىخصت ‪ٚ‬قىٕل حرىٍ ْ٘ىخو‪ :‬قىخل حرىٍ آىلخ ‪ٔ :‬أيىخ‬
‫عزيهللا رٍ أر‪ ٙ‬لؤقخو عهٗ َٗلّ ل‪ ٙ‬قٕيّ يظَىىحت كظٗ غهزّ ح‪٣ٓ٠‬وت ليهم ل‪ ّٛ‬كخٍْخ‪.‬‬
‫كٌٕ نُ ّٔ ُعخيش ى‪ُٛٚ‬شت ٔهَْٔخ رٔىزذ ح‪ٓ٠‬ى‪٣‬و أ‪٠ٚ‬ىخت‬
‫ٔيؼم حرٍ ٓهٕل كخٌ ُْخ ٍؿم آهَ قي ّ‬
‫ْٕٔ ؿِحء رٍ ‪ٙ ٛٛ‬ت حنٌ٘ هَؽ يغخ‪ٟ‬زخ يىٍ ‪ٚ‬ؼىَد ٔنىى ‪ ٚ‬ىي ان‪ٓٛ‬ىخ كظىٗ يىخص‪ٔ .‬يىؼهٓى ٓى ي حرىٍ‬
‫عزخىس ٓ‪ٛ‬ي حنوٍِؽ قزم ح‪٣ٓ٠‬و‪َٔ .‬لٍ ُْخ ‪َٓ٘ ٢‬ي عهٗ ‪ٛ‬لش حطٓىخو ْىئ‪٢‬ءت ٔ‪ ٢‬غ‪ٛ‬ىَْى رخ‪ٓ٢‬ىىت‬
‫ٔنكُُخ َُقم يخ ؿخء ل‪ ٙ‬كظذ حنٔ‪َٛ‬ت ن‪ ْٛ‬كظؤك‪ٛ‬ي عهٗ أٌ ْئ‪٢‬ء ك خٍ أٔ يُخلق‪ٍٛ‬ت ٔنكٍ كبٗخٍس انىٗ‬
‫أَّ كخٌ ُْخ يُخلق‪ ٍٛ‬ي َٔل‪ْ ٍٛ‬ى يٍ ىههٕح ح‪٣ٓ٠‬و ‪ ً١‬خ رظلق‪ ٛ‬يكخٓذ ي ُٕ‪ٚ‬ش ٔؿخِ ْٔى يىٍ‬
‫طظليع عُٓى ٍٕٓس حنزقَس ٍٕٔٓ ييَ‪ٛ‬ش قخىيش‪.‬‬
‫(ح‪ٜٚ‬خص‪ )26-20 :‬طوخ‪١‬ذ كم حنُخّت كٌٕ ‪ٚ‬ؼَد ‪ٚ‬قطُٓخ أَخّ ر قخثي يظُٕعش‪ .‬لُٓخ رُىٕ آىَحث‪ٛ‬م‬
‫حنٌ‪ُٚ ٍٚ‬لئٌٍ يٍ أطزخع يٕٓٗت ُْٔخ حن‪ٕٓٛ‬ى حنىٌ‪ ٍٚ‬حرظ ىئح عق‪ٛ‬ىيس (يىٌْزخ) ر ىي يٕٓىٗ‪ُْٔ .‬ىخ‬
‫حنُ‪ٜ‬ىخٍٖ حنىٌ‪ ٍٚ‬حَلىئٍح يًىٍ آيىٍ ر ‪ٔٛ‬ىٗت ٔر ‪٠‬ىٓى يىٍ حعظقىي أٌ ع‪ٔٛ‬ىٗ حرىٍ هللا أٔ أٌ ع‪ٔٛ‬ىىٗ‬
‫ٔأيّ آنٓش يع هللا‪ُْٔ .‬خ يٍ نى ‪ٚ‬ئيٍ ر ي يٍ ح‪ٔ ّٔٞ‬حنوىٍِؽ حنىٕػُ‪ٍٛٛ‬ت ٔيىؼهٓى ح‪ٞ‬عىَحد كىٕل‬
‫‪4‬‬

‫‪ٚ‬ؼَد‪ٚ :‬خ أ‪ُّٓٚ‬خ حنَُّخّ ح ْعزئحْ ٍرَّكى حنَّ ٌِ٘ ههقك ْى ٔحنَّ ٌِ‪ِ ٍٚ‬يٍ قى ْزهِك ْى ن هَّكى ْى طظَّقىٌٕ{‪ }21‬حنَّى ٌِ٘ ؿ ىم نكىى‬
‫ص ٍِ ُْقخ نَّك ْى لى‪ ٣‬طـْ هىٕحْ ِ ّهللِ‬
‫ح‪ ٝ ٍْٞ‬لَِحٗخ ٔحنًَّٔخء رُِخء ٔأَِل ِيٍ حنًَّٔخ ِء يخء لؤ ْهَؽ رِ ِّ ِيٍ حنؼًََّح ِ‬
‫أَيحىح ٔأَظ ْى ط ْهًٌٕ{‪ٔ }22‬اٌِ كُظ ْى لِ‪ٍْٚ ٙ‬ذ ِّي ًَّخ َ َِّ ْنُىخ عهىٗ عزْى ِيَخ لىؤْطٕحْ رِٔىٍٕس ِّيىٍ ِّي ْؼهِى ِّ ٔح ْىعىٕحْ‬
‫هللا اِ ٌْ ك ُْظ ْى ‪ٛ‬ىخ ِىقِ‪ }23{ٍٛ‬لىبٌِ نَّى ْى ط ْ هىٕحْ ٔنىٍ ط ْ هىٕحْ لىخطَّقٕحْ حنَُّىخٍ حنَّظِى‪ٔ ٙ‬قٕىْىخ‬
‫ٌٔ ّ ِ‬
‫ٗٓيحءكى ِّيٍ ى ِ‬
‫حنَُّخّ ٔ ْحن ِلـخٍس أ ِع َّي ْ‬
‫ىَ٘‬
‫ص نِ ْهكخلِ َِ‪ٔ }24{ٍٚ‬ر ِّ٘ َِ حنَّ ٌِ‪ ٍٚ‬آيُٕحْ ٔع ًِهٕحْ حن‪َّٜ‬خنِلخ ِ‬
‫ص أ ٌَّ نٓى ْى ؿَُّىخص طـْ ِ‬
‫ِيٍ طلْ ظِٓخ ح‪َْٓ ٞ‬خٍ كهًَّخ ٍ ُِقٕحْ ِي ُْٓخ ِيٍ ػًَس ْ‬
‫ٍُِّقخ قخنٕحْ ْـٌح حنَّ ٌِ٘ ٍ ُِ ْقُخ ِيٍ قزْىم ٔأطىٕحْ رِى ِّ يظ٘ىخرِٓخ‬
‫ٔنٓ ْى لِ‪ٓٛ‬خ أ ُْٔحؽ ُّيطََّٓس ْٔ ْى لِ‪ٓٛ‬خ هخنِئٌ{‪ }25‬اِ ٌَّ َّ‬
‫هللا ‪ْٔٚ ٢‬ظلْ ِ‪ ٙٛ‬أٌ ‪َِ ْ٠ٚ‬د يؼ‪َّ ٣‬يخ ر ٕ‪ٟ‬ش لًخ‬
‫لْٕ قٓخ لؤ َّيخ حنَّ ٌِ‪ ٍٚ‬آيُٕحْ ل‪ْ ٛ‬هًٌٕ أََّّ ْحنلى ُّ ِيىٍ ٍَّرِّ ِٓى ْى ٔأ َّيىخ حنَّى ٌِ‪ ٍٚ‬ك ىَٔحْ ل‪ٛ‬قٕنىٌٕ يىخًح أٍحى َّ‬
‫هللا ِرٓىـٌح‬
‫‪٠‬مُّ ِر ِّ كؼِ‪َٛ‬ح ٔ‪ِ ْٓ ٚ‬ي٘ ِر ِّ كؼِ‪َٛ‬ح‪.‬‬
‫يؼ‪ِ ٚ ٣‬‬
‫ح‪ٜٚ‬ش‪ 25:‬رَٖ٘ ٔٔعي نهًئيُ‪.ٍٛ‬‬
‫(ح‪ٜٚ‬خص‪ :)29-26:‬ط ٕى نهلي‪ٚ‬غ عًٍ أعهىٍ آى‪٣‬يّ ْٔىٕ نىى ‪ٚ‬ىئيٍ حنىٌ‪ً ٍٚ‬كىَطٓى ح‪ٜٚ‬ىخص‪:20-8 :‬‬
‫هللا ِيٍ ر ْ ِي ِي‪ٛ‬ؼخقِ ِّ ٔ‪ْ ٚ‬قط ٌٕ يىخ أيىَ َّ‬
‫هللا ِرى ِّ أٌ‬
‫خٓقِ‪ }26{ٍٛ‬حنَّ ٌِ‪ُٚ ٍٚ‬ق‪ ٌٕ٠‬عْٓي َّ ِ‬
‫‪٠‬مُّ ِر ِّ اِ‪ْ َّ٢‬حن ِ‬
‫ٔيخ ‪ِ ٚ‬‬
‫خهلل ٔكُىظ ْى أ ْيٕحطىخ لؤكْ ‪ٛ‬ىخك ْى‬
‫خٌَٓٔ{‪ }27‬ك‪ْٛ‬ف ط ْك ٌَٔ ِر َّ ِ‬
‫‪ ٝ‬أٔنـجِ ْى ْحنو ِ‬
‫‪ٕٛٚ‬م ٔ‪ِٔ ْ ٚ‬ئٌ لِ‪ ٙ‬ح‪ِ ٍْٞ‬‬
‫‪ ٝ‬ؿ ًِ‪ ٛ‬خ ػى َّى حْٓىظٕٖ اِنىٗ‬
‫ػ َّى ‪ًِٛ ٚ‬ظك ْى ػ َّى ‪ٚ‬لْ ِ‪ٛٛ‬ك ْى ػ َّى اِن ْ‪ ِّ ٛ‬طَْ ؿ ٌٕ{‪ ْٕ }28‬حنَّ ٌِ٘ هه نكى َّيخ لِ‪ ٙ‬ح‪ِ ٍْٞ‬‬
‫حنًَّٔخء لٔ َّٕحْ ٍَّ ٓزْع ًٓخٔحص ْٕٔ ِركمِّ ٗ ْ‪ٙ‬ء ع ِه‪ٛ‬ى{‪.}29‬‬
‫حنيهٕل ل‪ ٙ‬ح‪٣ٓ٠‬و ‪ ُٙ ٚ ٢‬حنظه ع رخن٘ٓخىط‪ ٍٛ‬ل‪ ٙ‬ؿٕ حكظ خن‪ٔ ٙ‬اعطىخء ٗىٓخىس ٔطغ‪ٛٛ‬ىَ حٓىى حنًٔىهى‬
‫حنـي‪ٚ‬ي‪ .‬نكُّ ‪ ُٙ ٚ‬عقي حط خ ٔعٓي يع هللا أٌ ‪ٚ‬ط‪ٛ‬ع كم أٔحيَِ ٔ‪ُٚ‬ظٓ‪ ٙ‬عٍ كم َٕحْ‪ّٛ‬ت يقخرىم ؿُىش‬
‫ل‪ ٙ‬ح‪ٜ‬هَس ٔٓ خىس ل‪ ٙ‬حنيَ‪ٛ‬خ‪.‬‬
‫ٔن هُخ يٍََخ رآ‪ٚ‬خص ًَُٔٓ رًؼهٓىخ طئكىي أٌ يىٍ ‪ٚ‬قظىَف كز‪ٛ‬ىَس ْٔىٕ عىخنى عخقىم ٔ‪ٜٚ‬ىَ عه‪ٓٛ‬ىخ لٓىٕ‬
‫يوهي ل‪ ٙ‬حنُخٍ‪ٔ .‬اٌ كخَض لَ آ‪٣‬ي‪ٛ‬ش قي‪ًٚ‬ش قخنض رٓىٌح لقىي ٔحلقىٕح حنلى ت لىخنقَآٌ ْىٕ يىٍ ‪ٚ‬قىٕل‬
‫رٌن ٔن‪ ْٛ‬ح‪ٗٞ‬خعَس أٔ حنوٕحٍؽ أٔ حنً ظِنش أٔ غ‪َْٛ‬ى‪.‬‬
‫ْ‬
‫ْ‬
‫‪ٝ‬‬
‫(ح‪ٜٚ‬خص‪ )39-30:‬عٍ هه آىو ٔيٕقف اره‪ ْٛ‬يُّ‪ٔ :‬اًِ قخل ٍرُّى نِهً‪٣‬ثِكى ِش اَِِّى‪ ٙ‬ؿخ ِعىم لِى‪ ٙ‬ح‪ِ ٍْٞ‬‬
‫ههِ‪ ٛ‬ش قخنٕحْ أطـْ م لِ‪ٓٛ‬خ يٍ ‪ِٔ ْ ٚ‬ي لِ‪ٓٛ‬خ ٔ‪ ِ ْٔ ٚ‬حنيِّيخء َٔلْ ٍ َٔزِّق ِرل ًْى ِي َٔقىيِّّ نى قىخل اَِِّى‪ ٙ‬أ ْعهىى‬
‫يخ ‪ ٢‬ط ْهًٌٕ{‪ٔ }30‬عهَّى آىو ح‪ًْٓٞ‬خء كهَّٓخ ػ َّى عَ‪ْ ٟٓ‬ى عهٗ ْحنً‪٣‬ثِك ِش لقخل أَ ِزجىَِٕ‪ِ ٙ‬رؤْٓىًخء ْىـئ‪٢‬ء‬
‫اٌِ كُظ ْى ‪ٛ‬خ ِىقِ‪ }31{ٍٛ‬قخنٕحْ ٓزْلخَ ‪ِ ٢‬ع ْهى نُخ اِ‪ َّ٢‬يخ عهَّ ًْظُىخ اََِّى أَىض ْحن هِى‪ٛ‬ى ْحنل ِكى‪ٛ‬ى{‪ }32‬قىخل ‪ٚ‬ىخ‬
‫‪ٔ ٝ‬أ ْعهىى‬
‫آىو أَ ِز ْجٓى ِرؤًْٓآثِ ِٓ ْى له ًَّخ أَزؤْ ْى ِرؤًْٓآثِ ِٓ ْى قخل أن ْى أقم نَّك ْى اَِِّ‪ ٙ‬أ ْعهى غ‪ْٛ‬ىذ حنَّٔىًخٔح ِ‬
‫ص ٔح‪ِ ٍْٞ‬‬
‫‪5‬‬

‫يخ طزْئٌ ٔيخ كُظ ْى ط ْكظًىٌٕ{‪ٔ }33‬اِ ًْ ق ْهُىخ نِ ْهً‪٣‬ثِكى ِش حْٓىـئحْ ‪ٜ‬ىو لٔىـئحْ اِ‪ َّ٢‬اِ ْرهِى‪ ْٛ‬أرىٗ ٔحْٓىظ ْكزَ‬
‫ٔكخٌ ِيٍ ْحنكخلِ َِ‪.}34{ٍٚ‬‬
‫ح‪ٜٚ‬ش‪ 30:‬طئكي ر٘كم قخ‪١‬ع أٌ هللا قخل نهً‪٣‬ثكش ىٌٔ رق‪ٛ‬ش ههقّ‪ .‬أ٘ أَّ نى ‪ٚ‬قم نغ‪َْٛ‬ى ي ٓى كخنـٍ‪:‬‬
‫ْ‬
‫ْ‬
‫‪ ٝ‬ه ِه‪ ٛ‬ش"‪ٌْٔ .‬ح ‪ ُٙ ٚ‬أٌ كم يىٍ أهزىَْى هللا روهى آىو‬
‫ٔاًِ قخل ٍرُّ ِنهً‪ِ ٣‬ثك ِش اَِِّ‪ ٙ‬ؿخ ِعم ِل‪ ٙ‬ح‪ِ ٍْٞ‬‬
‫ي‪٣‬ثكش رًخ ل‪ٓٛ‬ى اره‪.ْٛ‬‬
‫ٔقٕل حنً‪٣‬ثكش‪ " :‬أطـْ م لِ‪ٓٛ‬ىخ يىٍ ‪ِٔ ْ ٚ‬ىي لِ‪ٓٛ‬ىخ ٔ‪ْٔٚ‬ى ِ حنىيِّيخء" ق‪ٛ‬خٓىخ عهىٗ يىخ حهظزىَِٔ ٔ‪ََٔٚ‬ىّ يىٍ‬
‫أل خل حنزَ٘‪ٌْٔ .‬ح ‪ٚ‬ئكي أٌ آىو ن‪ ْٛ‬أٔل حنزَ٘ت ٔا ٌ هه رىئٌ أد أٔ أوت يؼهًىخ ههى ع‪ٔٛ‬ىٗ رى‪٣‬‬
‫هللا كًؼ ِم آىو ههقّ ِيٍ طىَحد ػِى َّى قىخل نىّ كىٍ ل‪ٛ‬كىٌٕ{‪}59‬آل‬
‫أد ٔرق‪ ٙ‬أَخٌ‪{ :‬اِ ٌَّ يؼم ِع‪ِ ٗٔٛ‬عُي ّ ِ‬
‫عًَحٌ‪.‬‬
‫ٔك‪ًْ٣‬خ ٍؿه‪ ٍٛ‬يٍ حنزَ٘ ٔن‪ٔٛ‬خ أٔل حنزَ٘‪.‬‬
‫ٔهللا ؿىىم ٗىىؤَّ أرهىىئ حنً‪٣‬ثكىىش لىى‪ ٙ‬أيىىخكٍ طٕحؿىىيْى لىى‪ ٙ‬حنكىىٌٕت ٔحنىىٌ٘ ‪ٚ‬طه ى عه‪ٛ‬ىىّ حنقىىَآٌ‪" :‬حنًىى‪ٟ‬‬
‫‪ }69{ًٌٕٜ‬اٌِ ‪ٕٚ‬كٗ‬
‫‪ْ ١‬ح‪ْ ٞ‬عهٗ اِ ًْ ‪ْ ٚ‬وظ ِ‬
‫ح‪ٞ‬عهٗ"ت كًخ ؿخء ل‪ٍٕٓ ٙ‬س ‪ :ٙ‬يخ كخٌ نِ‪ِ ٙ‬ي ٍْ ِع ْهى ِر ْخنً ِ‬
‫‪ ٙ‬اِ َّ‪ ٢‬أًََّخ أَخ َ ٌِ‪ُّ َٚ‬ي ِز‪ }70{ٍٛ‬اِ ًْ قخل ٍرُّ نِ ْهً‪٣‬ثِك ِش اَِِّ‪ ٙ‬هخنِ رَ٘ح ِيٍ ِ‪.}71{ٍٛ١‬‬
‫اِن َّ‬
‫نقي أرهئ هللا حنً‪٣‬ثكش ل‪ ٙ‬حنًكخٌ حنٌ٘ ‪ ٌٕ٘ٛ ٚ‬ل‪(ّٛ‬حنً‪ ٟ‬ح‪ٞ‬عهٗ)ت ٔنى ‪ٚ‬ليع ًن ل‪ ٙ‬ح‪ٍٝٞ‬ت حنظ‪ٙ‬‬
‫هه عه‪ٓٛ‬خ آىو‪.‬‬
‫رًـَى أٌ أرهغٓى هللا روزَ هه آىو كظٗ طزخ‪ُٚ‬ض يٕحقف حنً‪٣‬ثكش يُّت ٔك‪ٜ‬م ه‪٣‬ف ر‪ٛ‬ىُٓى كىٕل‬
‫ًن ‪ .‬حنز ‪ ٞ‬قزم ىٌٔ حعظَح‪ٔ .ٝ‬حنز ‪ ٞ‬عخٍ‪ ٝ‬ر٘يس " قخنٕحْ أطـْ م ِل‪ٓٛ‬خ يٍ ‪ِٔ ْ ٚ‬ىي ِل‪ٓٛ‬ىخ ٔ‪ْٔٚ‬ى ِ‬
‫حنىىىىىىىىىىىىىىىىىىيِّيخء َٔلْ ىىىىىىىىىىىىىىىىىىٍ َٔىىىىىىىىىىىىىىىىىىىزِّق ِرل ًْىىىىىىىىىىىىىىىىىى ِي َٔقىىىىىىىىىىىىىىىىىىىيِّّ‬

‫نىىىىىىىىىىىىىىىىىىى ‪".‬‬

‫ٌْٔح ح‪٢‬عظَح‪ ٝ‬رُ‪ ٙ‬عهٗ كـش أَٓى أل‪٠‬م يٍ حنزَ٘ ٔأٌ ْىٌح حنز٘ىَ ٓى‪ ٛ‬م يىخ ل هىّ أيؼخنىّ يىٍ‬
‫حنز٘ىَ حنًُظ٘ىَ‪ ٍٚ‬عهىٗ ح‪ ٍٝٞ‬عُىييخ ههى آىو‪ .‬لٓىى ُْىخ ‪ٚ‬قٕنىٌٕ نًىخًح طَ‪ٚ‬ىىي ههى ر٘ىَ ‪ٔ ٚ‬ىي لىى‪ٙ‬‬
‫ح‪ٔٚٔ ٍٝٞ‬‬

‫حنىييخءت كًىخ ‪ ٚ‬ىم حنز٘ىَ حنًٕؿىٕى‪ٍٚ‬ت َٔلىٍ َٔىزق رلًىي َٔقىيّ نى ‪ .‬نقىي رُىٗ‬

‫حنً ظَ‪ ٌٕٟ‬يٍ حنً‪٣‬ثكش حعظَح‪ٟٓ‬ى عهٗ هه آىوت عهٗ ٗ ٍْٕى رؤَٓى أل‪٠‬م يٍ ٌْح ح‪َٔ٠‬خٌ‪.‬‬
‫لؤهزَْى هللا رؤٗ‪ٛ‬خء ه ‪ٛ‬ض عهٗ حنً‪٣‬ثكشت طظ ه روه آىوت ٔرى‪ ٍٛ‬ؿىِء يُٓىخ رخنىين‪ٛ‬م حنًلٔىّٕ ‪{:‬‬
‫‪ ............‬قخل اَِِّ‪ ٙ‬أ ْعهى يخ ‪ ٢‬ط ْهًىٌٕ{‪ٔ }30‬عهَّىى آىو ح‪ْٓٞ‬ىًخء كهَّٓىخ ػى َّى عَ‪ٟ‬ىٓ ْى عهىٗ ْحنً‪٣‬ثِكى ِش‬
‫لقخل أَ ِزجَِٕ‪ِ ٙ‬رؤًْٓخء ْـئ‪٢‬ء اٌِ كُظ ْى ‪ٛ‬خ ِىقِ‪ }31{ٍٛ‬قخنٕحْ ٓزْلخَ ‪ِ ٢‬ع ْهى نُخ اِ‪ َّ٢‬يخ عهَّ ًْظُخ اََِّى أَىض‬

‫‪6‬‬

‫ْحن هِ‪ٛ‬ى ْحنل ِك‪ٛ‬ى{‪ }32‬قخل ‪ٚ‬خ آىو أَزِ ْجٓى رِؤًْٓآثِ ِٓ ْى له ًَّخ أَزؤْ ْى رِؤًْٓآثِ ِٓ ْى قخل أن ْى أقىم نَّكى ْى اَِِّى‪ ٙ‬أ ْعهىى غ‪ْٛ‬ىذ‬
‫‪ٔ ٝ‬أ ْعهى يخ طزْئٌ ٔيخ كُظ ْى ط ْكظًٌٕ{‪.}33‬‬
‫حنًَّٔخٔح ِ‬
‫ص ٔح‪ِ ٍْٞ‬‬
‫ُْخ أعهٍ يٍ عخٍ‪ ٝ‬طَحؿ ٓى عٍ حعظَح‪ٟٓ‬ى‪ .‬ايخ قُخعش طخيش ٔحعظَحف روطؤ يٕق ٓىت أٔ طٔىه‪ًٛ‬خ‬
‫رً٘‪ٛ‬جش هللات ٔحنٔكٕص ‪َٓٞ‬ىى ‪ٔٚ ٢‬ىظط‪ ٌٕ ٛ‬ح‪٢‬عظىَح‪ ٝ‬عهىٗ ي٘ى‪ٛ‬جش هللا ٍ‪ٟ‬ىٕح أو نىى ‪َٟٚ‬ىٕحت يىع‬
‫ح‪٢‬كظ خظ رخن٘ ٍٕ حن٘و‪ ٜٙ‬ك‪ٛ‬خل هه آىو‪.‬‬
‫حنًٕقف يٍ حنٔـٕى‬
‫نىىٕ نىىى ‪ٚ‬طهىىذ هللا ؿىىم ٔعهىىٗ يىىٍ حنً‪٣‬ثكىىش حنٔىىـٕى ‪ٜ‬ىو لًىىٍ حنًلظًىىم أ‪ ٚ ٢‬هىىٍ ارهىى‪ ْٛ‬ع‪ٜ‬ىى‪ٛ‬خَّت‬
‫ٔٓى‪ ٖٛ ٛ‬يىع غ‪ٛ‬ىَِ يىٍ حنً‪٣‬ثكىش حنىىٌ‪ ٍٚ‬حعظَ‪ٟ‬ىٕح ػىى ٓىكظٕحت نىٕ‪ ٢‬أٌ هللا ؿهىض قيٍطىّ ‪١‬هىذ يىىٍ‬
‫حنً‪٣‬ثكش حنٔـٕى نٌٓح ح‪َٔ٠‬خٌ‪ٔ :‬اِ ًْ ق ْهُخ ِن ْهً‪ِ ٣‬ثك ِش حْٓـئحْ ‪ٜ‬ىو لٔـئحْ اِ‪ َّ٢‬اِ ْر ِه‪ ْٛ‬أرٗ ٔحْٓظ ْكزَ ٔكخٌ‬
‫ِيٍ ْحنكخلِ َِ‪ }34{ٍٚ‬حنزقَس‪.‬‬
‫عُييخ ‪١‬هذ هللا يُٓى حنٔـٕى ٓىـئح ؿً‪ ٛ‬ىخت رًىخ لى‪ً ٙ‬نى حنً خٍ‪ٟ‬ى‪ ٍٛ‬نوهى آىوت ٔحنىٌ‪ٗ ٍٚ‬ى َٔح‬
‫أَٓى أل‪٠‬م يُّت ا‪ٔ ٢‬حكيح يُٓىت نى ‪ٔٚ‬ىظطع كىزق ؿًىخف َ ٔىّ‪ .‬لىؤعهٍ أَىّ نىٍ ‪ٔٚ‬ىـي نٓىٌح حنًوهىٕ‬
‫حنٌ٘ ٗ َ يٌُ حنزيح‪ٚ‬ش أَّ أل‪٠‬م يُّ‪.‬‬
‫َ ى نقي ٓكض عٍ ح‪٢‬عظَح‪َٓٞ ٝ‬خ ي٘‪ٛ‬جش هللا ٔ‪ٔٚ ٢‬ظط‪ٛ‬ع ح‪٢‬عظَح‪ ٝ‬عهٗ ي٘‪ٛ‬جش هللا ل‪ ٙ‬هه يىٍ‬
‫‪٘ٚ‬خء‪ .‬نكٍ أٌ ‪ٔٚ‬ـي نٌٓح حنًوهٕ ْٕٔ أل‪٠‬م ههقخ يُّ ل‪.٣‬‬
‫ٔيٕقف حنً‪٣‬ثكش ي٘خرّ نًٕحقف حنًوهٕقخص حنزَ٘‪ٚ‬ش‪ .‬لًؼ‪ ٣‬نٕ أٌ ككًخ ق‪٠‬خث‪ٛ‬خ ٔقع ‪ٟ‬ي أٗىوخ‪.ٙ‬‬
‫لُـىي أَٓىى ٓ‪ ٛ‬خٍ‪ٟ‬ىٌٕت نكىىٍ ٗىكم ح‪٢‬عظىىَح‪ٓ ٝ‬ى‪ٛ‬وظهف ر‪ٛ‬ىُٓى‪ .‬لًىُٓى يىىٍ ‪ ٚ‬ىخٍ‪ ٝ‬لى‪ ٙ‬حنزيح‪ٚ‬ىىشت‬
‫ٔعُييخ ‪َ٘ٚ‬ف نّ يزٍَحص حنلكى ٓ‪ٛ‬قظُع ٔ‪ٔٚ‬كضت أٔ ‪ٔٚ‬كض ٔنٕ نى ‪ٚ‬قظُع‪.‬‬
‫ٔحنز ‪ ٞ‬ح‪ٜ‬هَ ٓ‪ٔٛ‬ظًَ رخ‪٢‬عظَح‪ٔ ٝ‬قي ‪ٚ‬ظ‪َٜ‬ف رظ‪َٜ‬لخص طىئى٘ ن‪٠‬ىٍَِ ٗو‪ٜ‬ى‪ٛ‬خت ‪َٞ‬ىّ ٗى َ‬
‫أٌ طَحؿ ّ طوم عٍ ك يٍ كقٕقّ‪.‬‬
‫اره‪ ْٛ‬كىخٌ يًىٍ عىخٍ‪ٓٔ ٝ‬ىكض ىٌٔ قُخعىشت ٔنًىخ ‪١‬هىذ يُىّ حنٔىـٕى أعهىٍ أَىّ ‪ٚ‬ىَل‪ ٞ‬حنٔىـٕى‬
‫نًوهٕ حعظزَ َ ّٔ يٌُ حنزيح‪ٚ‬ش أَّ أل‪٠‬م يُّ‪.‬‬
‫لطَى يٍ ٍكًش هللا ن‪ َّٞ ْٛ‬قخل أَّ أل‪٠‬م يٍ آىوت ٔنكٍ ‪ َّٞ‬ع‪ ٜٗ‬أيَ ٍرّ‪ٔ .‬ع‪ٜ‬ى‪ٛ‬خٌ أٔحيىَ‬
‫هللا يٕؿزىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىش نه قىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىىخد‪.‬‬
‫ٔطٔظًَ ح‪ٜٚ‬خص رٔىَى يىخ كىيع ‪ٜ‬ىو ر ىي ًنى ‪ٔ :‬ق ْهُىخ ‪ٚ‬ىخ آىو حْٓىك ٍْ أَىض ُْٔٔ ؿى ْحنـَُّىش ٔكى‪ِ ٣‬ي ُْٓىخ‬
‫ٍغىىيح ك‪ْٛ‬ىىغ ِٗىى ْجظًخ ٔ‪ ٢‬ط ْقَرىىخ ْىىـ ٌِ ِِ حن َّ٘ىىـَس لظكَٕىىخ ِيىىٍ ْحننَّىىخنِ ًِ‪ }35{ٍٛ‬لؤُنًَّٓىىخ حن َّ٘ىى‪ْٛ‬طخٌ ع ُْٓىىخ‬
‫‪7‬‬

‫ْ‬
‫ْ‬
‫‪ ٝ‬ي ْٔىىظقَ ٔيظىخع اِنىىٗ‬
‫لؤ ْهَؿًٓىخ ِي ًَّىىخ كخَىخ لِ‪ٛ‬ى ِّ ٔقهُىخ ح ْْزِطىىٕح ر ْ‪٠‬ىك ْى نِىىز ْ‪ ٞ‬عىئ ٔنكى ْى لِى‪ ٙ‬ح‪ِ ٍْٞ‬‬
‫َّك‪ٛ‬ى{‪ }37‬ق ْهُىخ ح ْْزِطىٕحْ ِي ُْٓىخ‬
‫ِك‪ }36{ٍٛ‬لظهقَّىٗ آىو ِيىٍ ٍَّرِّى ِّ كهًِىخص لظىخد عه‪ْٛ‬ى ِّ اََِّىّ ْىٕ حنظَّى َّٕحد حنىَ ِ‬
‫ؿ ًِ‪ ٛ‬خ لب ِ َّيخ ‪ٚ‬ؤْطِ‪َُّٛ‬كى ِّيُِّ‪ْ ٙ‬يٖ لًٍ طزِع ْيح٘ ل‪ ٣‬هْٕ ف عه ْ‪ْ ِٓ ٛ‬ى ٔ‪ْ ْ ٢‬ى ‪ٚ‬لْ ٌَِٕ{‪ٔ }38‬حنَّى ٌِ‪ ٍٚ‬ك ىَٔحْ‬
‫خٍ ْ ْى لِ‪ٓٛ‬خ هخنِئٌ{‪.}39‬‬
‫ٔك ٌَّرٕحْ رِآ‪ٚ‬خطُِخ أٔنـجِ أ‪ ْٛ‬لخد حنَُّ ِ‬
‫نقي ٓكٍ آىو ُٔٔؿّ "حنـُش" رً ٕٓيٓىخ ح‪ٍٟٞ‬ى‪ ٙ‬حنظى‪ ٙ‬ط ُى‪ ٙ‬حنغخرىش ٔح‪ ٍٝٞ‬حنو‪٠‬ىَحء حن٘ىـَ‪ٚ‬ش‬
‫حنظ‪ ٙ‬طـَ٘ ل‪ٓٛ‬خ حنـيحٔل حنًخث‪ٛ‬ش‪ٔ .‬قٕل حنً َٔ‪ ٍٚ‬أَٓخ ؿُش حنوهيت ‪ٚ‬نَٓ كى ‪ٚ‬ـٓهىٌٕ حنقىَآٌت حنىٌ٘‬
‫‪ٚ‬ئكىىي أٌ ؿُىىش حنوهىىي نىىى طوهى ر ىىيت ‪َٓٞ‬ىىخ ٓىىظوه لىى‪ ٙ‬كىىٌٕ حنق‪ٛ‬خيىىش حنىىٌ٘ نىىٍ ‪ٚ‬وهى ا‪ ٢‬ر ىىي حَٓ‪ٛ‬ىىخٍ‬
‫ٔحَظٓخء ٌْح حنكٌٕ‪ٔ .‬يٍََخ رآ‪ٚ‬خص كؼ‪َٛ‬س طئكي ًن ‪.‬‬
‫ٔ‪ ٌٞ‬حنقَآٌ ‪ٚ‬ئكي أٌ ؿُش حنوهي ‪ ٢‬طكٌٕ ا‪ ٢‬ر ي حنلٔخدت ٔحنلٔخد ‪ٚ‬ىٕو حنق‪ٛ‬خيىش‪ .‬لك‪ٛ‬ىف ‪ٚ‬ىيهم آىو‬
‫حنـُش قزم أٌ ‪ً ٚ‬ىم ٔطٔىـم أعًخنىّ ٔ‪ٚ‬لخٓىذ ػىى ‪ٔٚ‬ىظل حنـُىشت كًىخ َى‪ ٚ‬عه‪ٛ‬ىّ حنقىَآٌ‪ٔ{ :‬حنَّى ٌِ‪ٍٚ‬‬
‫ص ُٓ ْي ِههٓ ْى ؿَُّخص طـْ َِ٘ ِيٍ طلْ ظِٓخ ح‪َْٓ ٞ‬خٍ هخنِ ِي‪ ٍٚ‬لِ‪ٓٛ‬خ أريح نَّٓى ْى لِ‪ٓٛ‬ىخ أ ُْٔحؽ‬
‫آيُٕحْ ٔع ًِهٕحْ حن‪َّٜ‬خنِلخ ِ‬
‫ُّيطََّٓس َٔ ْي ِههٓ ْى ِظـ‪ ّ٣‬ظهِ‪}57{٣ٛ‬حنُٔخء‪.‬‬
‫ٗ‪ٙ‬ء آهَ ًكَطّ ح‪ٜٚ‬ش ‪ُٔ ْٕٔ 35‬ؽ آىو‪.‬‬
‫يٍ أ‪ ٍٚ‬أطض؟‬
‫حنقَآٌ ‪ َٛ٘ٚ ٢‬ا‪٣١‬قخ ‪َٓ ٞ‬خ ههقض ي ىّ ٔرخنطَ‪ٚ‬قىش حنظى‪ ٙ‬ههى ل‪ٓٛ‬ىخت ٔاٌ كىخٌ ْىٌح ‪ٛ ُٚ ٢‬ىّت ٔ‪ٚ‬زقىٗ‬
‫ٌْح ح‪٢‬كظًخل قخثى‪.‬‬
‫لٓم طِٔؽ آىو يٍ حنزَ٘ حنقَ‪ٚ‬ز‪ ٍٛ‬يُّ؟‬
‫ٌْح ‪ ّٛ ُٚ‬يخ كيع ‪ٜ‬ىو ر ي أٌ أكم ُٔٔؿّ يٍ حن٘ـَس‪.‬‬
‫لهٕ كخَض ُٔؽ آىو نى طوهى ي ىّ ٔكخَىض يىٍ حنُىخّ حن ىخى‪ٍٛٚ‬ت لٔىظكٌٕ حعظىخىص حنً‪٣‬رىْ ٔنىٕ رًىخ‬
‫‪ٚ‬ك ‪ ٙ‬نظغط‪ٛ‬ش حنٕٔءس‪.‬‬
‫كًخ أَّ نٕ كخَض يٍ حنُخّ حن خى‪ ٍٛٚ‬لٔ‪ٛ‬ظٕح‪ٛ‬م أْهٓخ ي ًٓخ ٔ‪ٍَِٓٔٔٚ‬ى ٔقىي ‪ ٚ‬ى‪ ٖٛ‬ر ‪٠‬ىٓى ي ٓىى‬
‫ل‪ ٌِْ ٙ‬ح‪ ٍٝٞ‬حن ٘ز‪ٛ‬ش حن٘ـَ‪ٚ‬ش (حنـُش)‪.‬‬
‫َٔ ٕى ن‪ٚٝ‬خص حنظ‪ ٙ‬طقٕل أٌ حن٘‪ٛ‬طخٌ قخىًْخ نهِنم حنًظًؼم ر ‪ٜٛ‬خٌ َٓى‪ ٙ‬هللا رىؤ‪ٚ ٢‬ىؤك‪ ٣‬يىٍ ٗىـَس‬
‫ي ‪ُٛ‬شت ٔأك‪.٣‬‬

‫‪8‬‬

‫ل خقزًٓخ هللا رطَىًْخ يٍ حنـُش ٔأيًَْخ رخنٓزٕ‪ ١‬يُٓخت ْٔىٌح ‪٘ٚ‬ى‪ َٛ‬انىٗ أٌ حنـُىش طقىع عهىٗ ؿزىمت‬
‫ْٔزطخ انٗ أٍ‪ٓٓ ٝ‬ه‪ٛ‬ش طلض حنـزم‪.‬‬
‫ٔنُخ أٌ َٔؤل‪ْ :‬م حن٘‪ٛ‬طخٌ ْٕ اره‪ْٛ‬؟‬
‫أو أٌ حن٘‪ٛ‬طخٌ ُْخ ٔٓخّٔ حنُ ْت أَخ أي‪ٛ‬م انٗ أٌ حن٘‪ٛ‬طخٌ ْٕ حنٕٓخّٔ ٔن‪ً ْٛ‬ح حنًوهٕ يٍ‬
‫حنً‪٣‬ثكش حنٌ٘ ع‪ٍ ٜٗ‬رىّ ر ىي حنٔىـٕى ‪ٜ‬ىو‪ٔ .‬اٌ كىخٌ ارهى‪ ْٛ‬ني‪ٚ‬ىّ حنقىيٍس عهىٗ طلَ‪ٚ‬ى حنٕٓىخّٔ‬
‫نكُّ ‪ٔٚ ٢‬ظط‪ٛ‬ع لَ‪ٟٓ‬خت ْٔ‪ ٙ‬يٕؿٕىس ل‪ ٙ‬حنُ ْ ٔن‪ ْٛ‬اره‪ ْٛ‬ي‪ٜ‬يٍْخ‪ .‬لبره‪ ْٛ‬قي ‪ٚ‬كٌٕ ٗ‪ٛ‬طخٌت‬
‫يؼهًخ أٌ ُْخ ٗ‪ٛ‬طخٌ يٍ حنزَ٘ ‪ٚ‬لَ ٔٓىخّٔ أه‪ٛ‬ىّت ُْٔىخ ٔٓىخّٔ ه ‪ٛ‬ىش يىٍ حنىُ ْ حنز٘ىَ‪ٚ‬ش‬
‫ًحطٓخ‪.‬‬
‫(ح‪ٜٚ‬خص‪ )113-40:‬حنزقَس طلظٕ٘ عهٗ أٔل هطخد يزخَٗ نزُ‪ ٙ‬آَحث‪ٛ‬م ل‪ ٙ‬حنٍٕٔ حنًيَ‪ٛ‬شت ر ىي أٌ‬
‫طليػض عُٓى ٔيٕق ٓى يٍ حنل ٍٕٓس حنـً شت ٔح‪ٜٚ‬خص ُْخ طٕح‪ٛ‬م يخ ًكَطّ حنٍٕٔس ل‪ ٙ‬ريح‪ٚ‬ظٓخ‪:‬‬
‫ٔف ِر ْٓىىىى ِيك ْى ٔاِ‪َّٚ‬ىىىىخ٘‬
‫‪ٚ‬ىىىىخ رُِىىىى‪ ٙ‬اِ ْٓىىىىَحثِ‪ٛ‬م ْحًكىىىىَٔحْ َِ ًْظِىىىى‪ ٙ‬حنَّظِىىىى‪ ٙ‬أ َْ ًْىىىىض عهىىىى‪ْٛ‬ك ْى ٔأْٔ لىىىىٕحْ ِر ْٓىىىى ِي٘ أ ِ‬
‫ٌٕ{‪ٔ }40‬آ ِيُٕحْ ِرًخ أَِ ْنض ي‪ٜ‬يِّقخ نًِّخ ي ك ْى ٔ‪ ٢‬طكَٕٕحْ أ َّٔل كخلَِ ِر ِّ ٔ‪ ٢‬ط ْ٘ظَٔحْ ِرآ‪ٚ‬خطِ‪ ٙ‬ػًُىخ‬
‫لخٍْ ْز ِ‬
‫ىم ٔط ْكظًىىٕحْ ْحنل ى َّ ٔأَىىظ ْى ط ْهًىىٌٕ{‪ٔ }42‬أقِ‪ًٛ‬ىىٕحْ‬
‫ٌٕ{‪ ٢ٔ }41‬ط ْه ِزٔ ىٕحْ ْحنل ى َّ ِر ْخنز ِ‬
‫خ‪١‬ى ِ‬
‫قهِىى‪ٔ ٣ٛ‬اِ‪َّٚ‬ىىخ٘ لىىخطَّق ِ‬
‫حن‪٣َّٜ‬س ٔآطٕحْ حن َِّكخس ٔحٍْ ك ٕحْ يع حنََّح ِك ِ ‪ }43{ٍٛ‬أطؤْئٌَ حنَُّخّ ِر ْخن ِزَِّ ٔطُْٕٔ ٌ أَ ٔك ْى ٔأَظ ْى ط ْظهٌٕ‬
‫خٗى ِ ‪ }45{ٍٛ‬حنَّى ٌِ‪ٍٚ‬‬
‫ْحن ِكظخد أل‪ ٣‬ط ْ ِقهٌٕ{‪ٔ }44‬حْٓظ ِ ‪ُٕٛ‬حْ ِرخن َّ‬
‫‪ٜ‬ز َِْ ٔحن‪ِ ٣َّٜ‬س ٔآََِّخ نك ِز‪َٛ‬س اِ‪ َّ٢‬عهٗ ْحنو ِ‬
‫حؿ ٌٕ{‪.}46‬‬
‫‪ٚ‬نٌُُّٕ أََّٓى ُّي‪٣‬قٕح ٍرِّ ِٓ ْى ٔأََّٓ ْى اِن ْ‪ِ ٍ ِّ ٛ‬‬
‫ىعٕس نيهٕل ح‪ٓ٠‬ى‪٣‬وت ٔأ‪ٚ ٢‬كَٕىٕح أٔل يىٍ ‪ٚ‬ك ىَ رىّت ْٔىى ‪ ٚ‬هًىٌٕ أَىّ َ ىْ حنىي‪ ٍٚ‬حنىٌ٘ ؿىخء رىّ‬
‫يٕٓٗ‪ٔ .‬قٕنّ "أٔل كخلَ رّ" ‪ ٢‬ط ُ‪ ٙ‬أَٓى أٔل يٍ ك َ ريعٕس يلًي ‪ ٌٞ‬قَ‪ٔ ٖٚ‬غ‪َْٛ‬خ ٓزقْٕىت‬
‫نكُّ كُخ‪ٚ‬ش ي٘خرٓش نقٕل أكيَخ ن‪ٝ‬هَ‪ ٢ :‬طُٔٗ يٕعيَخ ٔهه أٔل ٔحكي ‪ٜٚ‬ىم نهَ‪ٚ‬ىخ‪ .ٝ‬لٓىٕ نى‪ْٛ‬‬
‫أٔل ٔحكي ‪ٜٚ‬مت ‪ ٢‬يٍ كم حنُخّ ٔ‪ ٢‬كظٗ يٍ يـًٕعظّ حنظى‪ ٙ‬قىي ‪ٔٚ‬ىزقّ يىُٓى أكىي‪ .‬لخن زىخٍس لقى‪٢‬‬
‫ن٘لٌ حنًٓش‪.‬‬
‫ٔىعٕطٓى ن‪٣ٓ١‬و ىن‪ٛ‬م عهىٗ أٌ ى‪ٚ‬ىُٓى نى‪ ْٛ‬يقزىٕ‪ ٢‬عُىي هللات ٔأٌ كىم يىٍ ‪َٚ‬غىذ لى‪ ٙ‬حنـُىش ل ه‪ٛ‬ىّ‬
‫حنيهٕل ل‪ ٙ‬ح‪٣ٓ٠‬و‪.‬‬
‫ٔطَٔى حنٍٕٔس عه‪ٓٛ‬ى عيىح يٍ حنُ ى حنظ‪ ٙ‬يٍ هللا رٓخ عهٗ أؿىيحىْىت ٔط خ‪ٛ‬ى‪ٛ‬م ‪ٔٚ‬ىظل‪ٛ‬م أٌ ‪َ ٚ‬لٓىخ‬
‫يلًي نٕ نى ‪ٚ‬كٍ ٍٕٓ‪ ٢‬هلل‪ٚ :‬خ رُِ‪ ٙ‬آَِْحثِ‪ٛ‬م ْحًكَٔحْ َِ ًْظِى‪ ٙ‬حنَّظِى‪ ٙ‬أ َْ ًْىض عهى‪ْٛ‬ك ْى ٔأَِّى‪ ٙ‬ل‪َّْ ٠‬ىهظك ْى عهىٗ‬
‫ْحن خن ًِ‪ٔ }47{ٍٛ‬حطَّقٕحْ ‪ ْٕٚ‬يخ ‪ َّ٢‬طـْ ِِ٘ َ ْْ عٍ ََّ ْْ ٗ‪ْٛ‬جخ ٔ‪ْ ٚ ٢‬قزم ِي ُْٓخ ٗ خعش ٔ‪ْ ٚ ٢‬ئهٌ ِي ُْٓخ عى ْيل‬
‫‪9‬‬

‫ٔ‪ْ ٢‬ىى ْى ‪ُٜٚ‬ىىٌَٔ{‪ٔ }48‬اِ ًْ َ َّـ‪ُْٛ‬ىىخكى ِّي ْ‬
‫د ‪ٚ‬ىىٌرِّلٌٕ أرُْىىخءك ْى‬
‫آل لَِْ عىىْٕ ٌ ‪ٔٚ‬ىىٕيَٕك ْى ٓىىٕء ْحن ىىٌح ِ‬
‫ىىٍ ِ‬
‫ٔ‪ْٔٚ‬ظلْ ‪َِٔ ٌٕٛ‬خءك ْى ٔلِ‪ً ٙ‬نِكى ر‪٣‬ء ِّيٍ ٍَّرِّك ْى ع ِن‪ٛ‬ى{‪ٔ }49‬اِ ًْ لَ ْقُخ رِكى ْحنزلْ َ لؤَـ‪ُْٛ‬خك ْى ٔأ ْغَ ْقُخ آل‬
‫لَِْ عىىْٕ ٌ ٔأَىىظ ْى طُنىىٌَٔ{‪ٔ }50‬اِ ًْ ٔحع ى ْيَخ يٕٓىىٗ أٍْ ر ِ ىى‪ ٍٛ‬ن‪ْٛ‬هىىش ػ ى َّى حطَّوى ْىٌطى ْحن ِ ـْ ىىم ِيىىٍ ر ْ ى ِي ِِ ٔأَىىظ ْى‬
‫ظخنًٌِٕ{‪ }51‬ػ َّى ع ْٕ َخ عُك ِى ِّيٍ ر ْ ِي ًنِ ن هَّك ْى ط ْ٘كٌَٔ{‪ٔ }52‬اِ ًْ آط‪ُْٛ‬خ يٕٓىٗ ْحن ِكظىخد ٔ ْحن َْ قىخٌ‬
‫ن هَّك ْى طْٓظئٌ{‪ٔ }53‬اِ ًْ قخل يٕٓٗ نِقْٕ ِي ِّ ‪ٚ‬ىخ قىْٕ ِو اََِّكى ْى ظه ًْىظ ْى أَ ٔىك ْى رِخطِّوىخ ًِكى ْحن ِ ـْ ىم لظٕرىٕحْ اِنىٗ‬
‫َّك‪ٛ‬ى{‪ٔ }54‬اِ ًْ ق ْهظ ْى ‪ٚ‬خ‬
‫خٍثِك ْى لظخد عه‪ْٛ‬ك ْى اََِّّ ْٕ حنظَّ َّٕحد حنَ ِ‬
‫خٍثِك ْى لخ ْقظهٕحْ أَ ٔك ْى ًنِك ْى ه‪ َْٛ‬نَّك ْى ِعُي ر ِ‬
‫ر ِ‬
‫يٕٓٗ نٍ َُّ ْئ ِيٍ ن كظَّٗ ََٖ َّ‬
‫هللا ؿَْٓس لؤهٌ ْطكى حن‪َّٜ‬خ ِعقش ٔأَظ ْى طُنٌَٔ{‪ }55‬ػ َّى ر ْؼُخكى ِّيٍ ر ْ ِي‬
‫ص يىخ‬
‫يْٕ طِك ْى ن هَّك ْى ط ْ٘كٌَٔ{‪ٔ }56‬ظهَّ ْهُخ عه‪ْٛ‬كى ْحنغًخو ٔأَِ ْنُخ عه‪ْٛ‬كى ْحنً ٍَّ ٔحنٔ َّْهٕٖ كهىٕحْ ِيىٍ ‪ِّٛ١‬زىخ ِ‬
‫ٍُ ْقُىخك ْى ٔيىخ ظهًَٕىخ ٔنىـ ِكٍ كىخَٕحْ أَ ٔىٓ ْى ‪ْ ٚ‬‬
‫نهًِىٌٕ{‪ٔ }57‬اِ ًْ ق ْهُىخ ح ْىههىٕحْ ْىـ ٌِ ِِ ْحنقَْ ‪ٚ‬ىش لكهىٕحْ ِي ُْٓىخ‬
‫ك‪ْٛ‬غ ِٗ ْجظ ْى ٍغيح ٔح ْىههىٕحْ ْحنزىخد ٓىـَّيح ٔقٕنىٕحْ ِكطَّىش ََّ ْغ ِىَْ نكى ْى هطخ‪ٚ‬ىخك ْى ٔٓىُ ِِ‪ٚ‬ي ْحنًلْ ِٔىُِ‪}58{ٍٛ‬‬
‫لز َّيل حنَّ ٌِ‪ ٍٚ‬ظهًٕحْ قْٕ ‪ ٢‬غ‪ َْٛ‬حنَّى ٌِ٘ قِ‪ٛ‬ىم نٓى ْى لؤَِ ْنُىخ عهىٗ حنَّى ٌِ‪ ٍٚ‬ظهًىٕحْ ٍِؿْ ىِح ِّيىٍ حنَّٔىًخء ِرًىخ كىخَٕحْ‬
‫ىَد رِّ ‪ٜ‬ىخ ْحنلـىَ لىخَ ـَ ْ‬
‫ص ِي ُْىّ ْحػُظىخ ع ْ٘ىَس‬
‫‪ْٔ ٚ‬قٌٕ{‪ٔ }59‬اِ ًِ حْٓظْٔقٗ يٕٓٗ نِقْٕ ِي ِّ لق ْهُىخ ح‪ِ ْٟ‬‬
‫ْ‬
‫ع‪ُْٛ‬خ ق ْي عهِى كىمُّ أَىخّ َّي ْ٘ىَرٓ ْى كهىٕحْ ٔح ْٗىَرٕحْ ِيىٍ ْ‬
‫‪ ٝ‬ي ْ ِٔى ِي‪}60{ٍٚ‬‬
‫ٍُِّ ِ َّ ِ‬
‫هللا ٔ‪ ٢‬ط ْؼىْٕ ح لِى‪ ٙ‬ح‪ِ ٍْٞ‬‬
‫ىَؽْ نُىخ ِي ًَّىخ طُ ِزىض ح‪ِ ٝ ٍْٞ‬يىٍ ر ْقهِٓىخ‬
‫ٔاِ ًْ ق ْهظ ْى ‪ٚ‬خ يٕٓٗ نٍ ََّ‪ِ ْٜ‬زَ عهٗ ‪ ١‬خو ٔ ِ‬
‫حكي لخ ْىع نُخ ٍرَّ ‪ْ ٚ‬و ِ‬
‫ٔ ِقؼَّآ ِثٓخ ٔلٕ ِيٓخ ٔعي ِٓٓخ ٔر‪ِ ٜ‬هٓخ قخل أطْٔظ ْز ِينٌٕ حنَّ ٌِ٘ ْٕ أ ْىَٗ ِرخنَّ ٌِ٘ ْىٕ ه‪ْٛ‬ىَ ح ْْ ِزطىٕحْ ِي‪ ْٜ‬ىَح لىب ِ ٌَّ‬
‫نكى َّيخ ٓؤ ْنظ ْى ٔ‪َِ ٟ‬ر ْ‬
‫ص‬
‫هللا ً ِن ِرؤََّٓ ْى كخَٕحْ ‪ْ ٚ‬ك ىٌَٔ ِرآ‪ٚ‬ىخ ِ‬
‫ض عه ْ‪ِٓ ٛ‬ى حن ٌِّنَّش ٔ ْحنًْٔكُش ٔرآإْٔ حْ ِرغ‪٠‬ذ ِّيٍ َّ ِ‬
‫هللا ٔ‪ْ ٚ‬قظهٌٕ حنَُّ ِز‪ِ ٍِّٛٛ‬رغ‪ْ َِْ ٛ‬حنل ِّ ً ِن ِرًخ ع‪ٕٜ‬حْ َّٔكىخَٕحْ ‪ْ ٚ‬ظىئٌ{‪ }61‬اِ ٌَّ حنَّى ٌِ‪ ٍٚ‬آيُىٕحْ ٔحنَّى ٌِ‪ْ ٍٚ‬ىخىٔحْ‬
‫َّ ِ‬
‫ح‪ٜ‬ه َِ ٔع ًِم ‪ٛ‬خ ِنلخ لهٓ ْى أؿْ ىَْ ْى ِعُىي ٍرِّ ِٓى ْى ٔ‪ ٢‬هىْٕ ف‬
‫خهلل ٔ ْحن‪ِ ْٕٛ‬و ِ‬
‫ٔحنَُّ‪ٜ‬خٍٖ ٔحن‪َّٜ‬خ ِر ِج‪ ٍٛ‬ي ٍْ آيٍ ِر َّ ِ‬
‫عه ْ‪ْ ِٓ ٛ‬ى ٔ‪ْ ْ ٢‬ى ‪ٚ‬لْ ٌَِٕ{‪ٔ }62‬اِ ًْ أه ٌَْخ ِي‪ٛ‬ؼخقك ْى ٍٔل ُْخ لْٕ قكى حنطٍُّٕ هٌٔحْ يخ آط‪ُْٛ‬خكى ِرق َّٕس ٔ ْحًكىَٔحْ‬
‫هللا عهىى‪ْٛ‬ك ْى ٍٔكْ ًظىىّ نكُىىظى ِّيىىٍ‬
‫يىىخ ِل‪ٛ‬ىى ِّ ن هَّكىى ْى طظَّقىىٌٕ{‪ }63‬ػىى َّى طىىٕنَّ‪ْٛ‬ظى ِّيىىٍ ر ْىى ِي ً ِنىى لهىىْٕ ‪ ٢‬ل‪ ْ٠‬ىىم َّ ِ‬
‫ض لق ْهُىىخ نٓى ْى كَٕى ْ‬
‫خٓى ِج‪}65{ٍٛ‬‬
‫ىٕح ِقىَىس ه ِ‬
‫ىَ‪ٔ }64{ٍٚ‬نقى ْي ع ِه ًْىىظى حنَّى ٌِ‪ ٍٚ‬ح ْعظىىئحْ ِيىُك ْى ِلىى‪ ٙ‬حنَّٔى ْز ِ‬
‫ْحنو ِ‬
‫خٓ ِ‬
‫لـ ْهُخْىىخ َكىىخ‪ ٢‬نًِّىىخ ر ى‪ٚ ٍْٛ‬ىىي‪ْٓٚ‬خ ٔيىىخ ه ْه ٓىىخ ٔيْٕ ِعنىىش نِّ ْهًظَّ ِقىى‪ٔ }66{ٍٛ‬اِ ًْ قىىخل يٕٓىىٗ ِنقْٕ ِي ى ِّ اِ ٌَّ ّ‬
‫هللا‬
‫خهلل أ ٌْ أكٌٕ ِيٍ ْحنـخ ِْهِ‪ }67{ٍٛ‬قخنٕحْ ح ْىع نُخ‬
‫‪ٚ‬ؤْيَك ْى أ ٌْ ط ٌْرلٕحْ رقَس قخنٕحْ أطظَّ ِوٌَخ ِْٔح قخل أعًٕ رِ ّ ِ‬
‫ىخٍ‪ ٢ٔ ٝ‬رِ ْكىىَ عىىٕحٌ ر ى‪ً ٍْٛ‬نِ ى لىىخ ْل هٕحْ يىىخ‬
‫ٍرَّ ى ‪ٚ‬ز ى‪ ٍِّٛ‬نُّىىخ يىىخ ِْىى‪ ٙ‬قىىخل اََِّىىّ ‪ٚ‬قىىٕل آََِّىىخ رقىىَس ‪ َّ٢‬لى ِ‬
‫ط ْئئٌَ{‪ }68‬قخنٕحْ ح ْىع نُخ ٍرَّ ‪ٚ‬ز‪ ٍِّٛ‬نَُّخ يخ نْٕ َٓخ قخل اََِّّ ‪ٚ‬قٕل آَِّخ رقَس ‪َْ ٛ‬حء لخقِىـع نَّْٕ َٓىخ طٔىَُّ‬
‫ىىخظ َِ‪ }69{ٍٚ‬قىىىخنٕحْ ح ْىع نُىىىخ ٍرَّىىى ‪ٚ‬زىىى‪ ٍِّٛ‬نَُّىىىخ يىىىخ ِْىىى‪ ٙ‬اِ ٌَّ حنزقىىىَ ط٘ىىىخرّ عه‪ُْٛ‬ىىىخ ٔاََِّىىىخ اٌِ ٗىىىخء َّ‬
‫هللا‬
‫حنَُّى ِ‬
‫نًْٓظئٌ{‪ }70‬قخل اََِّّ ‪ٚ‬قٕل آََِّخ رقَس ‪ً َّ٢‬نٕل طؼِ‪ َٛ‬ح‪ ٢ٔ ٝ ٍْٞ‬ط ْٔقِ‪ْ ٙ‬حنلىَْ ع ئىهًَّش ‪ِٗ َّ٢‬ى‪ٛ‬ش لِ‪ٓٛ‬ىخ‬
‫قخنٕحْ ح‪ِ ٌٜ‬ؿ ْجض رِ ْخنل ِّ لٌرلْٕخ ٔيخ كخىٔحْ ‪ ْ ٚ‬هٌٕ{‪ٔ }71‬اِ ًْ قظ ْهظ ْى َ ْٔخ لخ َّىحٍأْط ْى لِ‪ٓٛ‬خ ٔ ّ‬
‫هللا ي ْو َِؽ َّيخ‬
‫‪11‬‬

‫ْ‪ٓ٠‬خ كٌ ِن ‪ٚ‬لْ ‪ّ ِٙٛ‬‬
‫هللا ْحنًْٕ طٗ ٔ‪َِٚ ٚ‬ك ْى آ‪ٚ‬خطِ ِّ ن هَّك ْى ط ْ قِهىٌٕ{‪}73‬‬
‫كُظ ْى ط ْكظًٌٕ{‪ }72‬لق ْهُخ ح‪َِ ْٟ‬رِٕ رِز ِ‬
‫ػ َّى قٔ ْ‬
‫ض قهٕركى ِّيٍ ر ْ ِي ًنِ ل ِٓ‪ ٙ‬ك ْخن ِلـخٍ ِس أْٔ أٗ ُّي قْٕٔس ٔاِ ٌَّ ِيٍ ْحن ِلـىخٍ ِس نًىخ ‪ٚ‬ظ ـَّىَ ِي ُْىّ ح‪َْٓ ٞ‬ىخٍ‬
‫هللا ٔيىىخ ّ‬
‫ٔاِ ٌَّ ِي ُْٓىىخ نًىىخ ‪َّ٘ ٚ‬ىىقَّ ل‪ْ ٛ‬وىىَؽ ِي ُْىىّ ْحنًىىخء ٔاِ ٌَّ ِي ُْٓىىخ نًىىخ ‪ْٓٚ‬ىىزِ‪ِ ٢‬ي ْ‬
‫هللا رِغخلِىىم ع ًَّىىخ‬
‫ىىٍ ه ْ٘ىى‪ِ ٛ‬ش ّ ِ‬
‫ط ًْهٌٕ{‪.}74‬‬
‫ٔح‪ٜٚ‬ىش‪ٓ 62 :‬ىىز ٔطلىىيػُخ عُٓىىخ أَٓىىخ ‪ ٢‬ط ُىى‪ ٙ‬أٌ هللا ‪ٚ‬قزىىم ى‪ٚ‬خَىىش يىىٍ ‪ٚ‬ىىئيٍ رىىخهلل ٔ‪ٚ ٢‬ىىئيٍ رَٓىىخنش‬
‫يلًيت ٔح‪ٜٚ‬ش ط٘يى عهٗ حنقٕل "يٍ آيٍ رخهلل" ٔن‪ ْٛ‬يٍ رق‪ ٙ‬عهىٗ عق‪ٛ‬يطىّ حن‪ٕٓٛ‬ى‪ٚ‬ىش أٔ حنُ‪ٜ‬ىَحَ‪ٛ‬ش‬
‫ىخهلل ٔ ْحن‪ٛ‬ىْٕ ِو‬
‫أٔ حن‪ٜ‬خرج‪ٛ‬ش أٔ غ‪َْٛ‬خ‪ :‬اِ ٌَّ حنَّى ٌِ‪ ٍٚ‬آيُىٕحْ ٔحنَّى ٌِ‪ْ ٍٚ‬ىخىٔحْ ٔحنَُّ‪ٜ‬ىخٍٖ ٔحن‪َّٜ‬ىخ ِر ِج‪ ٍٛ‬ي ْىٍ آيىٍ ِر َّ ِ‬
‫ح‪ٜ‬ه َِ ٔع ًِم ‪ٛ‬خ ِنلخ لهٓ ْى أؿْ َْ ْى ِعُي ٍرِّ ِٓ ْى ٔ‪ ٢‬هْٕ ف عه ْ‪ْ ِٓ ٛ‬ى ٔ‪ْ ْ ٢‬ى ‪ٚ‬لْ ٌَِٕ{‪ .}62‬لًٍ آيٍ رخهلل‬
‫ِ‬
‫ٔحن‪ٕٛ‬و ح‪ٜ‬هَ ٔعًىم ‪ٛ‬ىخنلخت لهىّ أؿىَِ‪ٔ .‬يىٍ ح‪ًٚ٠‬ىخٌ رىخهللت ح‪ًٚ٠‬ىخٌ رَٓىهّ ٔكظزىّت ٔيىُٓى يلًىي‬
‫ٔحنقَآٌ‪.‬‬
‫طً ىٌٕ أٌ ‪ْ ٚ‬ئ ِيُىٕحْ‬
‫ٔطقٍَ حنٍٕٔس أٌ رُ‪ ٙ‬آَحث‪ٛ‬م نٍ ‪ٚ‬ئيُٕح رَٓخنش يلًيت يوخ‪١‬زش حنًٔهً‪ :ٍٛ‬ألظ ْ‬
‫هللا ػ َّى ‪ٚ‬لَِّ لَّٕ ِيٍ ر ْ ِي يخ عقهِٕ ْٔ ْى ‪ْ ٚ‬هًٌٕ{‪.}75‬‬
‫نك ْى ٔق ْي كخٌ ل َِ‪ِّ ٚ‬ي ُْٓ ْى ‪ ٌٕ ًْٔٚ‬ك‪٣‬و ّ ِ‬
‫لًٍ ك َ رًٕٓٗ ل‪ ٙ‬ع‪ٔ َِٜ‬كَف حنكهى عٍ يٕح‪ ّ ٟ‬رَغى ٗٓخىطٓى نُ ى هللا عه‪ٓٛ‬ى ك‪ُٓٛ‬ىخت لهىٍ‬
‫‪ٚ‬ئيٍ رَٓخنش ؿخء رٓخ أكي أرُخء آًخع‪ٛ‬م حنًغ‪ٕ٠‬د عه‪ٓٛ‬ى يٍ قزم رُ‪ ٙ‬آَحث‪ٛ‬م‪.‬‬
‫ٔط٘ىى‪ َٛ‬حنٔىىٍٕس انىىٗ أٌ ر ىى‪ ٞ‬رُىى‪ ٙ‬آىىىَحث‪ٛ‬م ‪ٚ‬نٓىىٌَٔ ط‪ٜ‬ىىي‪ٍٓ ٚ‬ىىخنش يلًىىي ٔكىىخَٕح ‪ٚ‬طه ىىىٌٕ‬
‫حنًٔهً‪ ٍٛ‬أٔ ح نَٕٓل ر ‪ ٞ‬يخ طقٕل رق‪ٛ‬ش يخ رق‪ ٙ‬يٍ حنظٍٕحس ي ٓىىت نًقخٍَظىّ رًىخ لى‪ ٙ‬حنقىَآٌ (عهىٗ‬
‫يخ ‪ٚ‬زئح) ل‪ٛ‬ؤط‪ ٙ‬أَخّ آهَ‪ ٍٚ‬يُٓى ٔ‪َُٕٓٓٚ‬ى عٍ ًن ت كٌٕ عق‪ٛ‬يطٓى ي‪ِْٛ‬ى هللا رٓخ عىٍ رق‪ٛ‬ىش حنز٘ىَ‬
‫(كًخ ‪ٚ‬نٌُٕ)‪ٔ :‬اًِح نقٕحْ حنَّ ٌِ‪ ٍٚ‬آيُٕحْ قخنٕحْ آيَُّخ ٔاًِح ه‪ ٣‬ر ْ‪ْ ٓ٠‬ى اِنٗ ر ْ‪ ٞ‬قخنٕحْ أطلىيِّػَٕٓى ِرًىخ لىظق‬
‫هللا عه ى‪ْٛ‬ك ْى ِن‪ٛ‬لىىآؿُّ ٕكى ِر ى ِّ ِعُىىي ٍرِّك ى ْى ألىى‪ ٣‬ط ْ ِقهىىٌٕ{‪ }76‬أٔ‪ْ ٚ ٢‬هًىىٌٕ أ ٌَّ ّ‬
‫ّ‬
‫هللا ‪ْ ٚ‬هىىى يىىخ ‪ِٔ ٚ‬ىىَُّ ٌٔ ٔيىىخ‬
‫‪ِ ْ ٚ‬هٌُٕ{‪.}77‬‬
‫ُْٔخ َٕ ع آهَت ‪ٚ ٢‬قَأٌٔ ٔ‪ٚ ٢‬كظزٌٕت ٔنكٍ ‪ ٚ‬ظًئٌ ل‪ ٙ‬ي َلش ى‪ُٓٚ‬ى عهٗ يخ ‪ٚ‬قٕل نٓىى ٍؿىخل‬
‫‪ٔ ٙ‬اِ ٌْ ْ ْى اِ‪ٚ َّ٢‬نٌُُّٕ{‪.}78‬‬
‫ى‪ُٓٚ‬ى‪ِ ٔ :‬ي ُْٓ ْى أ ِّي‪ْ ٚ ٢ ٌُّٕٛ‬هًٌٕ ْحن ِكظخد اِ‪ َّ٢‬أيخَِ َّ‬
‫ْٔئ‪٢‬ء اي خص ‪ ٢‬هطَ عهٗ ح‪٣ٓ٠‬و ٔ‪ ٢‬عهٗ ى‪ ٍٚ‬هللا يىُٓىت ٔنكىٍ حن٘ىَ ‪ٚ‬كًىٍ لى‪ٍ ٙ‬ؿىخل حنىي‪:ٍٚ‬‬
‫هللا نِ‪ْ٘ ٛ‬ظَٔحْ رِى ِّ ػًُىخ قهِى‪ ٣ٛ‬لٕ‪ْٚ‬ىم نَّٓىى ِّي ًَّىخ‬
‫لٕ‪ْٚ‬م نِّهَّ ٌِ‪ْ ٚ ٍٚ‬كظزٌٕ ْحن ِكظخد رِؤ ْ‪ِ ٚ‬ي‪ْ ِٓ ٚ‬ى ػ َّى ‪ٚ‬قٕنٌٕ ْـٌح ِي ٍْ ِعُ ِي ّ ِ‬
‫كظز ْ‬
‫ض أ ْ‪ِ ٚ‬ي‪ْ ِٓ ٚ‬ى ٔٔ‪ْٚ‬م نَّٓ ْى ِّي ًَّخ ‪ْ ٚ‬ك ِٔزٌٕ{‪.}79‬‬

‫‪11‬‬

‫لٓى يٍ ‪َ٘ٚ‬ع ٔ‪ٚ‬قٕل أٌ يخ ‪َ٘ٚ‬عّ يٍ ك‪٣‬ل ٔكَحو ٔغ‪ًٚ َِٛ‬ؼم ى‪ ٍٚ‬هللا‪ٌْٔ .‬ح حقظزّٔ حنًٔىهًٌٕ‬
‫يُٓى ٔطَٓن ر‪ُُٛ‬خ ل‪ ٙ‬كم حنًٌحْذ ت لؤ‪ٛ‬زق نىي‪ُٚ‬خ يىٍ ‪ٚ‬كظىذ حنكظىخد رؤ‪ٚ‬ىي‪ٓٚ‬ى ٔ‪ٚ‬قٕنىٌٕ ْىٕ يىٍ عُىي‬
‫هللات ٔ‪ٚ‬ـئٌ أي‪" ٌٕٛ‬اي خص" ‪ٚ‬ظز َٕٓى ل‪ ٙ‬كم و ‪ٚ‬قٕنٌٕ ىٌٔ ط ك‪.َٛ‬‬
‫ٔيٍ عقخثي رُ‪ ٙ‬آَحث‪ٛ‬م حنظ‪ ٙ‬طَٓوض ني‪ُٚ‬خ ر ‪٠‬م ٍؿخل حني‪ٍٚ‬ت حنقىٕل رىؤٌ ‪ٛ‬ىخكذ حنكز‪ٛ‬ىَس ‪ ٚ‬ىٌد‬
‫هللا عْٓىيح لهىٍ ‪ْ ٚ‬و ِهىف‬
‫لظَس ل‪ ٙ‬حنُخٍ ٔ‪ٚ‬وَؽ‪ٔ :‬قخنٕحْ نٍ طًَُّٔخ حنَُّخٍ اِ‪ َّ٢‬أ‪َّٚ‬خيخ َّي ْئىس قىمْ أطَّو ْىٌط ْى ِعُىي ّ ِ‬
‫ّ‬
‫هللا يخ ‪ ٢‬ط ْهًٌٕ{‪ }80‬رهٗ يٍ كٔذ ٓ‪ِّٛ‬جش ٔأكخ‪ْ ١‬‬
‫ض ِر ِّ ه ِط‪ٛ‬ىـجظّ لؤْٔ نىـ ِج‬
‫هللا عْٓيِ أ ْو طقٕنٌٕ عهٗ ّ ِ‬
‫ص أٔنىـ ِج أ‪ ْٛ‬ىلخد ْحنـَُّى ِش ْى ْى‬
‫خٍ ْ ْى ِل‪ٓٛ‬خ هخ ِنئٌ{‪ٔ }81‬حنَّى ٌِ‪ ٍٚ‬آيُىٕحْ ٔع ًِهىٕحْ حن‪َّٜ‬ىخ ِنلخ ِ‬
‫أ‪ ْٛ‬لخد حنَُّ ِ‬
‫ِل‪ٓٛ‬خ هخ ِنئٌ{‪.}82‬‬
‫قىٕل‬
‫ح‪ٜٚ‬خص طُ ‪ٌْ ٙ‬ح ح‪٢‬عظقخىت ٔطقٕل ركم ٔ‪ٕٟ‬ف‪ .‬أٌ ُعى رُى‪ ٙ‬آىَحث‪ٛ‬م نى‪ ْٛ‬نىّ ي‪ٜ‬ىيٍت ْٔىٕ ط ُّ‬
‫عهىٗ هللا يىخ نىىى ‪ٚ‬قىم‪ .‬لىخهلل ؿىىم ٗىؤَّ ‪ٚ‬ئكىىي أٌ يىٍ حكظٔىذ هط‪ٛ‬جىىش (كز‪ٛ‬ىَس)ت لٔى‪ٛ‬وهي لىى‪ ٙ‬حنُىخٍ ٔنىىٍ‬
‫‪ٚ‬وىىَؽ يُٓىىخ‪ٔ .‬أٌ يىىٍ حنظىىِو حن ًىىم حن‪ٜ‬ىىخنق ٔحنز ىىي عىىٍ حنكزىىخثَ يىىع ح‪ًٚ٠‬ىىخٌ لٔىى‪ٛ‬وهي لىى‪ ٙ‬حنـُىىش‪.‬‬
‫((أٍؿٕح أٌ ‪ٚ‬كٌٕ ح‪٠‬هٕس ٔح‪ٞ‬هٕحص قي قخيٕح رل‪ َٜ‬ح‪ٞ‬ىنش حنظ‪ ٙ‬يًََخ رٓىخ حنظى‪ ٙ‬طئكىي أٌ ‪ٛ‬ىخكذ‬
‫حنكز‪َٛ‬س ل‪ ٙ‬حنُخٍ ٔأٌ يٍ ىهم حنُخٍ لهٍ ‪ٚ‬وَؽ يُٓخ ر ي لظَس رم ٓ‪ٛ‬وهي ل‪ٓٛ‬خ))‪.‬‬
‫ٔطٌكَ حنٍٕٔس رُ‪ ٙ‬آَحث‪ٛ‬م رز ‪ ٞ‬طَ٘‪ ٚ‬خص حنظٍٕحس‪ٔ :‬اِ ًْ أه ٌَْخ ِي‪ٛ‬ؼخ رُِ‪ ٙ‬آِْىَحثِ‪ٛ‬م ‪ ٢‬ط ْزىئٌ اِ‪َّ٢‬‬
‫ىخّ كْٔىُخ ٔأقِ‪ًٛ‬ىٕحْ حن‪َّٜ‬ى‪٣‬س ٔآطىٕحْ‬
‫ّ‬
‫هللا ٔرِخ ْنٕحنِي‪ ٍِْ ٚ‬اِكْ ٔخَخ ٔ ًِ٘ ْحنقَْ رٗ ٔ ْحن‪ٛ‬ظخيٗ ٔ ْحنًٔخ ِك ِ‬
‫‪ٔ ٍٛ‬قٕنٕحْ نِهَُّ ِ‬
‫َْ‪.}83{ٌٕٟ‬‬
‫حن َِّكخس ػ َّى طٕنَّ‪ْٛ‬ظ ْى اِ‪ َّ٢‬قهِ‪ِّ ٣ٛ‬يُك ْى ٔأَظى ِّي ِ‬
‫ٌِْٔ حنظَ٘‪ ٚ‬خص يظطخرقش يع يخ ًكَِ حنقَآٌت كين‪ٛ‬م أٌ حنقَآٌ ٔحنظىٍٕحس حنظى‪َِ ٙ‬نىض عهىٗ يٕٓىٗت‬
‫ى‪ٔ ٍٚ‬حكي‪.‬‬
‫ٔطقىى‪ ٚ‬عه‪ُٛ‬ىىخ حنٔىىٍٕس كخىػىىش ٔق ىىض نزُىى‪ ٙ‬آىىَحث‪ٛ‬م‪ٔ :‬اِ ًْ أه ْ‬
‫ىىٌَخ ِي‪ٛ‬ؼىىخقك ْى ‪ ٢‬طْٔىى ِكٌٕ ِىيىىخءك ْى ٔ‪٢‬‬
‫ىىخٍك ْى ػىى َّى أ ْقىىٍَْ ط ْى ٔأَىىظ ْى ط ْ٘ىىٓئٌ{‪ }84‬ػىى َّى أَىىظ ْى ْىىـئ‪٢‬ء ط ْقظهىىٌٕ أَ ٔىىك ْى‬
‫ط ْو َِؿىىٌٕ أَ ٔىىكى ِّيىىٍ ِى‪ِ ٚ‬‬
‫حٌ ٔاٌِ ‪ٚ‬ىؤطٕك ْى أٓىخٍٖ ط ىخىْٔ ْى‬
‫ىخ‪ْ ٠‬ػ ِى ٔ ْحن ى ْئ ِ‬
‫ىخٍ ِْ ْى طنىخٌَْٔ عهى ْ‪ِٓ ٛ‬ى ِر ِ‬
‫ٔط ْو َِؿٌٕ ل َِ‪ٚ‬قخ ِّيُكى ِّيىٍ ِى‪ِ ٚ‬‬
‫د ٔط ْك ىٌَٔ ِرىز ْ‪ ٞ‬لًىخ ؿىِحء يىٍ ‪ ْ ٚ‬ىم ًنِى‬
‫ْ‪ْ ٞ‬حن ِكظىخ ِ‬
‫ْٕٔ يلََّو عهى‪ْٛ‬ك ْى اِ ْهىَحؿٓ ْى ألظ ْئ ِيُىٌٕ ِرىز ِ‬
‫د ٔيىىىخ ّ‬
‫ِيىىىُك ْى اِ‪ِ َّ٢‬هى ْ‬
‫هللا ِرغخلِىىىم ع ًَّىىىخ‬
‫ىىِ٘ لِىىى‪ْ ٙ‬حنل‪ٛ‬ىىىخ ِس حنىىى ُّي َْ‪ٛ‬خ ٔ‪ٚ‬ىىىْٕ و ْحنقِ‪ٛ‬خيىىى ِش ‪ٚ‬ىىىَ ُّىٌٔ اِنىىىٗ أٗىىى ِّي ْحن ىىىٌح ِ‬
‫ط ًْهىىىٌٕ{‪ }85‬أٔنىىىـجِ حنَّىىى ٌِ‪ ٍٚ‬ح ْٗىىىظَٔحْ ْحنل‪ٛ‬ىىىخس حنىىى ُّي َْ‪ٛ‬خ ِرىىىخ‪ِ ٜ‬هَ ِس لىىى‪ٚ ٣‬و َّىىىف عىىى ُْٓى ْحن ىىىٌحد ٔ‪ْ ٢‬ىىى ْى‬
‫‪.}86{ٌَُٜٔٚ‬‬
‫نقي حقظظهٕح ل‪ًٛ‬خ ر‪ُٓٛ‬ى ٔقخو حنًُظ‪ َٜ‬رطَى حنًِٓٔو يٍ حنىي‪ٚ‬خٍ‪ .‬لٓىم كىيع ْىٌح ر ىي ْـىَس حنَٓىٕل‬
‫ٔحنٍٕٔس طٔـم كيػخ طخٍ‪ٚ‬و‪ٛ‬خ نهظٕ ٔقعت أو أٌ حنٍٕٔس طٌ ِّكَ رليع طخٍ‪ٚ‬و‪ ٙ‬يٍ طخٍ‪ٚ‬وٓى؟‬
‫‪12‬‬

‫ىم ٔآط‪ُْٛ‬ىىخ‬
‫ٔطٔىظًَ حنٔىٍٕس رخنلىي‪ٚ‬غ عىٍ طىىخٍ‪ٚ‬وٓى‪ٔ :‬نقى ْي آط‪ُْٛ‬ىخ يٕٓىٗ ْحن ِكظىخد ٔق َّ‪ُْٛ‬ىىخ ِيىٍ ر ْى ِي ِِ رِخنَُّ ٓ ِ‬
‫ّ ألكهًَّىخ ؿىخءك ْى ٍٓىٕل رًِىخ ‪ ٢‬طْٓىٕٖ أَ ٔىكى حْٓىظ ْكزَْ ط ْى‬
‫ِع‪ ٗٔٛ‬حرٍْ يَْ ‪ٚ‬ى ْحنز‪ُِّٛ‬خ ِ‬
‫ٔف ْحنقي ِ‬
‫ص ٔأ‪ْ َّٚ‬يَخِ رَِ ِ‬
‫ل َِ‪ٚ‬قخ ك ٌَّرْظ ْى ٔل َِ‪ٚ‬قخ ط ْقظهٌٕ{‪ٔ }87‬قخنٕحْ قهٕرُخ غ ْهف رم نَّ ُٓى َّ‬
‫هللا رِك ْ َِ ِْ ْى لقهِ‪َّ ٣ٛ‬يخ ‪ْ ٚ‬ئ ِيٌُٕ{‪.}88‬‬
‫ح‪ٜٚ‬ىىش ‪ 87‬ط٘ىى‪ َٛ‬انىىٗ أٌ ع‪ٔٛ‬ىىٗ حرىىٍ يىىَ‪ٚ‬ى ؿىىخء ر ىىي يٕٓىىٗ يزخٗىىَست ‪٠‬عىىخىس رُىى‪ ٙ‬آىىَحث‪ٛ‬م نظ ىىخن‪ٛ‬ى‬
‫حنظٍٕحس حنظ‪ ٙ‬حَلَلٕح عُٓخ‪ ْٕٔ .‬ىن‪ٛ‬ىم آهىَ يىٍ أىنىش كؼ‪ٛ‬ىَس عهىٗ أٌ ع‪ٔٛ‬ىٗ حرىٍ يىَ‪ٚ‬ى نى‪ٔٚ ْٛ‬ىٕع‬
‫حنًٔ‪ٛ‬ل‪ٛ‬ش‪.‬‬
‫َٔ ْ ح‪ٜٚ‬ش طئكي أٌ رُ‪ ٙ‬آىَحث‪ٛ‬م طظخنىض لى‪ٓٛ‬ى حنَٓىمت ٔأَٓىى قظهىٕح ر ‪٠‬ىٓىت ٔنىى ‪ٚ‬ظز ىٕح ٔ‪ٜٚ‬ىيقٕح‬
‫حنزق‪ٛ‬ش‪.‬‬
‫ح‪ٜٚ‬ش‪ :88 :‬رُٕ آَحث‪ٛ‬م ك خٍت كظٗ قزم ر ؼش يلًيت ‪َٓٞ‬ى حَلَلىٕح عىٍ حنظىٕحٍس ٔحطز ىٕح ط٘ىَ‪ ٚ‬خص‬
‫حرظيعْٕخت ٔنى ‪ٚ‬قزهٕح ىعٕحص حنَٓم حنٌ‪ ٍٚ‬ر ؼٕح ل‪ٓٛ‬ى ‪٠‬عخىطٓى نهل ‪ .‬لٓى ك خٍ رَغى أَٓىى ‪ٚ‬ئيُىٌٕ‬
‫رخهللت ٔقي ‪ٚ‬ئىٔح ر ‪ ٞ‬حن٘ خثَ حني‪ُٛٚ‬ش‪.‬‬
‫ٔطئكي حنٍٕٔس أَٓى نى ‪ٚ‬ئيُٕح رًلًيت رَغى أٌ يخ ؿخء رّ يظٕحل يىع يىخ ‪َ ٚ‬لىٌٕ يىٍ حنىي‪ٔ :ٍٚ‬ن ًَّىخ‬
‫هللا ي‪ِّ ٜ‬ي نًِّخ ي ٓ ْى ٔكخَٕحْ ِيٍ قزْم ‪ْٔٚ‬ظ ْظِلٌٕ عهٗ حنَّ ٌِ‪ ٍٚ‬ك َٔحْ له ًَّخ ؿىخءْى‬
‫ؿخءْ ْى ِكظخد ِّي ٍْ ِعُ ِي ّ ِ‬
‫هللا عهٗ ْحنكخلِ َِ‪ِ }89{ٍٚ‬ر ْجًٔخ ح ْٗظَْٔ حْ ِر ِّ أَ ٔٓ ْى أٌ ‪ْ ٚ‬ك ىَٔحْ ِرًىخ أَىِل ّ‬
‫َّيخ عَلٕحْ ك َٔحْ ِر ِّ له ُْش َّ‬
‫هللا‬
‫ر ْغ‪ٛ‬خ أٌ ‪ِِّ ُٚ‬ل ّ‬
‫هللا ِيٍ ل‪ِ ْ٠‬ه ِّ عهٗ يٍ ‪٘ٚ‬خء ِي ٍْ ِعزخ ِى ِِ لزآإٔحْ ِرغ‪٠‬ذ عهىٗ غ‪٠‬ىذ ٔ ِن ْهكىخ ِل َِ‪ ٍٚ‬عىٌحد‬
‫ُّي ِٓ‪.}90{ٍٛ‬‬
‫ح‪ٜٚ‬خص طقٕل‪ :‬رُٕ آَحث‪ٛ‬م ك خٍ ‪َٓٞ‬ى ك َٔح ريعٕس يلًيت ٔكم يٍ ‪ٚ‬ك َ رَٓخنش يلًىي لٓىٕ كىخلَ‪.‬‬
‫ىن‪ٛ‬م ‪ٚ ٢‬قزم حنـيل ل‪ ٙ‬أٌ ح‪٣ٓ٠‬و (ٍٓىخنش يلًىي) ٔكىيِ حنًقزىٕل عُىي هللا ٔيىٍ ‪ٚ ٢‬ىئيٍ رخ‪ٓ٠‬ى‪٣‬و‬
‫لٕٓ كخلَ‪ .‬حن‪ٕٓٛ‬ى ٔحنًٔ‪ٛ‬ل‪ٔ ٍٛٛ‬حنُٓئّ ٔحنًـّٕ ٔغ‪َْٛ‬ى ك خٍ‪.‬‬
‫ٔطئكىىي حنٔىىٍٕس يىىَس أهىىَٖ أَٓىىى ك ىىخٍت نظًٔىىكٓى رخ‪ًٚ٠‬ىىخٌ رىىخهلل عهىىٗ ى‪ٚ‬ىىخَظٓىت ٔعىىيو حنىىيهٕل لىى‪ٙ‬‬
‫هللا قخن ْ‬
‫ح‪٣ٓ٠‬وت ٔح‪ٜٚ‬خص طقٕل ٌْح غ‪ َٛ‬يقزٕل‪ٔ :‬اًِح ِق‪ٛ‬م نٓ ْى آ ِيُ ْ‬
‫ٕح ِرًخ أَِل ّ‬
‫َىِل عه‪ُْٛ‬ىخ‬
‫ٕح َ ْئ ِيٍ ِرًخ أ ِ‬
‫هللا ِيىىٍ قزْىىم اٌِ كُىىظى‬
‫ٔ‪ْ ٚ‬ك ىىٌَٔ ِرًىىخ ٍٔحءِ ْٔىىٕ ْحنلىى ُّ ي‪ٜ‬ىىيِّقخ نًِّىىخ ي ٓىى ْى قىىمْ ل ِهىىى ط ْقظهىىٌٕ أَ ِز‪ٛ‬ىىخء ّ ِ‬
‫ُّي ْئ ِيُِ‪.}91{ٍٛ‬‬
‫ٔطقٕل ح‪ٜٚ‬ش نٓى‪ :‬أٌ يلًي يـىيى نىي‪ ٍٚ‬هللات ٔيىٍ ‪ٚ ٢‬ىئيٍ رىّ كىخلَت ٔأَىظى نىٕ كُىظى يىئيُ‪ ٍٛ‬نظز ىظى‬
‫حنَٓم حنٌ‪ ٍٚ‬طهٕح يٕٓٗ ٔحنٌ‪ ٍٚ‬ؿخإح نظـي‪ٚ‬ي حنيعٕست ٔنًخ قظهظْٕى‪.‬‬

‫‪13‬‬

‫ٔطٔظًَ ح‪ٜٚ‬ش ل‪ ْ َ ٙ‬حنٔ‪ٛ‬خ ٔطقٕل أَكى أٗىَكظى ٔيٕٓىٗ ر‪ٛ‬ىُكىت ٔع‪ٜ‬ى‪ٛ‬ظى ٔك ىَطى‪ٔ :‬نقى ْي ؿىخءكى‬
‫ص ػى َّى حطَّو ْىٌطى ْحن ِ ـْ ىم ِيىٍ ر ْى ِي ِِ ٔأَىظ ْى ظىخنًٌِٕ{‪ٔ }92‬اِ ًْ أه ْىٌَخ ِي‪ٛ‬ؼىخقك ْى ٍٔل ُْىخ لىْٕ قكى‬
‫ُّيٕٓٗ رِ ْخنز‪ُِّٛ‬خ ِ‬
‫ىَ ِْ ْى قىمْ‬
‫حنطٍُّٕ هٌٔحْ يخ آط‪ُْٛ‬خكى رِق َّٕس ٔحًْٓ ٕحْ قخنٕحْ ٓ ًِ ُْخ ٔع‪ُْٜٛ‬خ ٔأ ْٗ َِرٕحْ لِى‪ ٙ‬قهىٕرِ ِٓى ْحن ِ ـْ ىم رِك ْ ِ‬
‫رِ ْجًٔخ ‪ٚ‬ؤْيَك ْى رِ ِّ اِ‪ًٚ‬خَك ْى اٌِ كُظ ْى ُّي ْئ ِيُِ‪.}93{ٍٛ‬‬
‫رُٕ آَحث‪ٛ‬م ‪َٚ‬ىىٌٔ يخ ‪َٚ‬ىىِ حن‪ٕٓٛ‬ى حن‪ٕٛ‬و يٍ أَٓى ٗى ذ هللا حنًوظىخٍ ٔأكزىخء هللا ىٌٔ حنز٘ىَ‪ :‬قىمْ‬
‫اٌِ كخَ ْ‬
‫ىخّ لظًَُّىٕحْ ْحنًىْٕ ص اٌِ كُىظ ْى ‪ٛ‬ىخ ِى ِق‪}94{ٍٛ‬‬
‫ض نكى حن َّيحٍ ح‪ِ ٜ‬هَس ِعُىي ّ ِ‬
‫هللا هخ ِن‪ٜ‬ىش ِّيىٍ ى ِ‬
‫ٌٔ حنَُّ ِ‬
‫ض أ‪ْٚ‬ى ِي‪ْ ِٓ ٚ‬ى ٔ ّ‬
‫ٔنٍ ‪ٚ‬ظًَُّْٕ ِ أرىيح ِرًىخ قى َّيي ْ‬
‫ىخّ عهىٗ ك‪ٛ‬ىخس‬
‫هللا ع ِهى‪ٛ‬ى ِرخننَّىخ ِنً‪ٔ }95{ٍٛ‬نظ ِـىيََّٓ ْى أكْ ىَ‪ ٙ‬حنَُّ ِ‬
‫ٔ ِيٍ حنَّ ٌِ‪ ٍٚ‬أ ْٗىَك ْ‬
‫د أٌ ‪ًَّ ٚ‬ىَ ٔ ّ‬
‫هللا‬
‫ٕح ‪ٚ‬ىٕ ُّى أكىيْ ْى نىْٕ ‪ًَّ ٚ‬ىَ أ ْنىف ٓىُش ٔيىخ ْىٕ ِرًِكْ ِِ ِكى ِّ ِيىٍ ْحن ىٌح ِ‬
‫‪ِ َٜٛ‬رًخ ‪ًْ ٚ‬هٌٕ{‪.}96‬‬
‫ر ِ‬
‫ٔطٍٕى حنٍٕٔس ر ‪ ٞ‬ي ظقيحص رُ‪ ٙ‬آَحث‪ٛ‬م ‪ٚ‬ؼَد‪ :‬قمْ يٍ كخٌ عي ّٔح نِّ ِـز َِْ‪ٚ‬م لبََِّىّ َ َِّنىّ عهىٗ ق ْه ِزى‬
‫هلل ٔي‪ٝ‬ثِكظِى ِّ ٍٔٓىهِ ِّ‬
‫هللا ي‪ٜ‬يِّقخ نًِّخ ر‪ٚ ٍْٛ‬ي‪ْٚ‬ى ِّ ْٔىيٖ ٔر ْ٘ىَٖ نِ ْهً ْىئ ِيُِ‪ }97{ٍٛ‬يىٍ كىخٌ عىي ّٔح ِّ ّ ِ‬
‫ِرب ِ ًْ ٌِ ّ ِ‬
‫ٔ ِؿز َِْ‪ٚ‬م ٔ ِي‪ٛ‬كخل لب ِ ٌَّ ّ‬
‫هللا عئ نِّ ْهكخلِ َِ‪.}98{ٍٚ‬‬
‫يَس أهَٖ حنٍٕٔس طئكي أَٓى ك خٍ ‪َٓٞ‬ى نى ‪ٚ‬ئيُٕح رًلًي‪ٔ :‬نق ْي أَِ ْنُىخ اِن‪ْٛ‬ى آ‪ٚ‬ىخص ر‪ُِّٛ‬ىخص ٔيىخ ‪ْ ٚ‬ك ىَ‬
‫خٓقٌٕ{‪.}99‬‬
‫رِٓخ اِ‪ْ َّ٢‬حن ِ‬
‫ْٔى حعظخىٔح عهٗ يَ طخٍ‪ٚ‬وٓى أٌ طظخرع عه‪ٓٛ‬ى حنَٓم ٔ‪ٚ ٢‬ئيٌُٕ‪ :‬أٔكهًَّخ عخْئحْ عْٓيح ََّزىٌِ ل َِ‪ٚ‬ى‬
‫ِّي ُْٓى رمْ أ ْكؼَْ ْى ‪ْ ٚ ٢‬ئ ِيٌُٕ{‪}100‬‬
‫هللا ي‪ٜ‬ى ِّي نًِّىخ ي ٓى ْى َزىٌ ل َِ‪ٚ‬ى‬
‫ٔنٌن لك َْى رًلًي ن‪ ْٛ‬ئظغَرخ‪ٔ :‬ن ًَّخ ؿخءْ ْى ٍٓىٕل ِّي ْىٍ ِعُى ِي ّ ِ‬
‫ىىٍٕ ِْ ْى كىىىؤََّٓ ْى ‪ْ ٚ ٢‬هًىىىٌٕ{‪ٔ }101‬حطَّز ىىىٕحْ يىىىخ ط ْظهىىىٕحْ‬
‫ِّيىىىٍ حنَّىىى ٌِ‪ ٍٚ‬أٔطىىىٕحْ ْحن ِكظىىىخد ِكظىىىخد ّ ِ‬
‫هللا ٍٔحء ظٓى ِ‬
‫ْخ‪ ٍٛ١‬ك ىَٔحْ ‪ ٚ‬هًِّىٌٕ حنَُّىخّ حنِّٔىلْ َ ٔيىخ‬
‫خ‪ ٍٛ١‬عهٗ ي ْه ِ ٓىه ْ‪ًٛ‬خٌ ٔيىخ ك ىَ ٓىه‪ًْٛ‬خٌ ٔنىـ ِك ٍَّ حن َّ٘ى‪ِ ٛ‬‬
‫حن َّ٘‪ِ ٛ‬‬
‫خٌ ِي ٍْ أكي كظَّٗ ‪ٚ‬قٕ‪ ٢‬اًََِّىخ َلْ ىٍ لِ ْظُىش لى‪ ٣‬ط ْك ىَْ‬
‫َِل عهٗ ْحنًهك‪ِ ٍِْ ٛ‬رزخ ِرم ْخٍٔص ٔيخٍٔص ٔيخ ‪ ٚ‬هًِّ ِ‬
‫أ ِ‬
‫ل‪ٛ‬ظ هًَّىىٌٕ ِي ًُْٓىىخ يىىخ ‪ َِّ ٚ‬قىىٌٕ ِر ى ِّ ر ى‪ْ ٍْٛ‬حنًىىَْ ِء ُْٔٔ ِؿ ى ِّ ٔيىىخ ْىىى ِر‪٠‬ىىآٍِّ ‪ِ ٍٚ‬ر ى ِّ ِيى ْىٍ أكىىي اِ‪ِ َّ٢‬ر ىب ِ ًْ ٌِ ّ‬
‫هللاِ‬
‫ح‪ٜ‬هىَ ِس ِي ْىٍ هى‪ٔ ٣‬ن ِزى ْجْ يىخ‬
‫ىٍ ح ْٗىظَحِ يىخ نىّ لِى‪ِ ٙ‬‬
‫ٔ‪ٚ‬ظ هًٌَّٕ يخ ‪ْ ْ َُّ٠ٚ‬ى ٔ‪ْ ٓ ُٚ ٢‬ى ٔنقى ْي عهًِىٕحْ نً ِ‬
‫هللا ه‪ْٛ‬ىَ نَّىْٕ كىخَٕحْ‬
‫َْٗٔ حْ ِر ِّ أَ ٔٓ ْى نْٕ كخَٕحْ ‪ْ ٚ‬هًٌٕ{‪ٔ }102‬نْٕ أََّٓ ْى آيُٕحْ ٔحطَّقىْٕ ح نًؼٕرىش ِّي ْىٍ ِعُى ِي َّ‬
‫‪ْ ٚ‬هًٌٕ{‪.}103‬‬
‫ْى ك خٍ ‪َٓٞ‬ى ك َٔح رَٓخنش يلًيت رَغى ا‪ًٚ‬خَٓى رخهلل‪.‬‬

‫‪14‬‬

‫ح‪ٜٚ‬ش‪ 102 :‬طوزََخ أٌ ي ٍ رى‪ ٍٛ‬حن قخثىي حنظى‪ ٙ‬كخَىض عُىي رُى‪ ٙ‬آىَحث‪ٛ‬م ‪ٚ‬ؼىَد ُيىٍ حنَٓىٕلت كٓخَىش‬
‫ٔٓلَ طٕحٍػِٕ يٌُ أ‪ٚ‬خو يًهكش ٓه‪ًٛ‬خٌ‪ .‬ك‪ٛ‬غ كخٌ ُْخ "ٗ‪ٛ‬خ‪( "ٍٛ١‬يٍ ح‪ ٚ )َْ٠‬هًٌٕ حنُخّ طه‬
‫حنكٓخَش ٔحنٔلَ حنظ‪َ ٙ‬قهْٕخ يٍ كخكً‪ ٍٛ‬يٍ حنُخّ نًًهكش أٍ‪ٟٛ‬ش حًٓٓخ رخرىم‪ٔ .‬حنًهكىخٌ حٓىً‪ًٓٛ‬خ‪:‬‬
‫ْخٍٔص ٔيخٍٔص‪.‬‬
‫حنًهك‪ ٍٛ‬ل‪ ٙ‬ح‪ٜٚ‬ش طى ط٘ك‪ٛ‬هٓخ عهٗ أًَٓخ يٍ حنً‪٣‬ثكىش (ر ظلىش عهىٗ حنى‪٣‬و حنٕٓىطٗ)ت ٔحنلق‪ٛ‬قىش أًَٓىخ‬
‫ن‪ ْٛ‬يٍ حنً‪٣‬ثكش ٔنكًُٓخ رَ٘‪ٍٚ‬ت ٔرخنظخن‪ ٙ‬لخنظ٘ك‪ٛ‬م ‪ٚ‬ـذ أٌ ‪ٚ‬كٌٕ عهٗ ٌْح ح‪ٓٞ‬خّ (كَٔس عهٗ‬
‫حن‪٣‬و ل‪ ٙ‬حنٕٓ‪.)٢‬‬
‫ٔكٌٕ رُ‪ ٙ‬آىَحث‪ٛ‬م ‪ٚ‬ظز ىٌٕ ي ظقىيحص طٕحٍػْٕىخ يُىٌ ُيىٍ ٓىه‪ًٛ‬خٌ لٓىٌح ‪ٚ‬ئكىي أٌ ر ‪٠‬ىٓى قىي َىِف‬
‫ن‪ٛ‬ؼَد ر ي أٌ حَٓخٍص يًهكىش ٓىه‪ًٛ‬خٌ َظ‪ٛ‬ـىش نغىِٔ هىخٍؿ‪ – ٙ‬كًىخ ٓىز ًٔكََىخ – ٔطؤك‪ٛ‬ىي انىٗ أٌ‬
‫يًهكش ٓه‪ًٛ‬خٌ طقع ل‪ ٙ‬حن‪ًٍٛ‬ت ‪ ٌٞ‬حنٓـَحص ىحثًخ طكٌٕ يٍ أق‪ ٜٗ‬ؿِ‪َٚ‬س حن َد انٗ حنً٘خل‪.‬‬
‫ٔطلٌٍ حنٍٕٔس حنًئيُ‪ ٍٛ‬أ‪ٚ ٢‬قهئح رُى‪ ٙ‬آىَحث‪ٛ‬م لى‪ ٙ‬ر ى‪ ٞ‬أن ىخظٓى‪ٚ :‬ىخ أ‪ُّٓٚ‬ىخ حنَّى ٌِ‪ ٍٚ‬آيُىٕحْ ‪ ٢‬طقٕنىٕحْ‬
‫ٍح ِعُخ ٔقٕنٕحْ حَنَْ َخ ٔحًْٓ ٕح ْْٔنِهكخلِ َِ‪ ٍٚ‬عٌحد أنِ‪ٛ‬ى{‪.}104‬‬
‫ٔقي ‪ٚ‬كٌٕ نه ع "ٍحعُخ" ي ُٗ ىحٍؽ ٓ‪ٙ‬ء عُيْىت ٔرخنظخن‪ٚ ٙ‬ـذ عهٗ حنًٔىهً‪ ٍٛ‬أ‪ٕٚ ٢‬ؿٓىِٕ نىَد‬
‫حن ىىخنً‪ْٔ .ٍٛ‬ىىٕ يىىخ أكىىيص عه‪ٛ‬ىىّ ٓىىٍٕس حنُٔىىخء حنظىى‪َِ ٙ‬نىىض ر ىىي حنزقىىَس يزخٗىىَس‪ِّ { :‬يىىٍ حنَّ ى ٌِ‪ْ ٍٚ‬ىىخىٔحْ‬
‫ح‪ ٟ‬ى ِ ِّ ٔ‪ٚ‬قٕنىىٌٕ ٓ ى ًِ ُْخ ٔع‪ ٜ‬ى‪ُْٛ‬خ ٔح ْٓىىً ْع غ ْ‪ٛ‬ىىَ ي ْٔىىًع ٍٔح ِعُىىخ ن‪ّٛ‬ىىخ ِرؤ ْن ِٔىىُ ِظ ِٓ ْى‬
‫‪ٚ‬لَِّ لىىٌٕ ْحنك ِهىىى عىىٍ َّيٕ ِ‬
‫ِّ‪ٔ ٍٚ‬نْٕ أََّٓ ْى قخنٕحْ ٓ ًِ ُْخ ٔأ‪ُْ ١‬ىخ ٔحْٓىً ْع ٔحَنَْ َىخ نكىخٌ ه‪ْٛ‬ىَح نَّٓى ْى ٔأ ْقىٕو ٔن ِكىٍ نَّ ىُٓى‬
‫ٔ‪ُْ ١‬خ ِل‪ ٙ‬حني ِ‬
‫ّ‬
‫هللا ِرك ْ َِ ِْ ْى ل‪ْ ٚ ٣‬ئ ِيٌُٕ اِ‪ َّ٢‬ق ِه‪ }46{٣ٛ‬حنُٔخء‪.‬‬
‫ٔح‪ٜٚ‬خص طئكي ٔطكٍَ حنظؤك‪ٛ‬ي عهٗ أَٓى ك خٍ‪.‬‬
‫ٔط٘ىى‪ َٛ‬حنٔىىٍٕس انىىٗ أ ٌ رُىى‪ ٙ‬آىىَحث‪ٛ‬م ‪ ٚ‬هًىىٌٕ أٌ يلًىىي ٍٓىىٕل نكىىُٓى نىىٍ ‪ٚ‬ظز ىىِٕ كَٕىىّ يىىٍ رُىى‪ٙ‬‬
‫آًخع‪ٛ‬م ٔن‪ ْٛ‬يُٓى‪ٗٔ .‬ز‪ ّٛ‬نٌن يٕقف قَ‪ ٖٚ‬حنظ‪ ٙ‬نى طئيٍ كٌٕ حنَٓىٕل نى‪ ْٛ‬يىٍ حنكزىَحء‪َّ :‬يىخ‬
‫ىَ ِك‪ ٍٛ‬أٌ ‪ُٚ‬ى َِّل عهى‪ْٛ‬كى ِّي ْىٍ ه‪ْٛ‬ىَ ِّيىٍ ٍَّرِّكى ْى ٔ ّ‬
‫هللا ‪ْ ٚ‬وىظ‪ُّٚ‬‬
‫ىم ْحن ِكظىخ ِ‬
‫‪ُّ ٕٚ‬ى حنَّ ٌِ‪ ٍٚ‬ك َٔحْ ِي ْىٍ أ ْْ ِ‬
‫د ٔ‪ْ ٢‬حنً ْ٘ ِ‬
‫ِرَكْ ً ِظ ِّ يٍ ‪٘ٚ‬خء ٔ ّ‬
‫هللا ًٔ ْحن ‪ِ ْ٠‬م ْحن ِن ِ‪ٛ‬ى{‪.}105‬‬
‫ٔطهظ ض حنٍٕٔس نًوخ‪١‬زش حنًٔهً‪ ٍٛ‬حنٌ‪ ٍٚ‬قي أ‪١‬ه ٓى رُٕ آَحث‪ٛ‬م عهىٗ ر ى‪ ٞ‬يىخ لى‪ ٙ‬حنظىٍٕحس ٔحنظى‪ٙ‬‬
‫ص ِرو‪ْٛ‬ىَ ِّي ُْٓىخ أْٔ ِي ْؼهِٓىخ أنى ْى ط ْهى ْى أ ٌَّ ّ‬
‫هللا عهىٗ كىمِّ‬
‫ُٔٓخ َؤْ ِ‬
‫ن‪ ْٛ‬ل‪ ٙ‬حنقَآٌ يؼهٓخ‪ :‬يخ َُٔ ْن ِي ٍْ آ‪ٚ‬ش أْٔ َ ِ‬
‫ٗ ْ‪ٙ‬ء ق ِي‪ }106{َٚ‬أن ْى ط ْه ْى أ ٌَّ ّ‬
‫هللا ِيىٍ ٔنِى‪٢ٔ ٙ‬‬
‫ٌٔ ّ ِ‬
‫هللا نّ ي ْهى حنَّٔىًخٔح ِ‬
‫‪ٔ ٝ‬يىخ نكىى ِّيىٍ ى ِ‬
‫ص ٔح‪ِ ٍْٞ‬‬
‫‪.}107{َٜٛ‬‬
‫َ ِ‬
‫‪15‬‬

‫حني‪ٔ ٍٚ‬حكيت ٔنكٍ قي ‪ُِٚ‬ل عهٗ حنَٕٓل عزخٍحص طوظهف عٍ عزخٍس حنظٍٕحست ٔقي طظ‬

‫ي ٓخ‪ٌِْٔ .‬‬

‫ح‪ٜٚ‬ش ‪ٗ ٢‬ؤٌ نٓخ رًخ ًٓخِ ٍؿخل حني‪ ٍٚ‬رخنُخٓن ٔحنًُٕٔم ٔحنٌ٘ ‪ ُٙ ٚ‬أٌ هللا ‪ُِٚ‬ل طَ٘‪ ٚ‬خ ػى ‪ُِٚ‬ل‬
‫طَ٘‪ٚ‬ع ‪ُٚ‬ق‪ ّ٠‬أٔ ‪ٚ‬هغ‪.ّٛ‬‬
‫ٔطنَٓ حنٍٕٔس أٌ ر ‪ ٞ‬حنًٔهً‪ٍٛ‬ت َٔظ‪ٛ‬ـش نً خَٗس رُ‪ ٙ‬آَحث‪ٛ‬مت قي ‪ٚ‬ظ٘زٕٓح رٓى ٔ‪ٔٚ‬ؤنٕح يلًىيح‬
‫أٓجهش ٓؤنٓخ رُٕ آَحث‪ٛ‬م يٕٓٗ‪ :‬أ ْو ط َِ‪ٚ‬ئٌ أٌ طْٔؤنٕحْ ٍٕٓنك ْى كًخ ٓ ِجم يٕٓٗ ِيٍ قزْم ٔيٍ ‪ٚ‬ظز َّي ِل‬
‫‪ٛ‬م{‪}108‬‬
‫خٌ لق ْي ‪َّ ٟ‬م ٕٓحء حن َّٔ ِز ِ‬
‫خ‪ِ ًٚ٠‬‬
‫ْحنك َْ ِر ِ‬
‫د أٌ طُ ِِّل عهى ْ‪ْ ِٓ ٛ‬ى ِكظخرىخ ِّيىٍ‬
‫ٔٓئحل رُ‪ ٙ‬آَحث‪ٛ‬م نًٕٓٗ أهزَطُخ رّ ٍٕٓس حنُٔخء‪ْٔٚ :‬ؤن أ ْْم ْحن ِكظخ ِ‬
‫هللا ؿْٓىَس لؤهىٌ ْطٓى حن‪َّٜ‬ىخ ِعقش ِرن ْه ًِ ِٓى ْى ػى َّى حطَّوىٌٔحْ‬
‫حنًَّٔخ ِء لق ْي ٓؤنٕحْ يٕٓٗ أ ْكزَ ِيٍ ًنِى لقىخنٕحْ أ ٍَِىخ ّ ِ‬
‫ْحن ِ ـْ م ِيٍ ر ْ ِي يخ ؿخء ْطٓى ْحنز‪ُِّٛ‬خص ل ْٕ َخ عٍ ًنِ ٔآط‪ُْٛ‬خ يٕٓٗ ٓ ْهطخَخ ُّي ِز‪ُٛ‬خ{‪}153‬حنُٔخء‪.‬‬
‫د‬
‫ىم ْحن ِكظىخ ِ‬
‫ٔطٔظ ًَ حنٍٕٔس طوخ‪١‬ذ حنًٔهً‪ٔ ٍٛ‬طلٌٍْى يٍ ح‪ٓ٢‬ظًخع نزُ‪ ٙ‬آَحث‪ٛ‬م‪َّ ٔ :‬ى كؼِ‪ِّ َٛ‬ي ٍْ أ ْْ ِ‬
‫نْٕ ‪ُّ َٚ‬ىَٔكى ِّيٍ ر ْ ِي اِ‪ًٚ‬خَِك ْى ك َّخٍح كٔيح ِّي ٍْ ِعُ ِي أَ ِٔ ِٓى ِّيٍ ر ْ ِي يخ طز‪ ٍَّٛ‬نٓى ْحنل ُّ لخ ْع ٕحْ ٔح‪ ْٛ‬لٕحْ‬
‫ى‪ٙ‬ء قى ِي‪ٔ }109{َٚ‬أقِ‪ًٛ‬ىٕحْ حن‪َّٜ‬ى‪٣‬س ٔآطىٕحْ حن َِّكىخس ٔيىخ طقىيِّيٕحْ‬
‫هللا رِؤ ْي َِ ِِ اِ ٌَّ ّ‬
‫كظَّٗ ‪ٚ‬ؤْطِ‪ّ ٙ‬‬
‫هللا عهٗ كىمِّ ٗ ْ‬
‫هللا اِ ٌَّ ّ‬
‫‪.}110{َٜٛ‬‬
‫هللا رًِخ ط ًْهٌٕ ر ِ‬
‫‪ِٔ َٞ‬كى ِّي ٍْ ه‪ َْٛ‬ط ِـئِ ِعُي ّ ِ‬
‫َُٖٔٓ أٌ طلٌ‪َٚ‬حص حنقَآٌ يٍ ح‪ٓ٢‬ظًخع نزُ‪ ٙ‬آَحث‪ٛ‬م طكٍَص كؼ‪َٛ‬ح عهٗ أًٓخع حنًٔهً‪ٍٛ‬ت نكٍ‬
‫ح‪ٚٞ‬خو ٓىظؼزض أٌ حنًٔىهً‪ٛٓ ٍٛ‬ظ٘ىَرٌٕ ح‪ٓ٠‬ىَحث‪ٛ‬ه‪ٛ‬خص ٔٓى‪ٛ‬زٌُٕ عه‪ٓٛ‬ىخ عقخثىيْىت ْٔىٕ يىخ طغى‪ ٚ‬رىّ‬
‫كظذ حنظَحع حني‪ ُٙٚ‬نكم حنًٌحْذ‪.‬‬
‫ٔط ٕى حنٍٕٔس نهلي‪ٚ‬غ عٍ رُ‪ ٙ‬آىَحث‪ٛ‬مت ٔهخ‪ٛ‬ىش يىخ ٓىز ٔأٗىخٍص نىّ ح‪ٜٚ‬ىخص‪ٔ : 96-94 :‬قىخنٕحْ‬
‫نىىىٍ ‪ٚ‬ىىىى ْيهم ْحنـَُّىىىىش اِ‪ َّ٢‬يىىىىٍ كىىىىخٌ ْىىىىٕىح أْٔ َ‪ٜ‬ىىىخٍٖ طِ ْهىىىى أيىىىىخَِ‪ْ ُّٓٛ‬ى قىىىىمْ ْىىىىخطٕحْ رَْ ْىىىىخَك ْى اٌِ كُىىىىظ ْى‬
‫هلل ْٕٔ يلْ ِٔىٍ لهىّ أؿْ ىَِ ِعُىي ٍرِّى ِّ ٔ‪ ٢‬هىْٕ ف عهى ْ‪ْ ِٓ ٛ‬ى ٔ‪ْ ٢‬ى ْى‬
‫‪ٛ‬خ ِىقِ‪ }111{ٍٛ‬رهٗ ي ٍْ أْٓهى ٔؿْ ّٓ ِ ّ ِ‬
‫‪ٚ‬لْ ٌَِٕ{‪.}112‬‬
‫رُٕ آَحث‪ٛ‬م ك‪ٕٓٛ‬ى حن‪ٕٛ‬و ‪ ٚ‬ظقئٌ أٌ هللا حهظخٍْى ٔل‪٠‬هٓى عهٗ كم حنزَ٘ت ٔرخنظخن‪ْ ٙ‬ى ٔكيْى يٍ‬
‫ٓ‪ٛ‬يهم حنـُش‪ .‬كًخ أٌ ٌْح ح‪٢‬عظقخى ‪ ٚ‬ظقيِ حنُ‪ٜ‬خٍٖ ل‪ٚ ٙ‬ؼَدت ٔح‪ٜٚ‬ش طُ ‪ٌْ ٙ‬ح ح‪٢‬عظقىخى ٔطئكىي أٌ‬
‫حنـُش نًٍ أٓهى ٔؿّٓ هلل عهٗ حنطَ‪ٚ‬قش حنًلًي‪ٚ‬ش‪.‬‬
‫ٔحنُ‪ٜ‬خٍٖ كًخ ٓ ز ًٔكََخ ل‪ ٙ‬يقييش حنٍٕٔ حنًيَ‪ٛ‬ش ْى يٍ ٔؿئح ر ي ع‪ ٗٔٛ‬حرىٍ يىَ‪ٚ‬ى ر ‪٠‬ىٓى‬
‫‪ٚ‬ىىئيٍ رخنٕكيحَ‪ٛ‬ىىش ٔر ‪٠‬ىىٓى ‪ ٚ‬ظقىىي رظؼه‪ٛ‬ىىغ يوىىخنف نظؼه‪ٛ‬ىىغ حنًٔىى‪ٛ‬ل‪ .ٍٛٛ‬لظؼه‪ٛ‬ىىغ حنُ‪ٜ‬ىىخٍٖ ْىىٕ‪ :‬هللا‬

‫‪16‬‬

‫(ط ىىخنٗ هللا عهىىٕح كز‪ٛ‬ىىَح) ٔع‪ٔٛ‬ىىٗ ٔأيىىّت ر‪ًُٛ‬ىىخ طؼه‪ٛ‬ىىغ حنًٔىى‪ٛ‬ل‪ :ٍٛٛ‬ح‪ٞ‬دت ٔح‪٢‬رىىٍ (‪ٔٚ‬ىىٕع) ٔحنىىَٔف‬
‫حنقيّ‪ٔ .‬حنُ‪ٜ‬خٍٖ ل‪ٚ ٙ‬ؼَد نى ‪ٚ‬ز نٓى حػَ ر ي ع‪ٛ َٜ‬يٍ ح‪٣ٓ٠‬و‪.‬‬
‫ض حنَُّ‪ٜ‬ىخٍٖ‬
‫ض ْحن‪ٓٛ‬ىٕى ن‪ْٔٛ‬ى ِ‬
‫ٔطنَٓ حنٍٕٔس أٌ حن‪ٕٓٛ‬ى ٔحنُ‪ٜ‬خٍٖ ل‪ٚ ٙ‬ؼَد ن‪ٔٛ‬ىٕح عهىٗ ٔلىخ ‪ٔ :‬قخنى ِ‬
‫ض ْحن‪ٕٓٛ‬ى عهٗ ٗ ْ‪ٙ‬ء ْٔ ْى ‪ْ ٚ‬ظهٌٕ ْحن ِكظخد كٌ ِن قخل حنَّى ٌِ‪ْ ٚ ٢ ٍٚ‬هًىٌٕ‬
‫ض حنَُّ‪ٜ‬خٍٖ ن‪ِ ْٔٛ‬‬
‫عهٗ ٗ ْ‪ٙ‬ء ٔقخن ِ‬
‫ِي ْؼم قْٕ ِن ِٓ ْى ل ّ‬
‫خهلل ‪ٚ‬لْ كى ر‪ْ ُْٓٛ‬ى ‪ ْٕٚ‬و ْحن ِق‪ٛ‬خي ِش ِل‪ًٛ‬خ كخَٕحْ ِل‪ْ ٚ ِّ ٛ‬وظ ِه ٌٕ{‪.}113‬‬
‫(ح‪ٜٚ‬خص‪ )119-114:‬طظليع عٍ قَ‪ٔ :ٖٚ‬ي ٍْ أ ْ‬
‫هللا أٌ ‪ٌْ ٚ‬كَ لِ‪ٓٛ‬خ حًّْٓ ٔٓ ٗ‬
‫خؿي ّ ِ‬
‫ظهى ِي ًٍَّ َّيُع ئ ِ‬
‫ح‪ٜ‬هىَ ِس عىٌحد‬
‫لِ‪ ٙ‬هَح ِرٓخ أْٔ نـجِ يخ كخٌ نٓ ْى أٌ ‪ْ ٚ‬يههْٕخ اِ‪ َّ٢‬هآثِ ِ‪ ٍٛ‬نٓ ْى لِى‪ ٙ‬حنى ُّي َْ‪ٛ‬خ ِه ْىِ٘ ٔنٓى ْى لِى‪ِ ٙ‬‬
‫حٓىع عهِى‪ٛ‬ى{‪ٔ }115‬قىخنٕحْ‬
‫هللا اِ ٌَّ ّ‬
‫هللا ٔ ِ‬
‫ىَد لؤ‪ًُْٚ‬ىخ طٕنُّىٕحْ لىؼ َّى ٔؿْ ىّ ّ ِ‬
‫ع ِن‪ٛ‬ى{‪ِ ّ ِ ٔ }114‬‬
‫ىَ ٔ ْحنً ْغ ِ‬
‫هلل ْحنً ْ٘ ِ‬
‫حطَّوىىٌ ّ‬
‫ص‬
‫‪ ٝ‬كىىم نَّىىّ قىىخَِظٌٕ{‪ }116‬ر ى ِي‪ٚ‬ع حن َّٔىىًخٔح ِ‬
‫هللا ٔنىىيح ٓ ىزْلخَّ رىىم نَّىىّ يىىخ لِىى‪ ٙ‬حن َّٔىىًخٔح ِ‬
‫ص ٔح‪ِ ٍْٞ‬‬
‫ٔح‪ٔ ٝ ٍْٞ‬اًِح ق‪ ٗ٠‬أ ْيَح لبًََِّخ ‪ٚ‬قٕل نّ كٍ ل‪ٛ‬كٌٕ{‪ٔ }117‬قخل حنَّ ٌِ‪ْ ٚ ٢ ٍٚ‬هًٌٕ نْٕ ‪ٚ ٢‬كهًُِّخ ّ‬
‫هللا أْٔ‬
‫ِ‬
‫طؤْطِ‪ُٛ‬خ آ‪ٚ‬ش كٌنِ قخل حنَّ ٌِ‪ِ ٍٚ‬يٍ ق ْزهِ ِٓى ِّي ْؼم قْٕ نِ ِٓ ْى ط٘خرٓ ْ‬
‫ص نِقىْٕ و ‪ٕٚ‬قُِىٌٕ{‪}118‬‬
‫ض قهىٕرٓ ْى قى ْي ر‪ََُّّٛ‬ىخ ح‪ٜٚ‬ىخ ِ‬
‫د ْحنـ ِل ِ‪ٛ‬ى{‪.}119‬‬
‫اََِّخ أٍْ ٓ ْهُخ ِر ْخنل ِّ ر ِ٘‪َٛ‬ح َٔ ٌِ‪َٚ‬ح ٔ‪ ٢‬طْٔؤل ع ٍْ أ‪ ْٛ‬لخ ِ‬
‫قَ‪ ٖٚ‬يُ ض حنًٔهً‪ ٍٛ‬يٍ ىهٕل حنًٔـي حنلَحو ل‪ ٙ‬أٔحهَ طٕحؿيْى لى‪ ٙ‬يكىشت كًىخ ًكىَص ٓىٍٕس‬
‫ىخّ ٓىٕحء ْحن ىخ ِكف‬
‫‪ٛ‬م َّ ِ‬
‫حنلؾ‪ :‬اِ ٌَّ حنَّ ٌِ‪ ٍٚ‬ك َٔح ٔ‪ُّ ٜٚ‬ئٌ عٍ ٓزِ ِ‬
‫هللا ٔ ْحنًٔ ِْـ ِي ْحنلىَ ِحو حنَّى ٌِ٘ ؿ ْهُىخِ نِهَُّ ِ‬
‫لِ‪ْ ٔ ِّ ٛ‬حنزخ ِى ٔيٍ ‪ْ َِ ٚ‬ى لِ‪ ِّ ٛ‬رِب ِ ْنلخى رِن ْهى َ ٌِ ْقّ ِي ٍْ عٌحد أنِ‪ٛ‬ى{‪.}25‬‬
‫(ح‪ٜٚ‬ش‪ )116:‬طكٍَ يخ ٓز ًٔكَطّ ٍٕٓ يك‪ٛ‬ش يٍ أٌ قَ‪ ٖٚ‬طقٕل أٌ حنً‪٣‬ثكش رُخص هللا‪.‬‬
‫(ح‪ٜٚ‬ش‪ )118:‬قَ‪ ٖٚ‬طكٍَ يطخنزٓىخ حنى‪-٣‬ي قٕنىش عهىٗ أٓىًخع يلًىيت يؼىم ‪١‬هىذ ٍإ‪ٚ‬ىش حنً‪٣‬ثكىش أٔ‬
‫ي ـِحصت أٔ ٍإ‪ٚ‬ش هللا أٔ طكه‪ ًّٛ‬نٓى كًخ ‪ٚ‬كهىى يلًىيت يؼهًىخ أٗىخٍص ٓىٍٕس ح‪ َٞ‬ىخو‪ٔ{ :‬اًِح ؿىخء ْطٓ ْى‬
‫هللا ّ‬
‫‪ٜ‬ى‪ٛ‬ذ حنَّى ٌِ‪ٍٚ‬‬
‫هللا أ ْعهىى ك‪ْٛ‬ىغ ‪ٚ‬ـْ ىم ٍِٓىخنظّ ٓ‪ِ ٛ‬‬
‫آ‪ٚ‬ش قخنٕحْ نٍ َُّ ْئ ِيٍ كظَّٗ َ ْئطٗ ِي ْؼم يىخ أٔطِى‪ٍٓ ٙ‬ىم ّ ِ‬
‫هللا ٔعٌحد ٗ ِي‪ٚ‬ي ِرًخ كخَٕحْ ‪ًْ ٚ‬كٌَٔ{‪.}124‬‬
‫أؿْ َيٕحْ ‪ٛ‬غخٍ ِعُي ّ ِ‬
‫د أٌ طُ ِّ‬
‫ىِل عهى ْ‪ْ ِٓ ٛ‬ى ِكظخرىخ ِّيىٍ حنَّٔىًخ ِء‬
‫ْٕٔ يخ ٓؤنظّ أيى قي‪ًٚ‬ش يُٓى رُٕ آَحث‪ٛ‬م‪ْٔٚ{ :‬ىؤن أ ْْىم ْحن ِكظىخ ِ‬
‫هللا ؿَْٓس لؤهٌ ْطٓى حن‪َّٜ‬خ ِعقش ِرن ْه ًِ ِٓ ْى ػ َّى حطَّوٌ ْ‬
‫ٔح ْحن ِ ـْ م ِيٍ‬
‫لق ْي ٓؤنٕحْ يٕٓٗ أ ْكزَ ِيٍ ً ِن لقخنٕحْ أ ٍَِخ ّ ِ‬
‫ر ْ ِي يخ ؿخء ْطٓى ْحنز‪ُِّٛ‬خص ل ْٕ َخ عٍ ًنِ ٔآط‪ُْٛ‬خ يٕٓٗ ٓ ْهطخَخ ُّيزِ‪ُٛ‬خ{‪}153‬حنُٔخء‪.‬‬
‫(ح‪ٜٚ‬ش‪ )119:‬أَض ‪ٚ‬خ يلًي ر٘‪ ٌََٚٔ َٛ‬لق‪ٔ ٢‬نٔض ئجٕ‪ ٢‬عٍ ْيح‪ٚ‬ش حنُىخّ‪ْ .‬كىٌح ‪ٚ‬ـىذ أٌ ‪ٚ‬كىٌٕ‬
‫كم ىحع‪ٛ‬ش ئهى ت ‪ٕٛٚ‬م يخ ‪ٚ‬قٕل حنقَآٌ نهُخّ ٔرْت ٔ‪ ٢‬كخؿش نهٕعع ٔحنق‪١ .ٜٚ‬ز خ نٍ ‪ٕٚ‬حلى‬

‫‪17‬‬

‫حنغخنز‪ٛ‬شت هخ‪ٛ‬ش يٍ ‪ٚ‬لذ حننٍٕٓ ٔح‪ٕٟٞ‬حء ٔح‪٠‬ع‪٣‬وت ٔ‪ َ ٘ٚ‬رخنِْٕ ْٕٔ ‪ٚ‬ل٘ي حنًٔىظً ‪ ٍٛ‬نىّت‬
‫أػُخء يًخٍٓظّ نق‪ٔ .ّٜٜ‬يخ ‪ٚ‬ـُ‪ٍٔ ّٛ‬حء كم ًن يٍ يخل ٔؿخِ ٔٓهطش‪.‬‬
‫(ح‪ٜٚ‬ش‪ )120 :‬طكىٍَ يىخ ًكَطىّ ح‪ٜٚ‬ظىخٌ‪ٔ :112-111:‬نىٍ طَْ ‪ٟ‬ىٗ عُى ْحن‪ٓٛ‬ىٕى ٔ‪ ٢‬حنَُّ‪ٜ‬ىخٍٖ كظَّىٗ‬
‫هللا‬
‫هللا ْٕ ْحنٓيٖ ٔن ِج ٍِ حطَّز ْض أ ْْٕحءْى ر ْي حنَّ ٌِ٘ ؿخء ِيٍ ْحن ِ ْه ِى يىخ نى ِيىٍ ّ ِ‬
‫طظَّ ِزع ِيهَّظٓ ْى قمْ اِ ٌَّ ْيٖ ّ ِ‬
‫‪.}120{َٜٛ‬‬
‫ِيٍ ٔ ِن‪ِ َ ٢ٔ ٙ‬‬
‫(ح‪ٜٚ‬ىىش‪ )121:‬ط٘ىى‪ َٛ‬نًىىٍ آيىىٍ يىىٍ رُىى‪ ٙ‬آىىَحث‪ٛ‬م‪ :‬حنَّى ٌِ‪ ٍٚ‬آط‪ُْٛ‬ىىخْى ْحن ِكظىىخد ‪ْ ٚ‬ظهَٕىىّ ك ى َّ طِ‪ٔ٣‬طِ ى ِّ أْٔ نىىـجِ‬
‫خٌَٓٔ{‪.}121‬‬
‫‪ْ ٚ‬ئ ِيٌُٕ ِر ِّ ٔيٍ ‪ْ ٚ‬ك َْ ِر ِّ لؤْٔ نـجِ ْى ْحنو ِ‬
‫ػى ط ٕى حنٍٕٔس نًوخ‪١‬زش رُ‪ ٙ‬آَحث‪ٛ‬م ‪ٚ‬ؼَدت ٔىعٕطٓى ن‪٣ٓ١‬و ٔطىٌك‪َْٛ‬ى رىز ‪ َ ٞ‬ىى هللا عهى‪ٓٛ‬ى‪:‬‬
‫‪ٚ‬خ ر ُِ‪ ٙ‬آَِْح ِث‪ٛ‬م ْحًكَٔحْ َِ ًْ ِظ‪ ٙ‬حنَّ ِظ‪ ٙ‬أ َْ ًْض عه‪ْٛ‬ك ْى ٔأَِّ‪ ٙ‬ل‪َّْ ٠‬ىهظك ْى عهىٗ ْحن ىخن ًِ‪ٔ }122{ٍٛ‬حطَّقىٕحْ ‪ ْٕٚ‬يىخ‬
‫‪ َّ٢‬طـْ ِِ٘ َ ْْ عٍ ََّ ْْ ٗ‪ْٛ‬جخ ٔ‪ْ ٚ ٢‬قزم ِي ُْٓخ ع ْيل ٔ‪ ٢‬طُ ٓخ ٗ خعش ٔ‪ْ ْ ٢‬ى ‪.}123{ٌَُٜٔٚ‬‬
‫(ح‪ٜٚ‬خص‪ )134-124 :‬طظليع عٍ ارَحْ‪ٛ‬ى‪ٔ :‬اِ ًِ حرْظهٗ اِرَْح ِْ‪ٛ‬ى ٍرُّّ ِركهًِخص لىؤط ًَّٓ ٍَّ قىخل اَِِّى‪ ٙ‬ؿخ ِعهى‬
‫ىخّ‬
‫ىخّ اِيخيىخ قىىخل ٔ ِيىٍ ًٍِّ ‪َّٚ‬ظِىى‪ ٙ‬قىخل ‪ُٚ ٢‬ىىخل عْٓى ِي٘ حننَّىىخنِ ًِ‪ٔ }124{ٍٛ‬اِ ًْ ؿ ْهُىخ ْحنز ْ‪ٛ‬ىىض يؼخرىش نِّهَُّى ِ‬
‫نِهَُّ ِ‬
‫ىخو اِرْىَح ِْ‪ٛ‬ى ي‪ٜ‬ىهّٗ ٔع ِٓى ْيَخ اِنىٗ اِرْىَح ِْ‪ٛ‬ى ٔآِْىًخ ِع‪ٛ‬م أٌ ‪ِّٓ١‬ىَح ر ْ‪ٛ‬ظِى‪ ٙ‬نِهطَّىخثِ ِ‪ٍٛ‬‬
‫ٔأ ْيُىخ ٔحطَّ ِوىٌٔحْ ِيىٍ َّيق ِ‬
‫ْ‬
‫ىع حن ُّٔىىـٕ ِى{‪ٔ }125‬اِ ًْ قىىخل اِ ْر ىَح ِْ‪ٛ‬ى ٍدِّ حؿْ ىىمْ ْىىـٌح رهىىيح آ ِيُىىخ ٔحٍْ ُ ْ أ ْْهىىّ ِيىىٍ‬
‫ٔحن ىىخ ِك ِ‪ٔ ٍٛ‬حنَُّ َّكى ِ‬
‫ىخٍ‬
‫ح‪ٜ‬ه َِ قخل ٔيىٍ ك ىَ لؤيظِّ ىّ ق ِهى‪ ٣ٛ‬ػى َّى أ‪ ْٟ‬ىطَُِّ اِنىٗ عىٌح ِ‬
‫خهلل ٔ ْحن‪ِ ْٕٛ‬و ِ‬
‫ص ي ٍْ آيٍ ِي ُْٓى ِر ّ ِ‬
‫حنؼًََّح ِ‬
‫د حنَُّ ِ‬
‫ض ٔاِ ْٓىىًخ ِع‪ٛ‬م ٍرَُّىىخ طقزَّىىمْ ِيَُّىىخ اََِّى أَىىض‬
‫‪ٜ‬ىى‪ٔ }126{َٛ‬اِ ًْ ‪ َْٚ‬لىىع اِ ْرىىَح ِْ‪ٛ‬ى ْحنقٕح ِعىىي ِيىىٍ ْحنز ْ‪ٛ‬ى ِ‬
‫ٔ ِرى ْجْ ْحنً ِ‬
‫خٓىكُخ ٔطىىذْ‬
‫حنَّٔى ًِ‪ٛ‬ع ْحن ِهى‪ٛ‬ى{‪ٍ }127‬رَُّىخ ٔحؿْ ْهُىخ ي ْٔى ِهً‪ ٍِْ ٛ‬نى ٔ ِيىٍ ًٍِّ ‪ِ َّٚ‬ظُىخ أ َّيىش ُّي ْٔى ِهًش نَّى ٔأ ٍَِىخ يُ ِ‬
‫َّك‪ٛ‬ى{‪ٍ }128‬رَُّىخ ٔح ْر ْ‬
‫ىغ ِلى‪ْ ِٓ ٛ‬ى ٍٓىٕ‪ِّ ٢‬يى ُْٓ ْى ‪ْ ٚ‬ظهىٕ عهى ْ‪ْ ِٓ ٛ‬ى آ‪ٚ‬خ ِطى ٔ‪ ٚ‬هًِّٓىىى‬
‫عه‪ُْٛ‬ىخ اََِّى أَىض حنظَّى َّٕحد حنىَ ِ‬
‫ْحن ِكظخد ٔ ْحن ِل ْكًش ٔ‪ِّ ِٚ‬ك‪ْ ِٓ ٛ‬ى اََِّ أَض حن ِِ‪ ِٚ‬حنل ِك‪ٛ‬ى{‪ٔ }129‬يٍ ‪ َْٚ‬غذ عٍ ِّيهَّ ِش اِرَْح ِْ‪ٛ‬ى اِ‪ َّ٢‬يٍ ٓ ِّ‬
‫ح‪ٜ‬هىَ ِس ن ًِىٍ حن‪َّٜ‬ىخ ِن ِل‪ }130{ٍٛ‬اِ ًْ قىخل نىّ ٍرُّىّ أْٓى ِه ْى قىخل‬
‫َ ّْٔ ٔنقى ِي ح‪ ْٛ‬ىط ‪ُْٛ‬خِ ِلى‪ ٙ‬حنى ُّي َْ‪ٛ‬خ ٔاََِّىّ ِلى‪ِ ٙ‬‬
‫‪ ٙ‬اِ ٌَّ ّ‬
‫هللا ح‪ ْٛ‬ىط ٗ نكىى حنىيِّ‪ٍٚ‬‬
‫أْٓه ًْض ِنَدِّ ْحن خن ًِ‪ِ َّٗٛٔٔ }131{ٍٛ‬رٓخ اِرَْح ِْ‪ٛ‬ى ر ُِ‪ٛ‬ى ِّ ٔ‪ْ ٚ‬قىٕد ‪ٚ‬ىخ ر ُِى َّ‬
‫ل‪ ٣‬طًٕط ٍَّ ا‪ٔ َّ٢‬أَظى ُّي ْٔ ِهًٌٕ{‪ }132‬أ ْو كُظ ْى ٗٓيحء اِ ًْ ك‪ْ ٚ َ٠‬قٕد ْحنًْٕ ص اِ ًْ قخل ِنز ُِ‪ ِّ ٛ‬يخ ط ْزئٌ‬
‫حكىىىيح َٔلْ ىىىٍ نىىىّ‬
‫ِيىىىٍ ر ْ ىىى ِي٘ قىىىخنٕحْ َ ْزىىىي اِنىىىـٓ ٔاِنىىىـّ آرخثِىىى اِ ْرىىىَح ِْ‪ٛ‬ى ٔاِ ْٓىىىًخ ِع‪ٛ‬م ٔاِ ْٓىىىلخ اِنىىىـٓخ ٔ ِ‬
‫ىىض نٓىىىخ يىىىخ كٔىىىز ْ‬
‫ي ْٔىىىهًٌِٕ{‪ }133‬طِ ْهىىى أ َّيىىىش قىىى ْي ههى ْ‬
‫ض ٔنكىىىى َّيىىىخ كٔىىىزْظ ْى ٔ‪ ٢‬ط ْٔىىىؤنٌٕ ع ًَّىىىخ كىىىخَٕح‬
‫‪ًْ ٚ‬هٌٕ{‪.}134‬‬
‫(ح‪ٜٚ‬ش‪ )125:‬يكش آيُش يٌُ حنقيو‪ .‬كًخ أٌ حنُىخّ عىخىٔح نهلىؾ ُٔ‪ٚ‬ىخٍس حنز‪ٛ‬ىض يُىٌ أٌ ‪ٓ١‬ىَِ ارىَحْ‪ٛ‬ى‬
‫ىخو اِرْىَح ِْ‪ٛ‬ى ي‪ٜ‬ىهّٗ"‬
‫خّ ٔأ ْيُخ ٔحطَّ ِوىٌٔحْ ِيىٍ َّيق ِ‬
‫ٔأعخى رُخثّ‪ٔ .‬ح‪ٜٚ‬ش طقٕل‪ٔ " :‬اِ ًْ ؿ ْهُخ ْحنز‪ْٛ‬ض يؼخرش نِّهَُّ ِ‬
‫‪18‬‬

‫ٔحنلىىي‪ٚ‬غ ُْىىخ عًىىخ كىىخٌ لىى‪ ٙ‬ع‪ٜ‬ىىَ ارىىَحْ‪ٛ‬ى‪ .‬نىىٌح لكهًىىش "ٔحطوىىٌٔح" ‪ٚ‬ـىىذ أٌ طقىىَأ عهىىٗ أَٓىىخ ل ىىم‬
‫يخ‪ٔ ٟٙ‬ن‪ ْٛ‬ك ىم أيىَ‪ .‬لخنُىخّ لى‪ ٙ‬ع‪ٜ‬ىَ ارىَحْ‪ٛ‬ى حطوىٌٔح يىٍ يقىخو ارىَحْ‪ٛ‬ى كىٕل حنك زىش يكخَىخ‬
‫نه‪٣ٜ‬ست ٔ‪ ٢‬ططهذ ح‪ٜٚ‬ش يٍ حنُخّ ح‪ ٌٜ‬أٔ ل‪ ٙ‬ع‪ َٜ‬حنَٕٓل أٌ ‪ٜٚ‬هٕح ل‪ ٙ‬يقخو ارَحْ‪ٛ‬ى‪.‬‬
‫(ح‪ٜٚ‬ش‪ )126:‬ىعٕس ارَحْ‪ٛ‬ى أٌ طكٌٕ يكش آيُش "أ٘ طٔىظًَ آيُىش" ٔأٌ طىَُ رىخنؼًَحص‪ْٔ .‬ىٕ ىعىخ‬
‫رٌٓح حنيعخء ‪ ٌٞ‬يكش أ‪ٛ‬زلض يٕ‪ ُّ١‬يُ ٌ أٌ نـؤ ان‪ٓٛ‬خ ر ي هَٔؿّ يٍ قَ‪ٚ‬ظّ يع نٕ‪١‬ت ٔعخٕ ل‪ٓٛ‬خ‬
‫كظٗ طه حنهلنش حنًظقييش يٍ عًَِت ٔرق‪ ٙ‬ل‪ٓٛ‬خ ر ي ًن كظٗ يخص‪.‬‬
‫ػى ط ٕى حنٍٕٔس نهلىي‪ٚ‬غ عًىخ ٓىز ٔقىخو رىّ ارىَحْ‪ٛ‬ى لى‪ ٙ‬يكىش ر ىي أٌ أ‪ٛ‬ىزق ٔنىيِ آىًخع‪ٛ‬م ٗىخرخت‬
‫ض ٔآِْىًخ ِع‪ٛ‬م ٍرَُّىخ طقزَّىمْ‬
‫ٔكه ّ هللا رً خَٔش ٔحنيِ ن‪ٜٛ‬خَش حنز‪ٛ‬ىض‪ٔ :‬اِ ًْ ‪ َْٚ‬لىع اِرْىَح ِْ‪ٛ‬ى ْحنقٕح ِعىي ِيىٍ ْحنز‪ْٛ‬ى ِ‬
‫ِيَُّىخ اََِّى أَىىض حن َّٔى ًِ‪ٛ‬ع ْحن هِىى‪ٛ‬ى{‪ٍ }127‬رَُّىىخ ٔحؿْ ْهُىىخ ي ْٔىهًِ‪ ٍِْ ٛ‬نى ٔ ِيىىٍ ًٍِّ ‪َّٚ‬ظُِىىخ أ َّيىىش ُّي ْٔىهًِش نَّى ٔأ ٍَِىىخ‬
‫َّك‪ٛ‬ى{‪ٍ }128‬رَُّخ ٔح ْر ْ‬
‫غ لِ‪ْ ِٓ ٛ‬ى ٍٕٓ‪ِّ ٢‬ي ُْٓ ْى ‪ْ ٚ‬ظهٕ عهى ْ‪ْ ِٓ ٛ‬ى آ‪ٚ‬خطِى‬
‫خٓكُخ ٔطذْ عه‪ُْٛ‬خ اََِّ أَض حنظَّ َّٕحد حنَ ِ‬
‫يُ ِ‬
‫ٔ‪ ٚ‬هًِّٓى ْحن ِكظخد ٔ ْحن ِل ْكًش ٔ‪ِّ ِٚ‬ك‪ْ ِٓ ٛ‬ى اََِّ أَض حن ِِ‪ ِٚ‬حنل ِك‪ٛ‬ى{‪.}129‬‬
‫ػى طكٍَ حنٍٕٔس أٌ رُ‪ ٙ‬آَحث‪ٛ‬م ن‪ٕٔٛ‬ح عهٗ ى‪ ٍٚ‬هللا ٔأٌ حن‪ٓٛ‬ىٕى ٔحنُ‪ٜ‬ىخٍٖ ‪ٟ‬ىخن‪ٔ :ٍٛ‬يىٍ ‪ َْٚ‬غىذ‬
‫ح‪ٜ‬هَ ِس ن ًٍِ حن‪َّٜ‬ىخنِ ِل‪}130{ٍٛ‬‬
‫عٍ ِّيهَّ ِش اِرَْح ِْ‪ٛ‬ى اِ‪ َّ٢‬يٍ ٓ ِّ َ ّْٔ ٔنق ِي ح‪ ْٛ‬ط ‪ُْٛ‬خِ لِ‪ ٙ‬حن ُّي َْ‪ٛ‬خ ٔاََِّّ لِ‪ِ ٙ‬‬
‫‪ ٙ‬اِ ٌَّ‬
‫اِ ًْ قخل نّ ٍرُّّ أ ْٓهِ ْى قخل أْٓه ًْض نَِدِّ ْحن خن ًِ‪ َّٗٛٔٔ }131{ٍٛ‬رِٓخ اِرْىَح ِْ‪ٛ‬ى رُِ‪ٛ‬ى ِّ ٔ‪ْ ٚ‬قىٕد ‪ٚ‬ىخ رُِى َّ‬
‫ّ‬
‫هللا ح‪ ْٛ‬ط ٗ نكى حنيِّ‪ ٍٚ‬ل‪ ٣‬طًٕط ٍَّ ا‪ٔ َّ٢‬أَظى ُّي ْٔهًٌِٕ{‪ }132‬أ ْو كُظ ْى ٗٓيحء اِ ًْ ك‪ْ ٚ َ٠‬قٕد ْحنًىْٕ ص‬
‫اِ ًْ قخل نِزُِ‪ ِّ ٛ‬يىخ ط ْزىئٌ ِيىٍ ر ْى ِي٘ قىخنٕحْ َ ْزىي اِنىـٓ ٔاِنىـّ آرخثِى اِرْىَح ِْ‪ٛ‬ى ٔآِْىًخ ِع‪ٛ‬م ٔآِْىلخ اِنىـٓخ‬
‫ىض نٓىخ يىخ كٔىز ْ‬
‫حكيح َٔلْ ٍ نّ ي ْٔهًٌِٕ{‪ }133‬طِ ْه أ َّيش ق ْي هه ْ‬
‫ض ٔنكىى َّيىخ كٔىزْظ ْى ٔ‪ ٢‬طْٔىؤنٌٕ ع ًَّىخ‬
‫ٔ ِ‬
‫كخَٕح ‪ًْ ٚ‬هٌٕ{‪.}134‬‬
‫‪ٛ‬ىَح‪ُّ ١‬ئْىظ ِق‪ٛ‬ى ِى‪ُٚ‬ىخ ِق‪ًٛ‬ىخ ِّيهَّىش‬
‫كًخ ٓز ٔأٗخٍص نّ ح‪ َٞ‬ىخو لى‪ ٙ‬ح‪ٜٚ‬ىش‪{ :‬قىمْ اََِّ ُِى‪ْ ٙ‬ىيح َِ‪ٍ ٙ‬رِّى‪ ٙ‬اِنىٗ ِ‬
‫اِرَْح ِْ‪ٛ‬ى ك ُِ‪ ٛ‬خ ٔيخ كخٌ ِيٍ ْحنً ْ٘ َِ ِك‪.}161{ٍٛ‬‬
‫(ح‪ٜٚ‬ىىخص‪ )141-135:‬طىىَى حنٔىىٍٕس عهىىٗ يىىِحعى حن‪ٓٛ‬ىىٕى ٔحنُ‪ٜ‬ىىخٍٖت ٔطئكىىي ك ىىَْى‪ٔ :‬قىىخنٕحْ كَٕىىٕحْ‬
‫ىَ ِك‪ }135{ٍٛ‬قٕنىٕحْ آيَُّىخ ِر ّ‬
‫ىخهللِ‬
‫ْٕىح أْٔ َ‪ٜ‬خٍٖ طْٓظئحْ قمْ رمْ ِيهَّش اِرْىَح ِْ‪ٛ‬ى كُِ‪ ٛ‬ىخ ٔيىخ كىخٌ ِيىٍ ْحنً ْ٘ ِ‬
‫خ‪ٔ ١‬يىخ أٔطِىى‪ ٙ‬يٕٓىىٗ‬
‫ىِل اِنىىٗ اِ ْرىىَح ِْ‪ٛ‬ى ٔاِ ْٓىىًخ ِع‪ٛ‬م ٔاِ ْٓىىلخ ٔ‪ْ ٚ‬قىىٕد ٔح‪ْٓ ٞ‬ىىز ِ‬
‫ىِل اِن‪ُْٛ‬ىىخ ٔيىىخ أَى ِ‬
‫ٔيىخ أَى ِ‬
‫ٔ ِع‪ٔ ٗٔٛ‬يخ أٔطِ‪ ٙ‬حنَُّ ِز‪ِ ٌُّٕٛ‬يٍ ٍَّرِّ ِٓ ْى ‪ َ ٢‬ىَِّ رى‪ ٍْٛ‬أكىي ِّيى ُْٓ ْى َٔلْ ىٍ نىّ ئْىهًٌِٕ{‪ }136‬لىب ِ ٌْ آيُىٕحْ‬
‫ِر ًِ ْؼ ِم يخ آيُظى ِر ِّ لق ِي ح ْْظئحْ َّٔاٌِ طٕنَّْٕ حْ لبًََِّخ ْ ْى لِ‪ِٗ ٙ‬قخ لٔ‪ْ ٛ‬ك ِ‪ٛ‬كٓى ّ‬
‫هللا ْٕٔ حنَّٔى ًِ‪ٛ‬ع ْحن هِى‪ٛ‬ى{‪}137‬‬
‫‪ٛ‬ىزْغش َٔلْ ىٍ نىّ عخ ِرىئٌ{‪ }138‬أ ْو طقٕنىٌٕ اِ ٌَّ اِرْىَح ِْ‪ٛ‬ى ٔآِْىًخ ِع‪ٛ‬م‬
‫هللا ِ‬
‫هللا ٔي ٍْ أكْ ٍٔ ِيىٍ ّ ِ‬
‫‪ٛ‬زْغش ّ ِ‬
‫ِ‬
‫هللا ٔي ٍْ أ ْ‬
‫ٔآِْلخ ٔ‪ْ ٚ‬قٕد ٔح‪ْٓٞ‬زخ‪ ١‬كخَٕحْ ْٕىح أْٔ َ‪ٜ‬خٍٖ قمْ أأَظ ْى أ ْعهى أ ِو ّ‬
‫ظهى ِي ًَّىٍ كىظى ٗىٓخىس‬
‫‪19‬‬

‫هللا ٔيخ ّ‬
‫ض نٓخ يخ كٔىز ْ‬
‫هللا رِغخلِم ع ًَّخ ط ًْهٌٕ{‪ِ }140‬ط ْه أ َّيش ق ْي هه ْ‬
‫ض ٔنكىى َّيىخ كٔىزْظ ْى ٔ‪٢‬‬
‫ِعُيِ ِيٍ ّ ِ‬
‫طْٔؤنٌٕ ع ًَّخ كخَٕحْ ‪ًْ ٚ‬هٌٕ{‪.}141‬‬
‫لكم يٍ ن‪ ْٛ‬عهٗ ح‪٣ٓ٠‬و عه‪ ّٛ‬أٌ ‪ٚ‬ئيٍ رًؼم يخ أيٍ حنَٓىٕل ٔحنًٔىهًٌٕ رىّت ٔاٌ طٕنىٕح له‪ٔٛ‬ىٕح‬
‫رًئيُ‪.ٍٛ‬‬
‫ػى طُظقم حنٍٕٔس نظظليع عٍ حنقزهش ل‪(ٙ‬ح‪ٜٚ‬خص‪:)150-142:‬‬
‫هلل ح ْنً ْ٘ َِ ٔ ْحنً ْغ َِد ‪ِ ْٓ ٚ‬ي٘ يىٍ‬
‫خّ يخ ٔ‪ْ َّْ٢‬ى عٍ ِقزْه ِظ ِٓى حنَّ ِظ‪ ٙ‬كخَٕحْ عه‪ْٓٛ‬خ قم ِّ ّ ِ‬
‫ٓ‪ٛ‬قٕل حن ُّٔ ٓخء ِيٍ حنَُّ ِ‬
‫ىخّ ٔ‪ٚ‬كىٌٕ‬
‫‪٘ٚ‬خء اِنىٗ ِ‬
‫‪ٛ‬ىَح‪ُّ ١‬ئْىظ ِق‪ٛ‬ى{‪ٔ }142‬كىٌ ِن ؿ ْهُىخك ْى أ َّيىش ٔٓىطخ نِّظكَٕىٕحْ ٗىٓيحء عهىٗ حنَُّ ِ‬
‫حنََّٕٓل عه‪ْٛ‬ك ْى ٗ ِٓ‪ٛ‬يح ٔيخ ؿ ْهُخ ْحن ِقزْهش حنَّ ِظ‪ ٙ‬كُض عه‪ْٓٛ‬خ اِ‪ِ َّ٢‬نُ ْهى يٍ ‪ٚ‬ظَّ ِزع حنََّٓىٕل ِي ًَّىٍ ‪ُٚ‬ق ِهىذ عهىٗ‬
‫‪ٛ٠‬ع اِ‪ًٚ‬ىخَك ْى اِ ٌَّ ّ‬
‫هللا ٔيخ كخٌ ّ‬
‫ض نك ِز‪َٛ‬س اِ‪ َّ٢‬عهٗ حنَّ ٌِ‪ْ ٍٚ‬يٖ ّ‬
‫ع ِقز ْ‪ٔ ِّ ٛ‬اٌِ كخَ ْ‬
‫ىخّ نىَإٔف‬
‫هللا ِن‪ِ ٛ‬‬
‫هللا ِرخنَُّ ِ‬
‫َّك‪ٛ‬ى{‪ }143‬ق ْي ََٖ طقهُّذ ٔؿْ ِٓ لِى‪ ٙ‬حنَّٔىًخء لهُٕنِّ‪َُّٛ‬ى قِزْهىش طَْ ‪ٟ‬ىخْخ لىٕلِّ ٔؿْ ٓى ٗ ْ‬
‫ْىـ ِي‬
‫ٍ ِ‬
‫ىطَ ْحنًٔ ِ‬
‫ْحنلَ ِحو ٔك‪ْٛ‬غ يخ كُظ ْى لٕنُّٕحْ ٔؿ ِْٕك ْى ٗ ْ‬
‫طَِ ٔاِ ٌَّ حنَّ ٌِ‪ ٍٚ‬أْٔ طٕحْ ْحن ِكظىخد ن‪ْ ٛ‬هًىٌٕ أََّىّ ْحنلى ُّ ِيىٍ ٍَّرِّ ِٓى ْى‬
‫ٔيخ ّ‬
‫هللا رِغخلِم ع ًَّخ ‪ًْ ٚ‬هٌٕ{‪ٔ }144‬نجِ ٍْ أط‪ْٛ‬ض حنَّ ٌِ‪ ٍٚ‬أْٔ طٕحْ ْحن ِكظخد رِكمِّ آ‪ٚ‬ش َّيىخ ط ِز ىٕحْ قِزْهظى ٔيىخ أَىض‬
‫رِظخرِع قِزْهظٓ ْى ٔيخ ر ْ‪ٓ٠‬ى رِظخرِع قِزْهش ر ْ‪ٔ ٞ‬نجِ ٍِ حطَّز ْض أ ْْٕحءْى ِّيٍ ر ْ ِي يىخ ؿىخء ِيىٍ ْحن ِ ْه ِىى اََِّى اًِح‬
‫َْلىٌٕ أرُْىخءْ ْى ٔاِ ٌَّ ل َِ‪ٚ‬قىخ ِّيى ُْٓ ْى ن‪ْ ٛ‬كظًىٌٕ‬
‫َْلَّٕ كًخ ‪ِ ٚ‬‬
‫نَّ ًٍِ حننَّخنِ ًِ‪ }145{ٍٛ‬حنَّ ٌِ‪ ٍٚ‬آط‪ُْٛ‬خْى ْحن ِكظخد ‪ِ ٚ‬‬
‫ْحنل َّ ْٔ ْى ‪ْ ٚ‬هًٌٕ{‪ْ }146‬حنل ُّ ِيٍ ٍَّرِّ ل‪ ٣‬طكَٕ ٍَّ ِيٍ ْحنً ًْظ َِ‪ٔ }147{ٍٚ‬نِكم ِٔؿْ ٓش ْىٕ يٕنِّ‪ٓٛ‬ىخ‬
‫هللا ؿ ًِ‪ ٛ‬خ اِ ٌَّ ّ‬
‫ص رِكى ّ‬
‫هللا عهٗ كمِّ ٗ ْ‪ٙ‬ء قى ِي‪ِ ٔ }148{َٚ‬ي ْىٍ ك‪ْٛ‬ىغ‬
‫ص أ‪ ٍْٚ‬يخ طكَٕٕحْ ‪ٚ‬ؤْ ِ‬
‫لخْٓظزِقٕحْ ْحنو‪َْٛ‬ح ِ‬
‫هَؿْ ض لٕلِّ ٔؿْ ٓ ٗ ْ‬
‫طَ ْحنًٔ ِْـ ِي ْحنلَ ِحو ٔاََِّّ ن ْهل ُّ ِيٍ ٍَّرِّ ٔيىخ ّ‬
‫هللا رِغخلِىم ع ًَّىخ ط ًْهىٌٕ{‪}149‬‬
‫ْىـ ِي ْحنلىَ ِحو ٔك‪ْٛ‬ىغ يىخ كُىظ ْى لٕنُّىٕحْ ٔؿىْٕك ْى ٗ ْ‬
‫ٔ ِي ٍْ ك‪ْٛ‬غ هَؿْ ض لٕلِّ ٔؿْ ٓ ٗ ْ‬
‫ىطَِ نِىج‪َّ٣‬‬
‫ىطَ ْحنًٔ ِ‬
‫خّ عه‪ْٛ‬ك ْى كـَّش اِ‪ َّ٢‬حنَّ ٌِ‪ ٍٚ‬ظهًٕحْ ِي ُْٓ ْى ل‪ ٣‬ط ْوْٕ٘ ْ ْى ٔ ْ‬
‫حه٘ىْٕ َِ‪ٞٔ ٙ‬طِى َّى َِ ًْظِى‪ ٙ‬عهى‪ْٛ‬ك ْى ٔن هَّكى ْى‬
‫‪ٚ‬كٌٕ نِهَُّ ِ‬
‫طْٓظئٌ{‪.}150‬‬
‫ٔقي ََ٘ ل‪ ٙ‬حن ‪ ْٛ‬رٕ يٕ‪ٕٟ‬ع عٍ ٌْح ُٓ ‪ٛ‬ي طٌك‪ َٛ‬حنقَحء رّت كًخ ‪ٚ‬ه‪:ٙ‬‬
‫طؼز‪ٛ‬ض حنقزهش‬
‫طظليع ٍٕٓس حنزقَس عٍ طلٕ‪ٚ‬م حنقزهش ل‪ ٙ‬ح‪ٜٚ‬خص‪150 -142 :‬ت ‪177‬ت ْٕٔ يخ ‪ُ ٚ‬ى‪ ٙ‬أَىّ كىيع لى‪ٙ‬‬
‫أٔل حن ٓي حنًيَ‪ٙ‬ت ‪ٍٕٓ ٌٞ‬س حنزقَس َِنض ل‪ ٙ‬ريح‪ٚ‬ش حن ٓي حنًيَ‪.ٙ‬‬
‫ٔح‪ٜٚ‬ىىخص طظلىىيع لىى‪ ٙ‬حنٕحقىىع عىىٍ ط‪ٜ‬ىىل‪ٛ‬ق حطـىىخِ حنقزهىىش حنظىى‪ٔ ٙ‬ؿىىي حنَٓىىٕل حنًٔىىهً‪ ٍٛ‬لىى‪ٚ ٙ‬ؼىىَد‬
‫‪ٚ‬ظٕؿٌٕٓ ان‪ٓٛ‬خ ل‪٣ٛ ٙ‬طٓىت ٔن‪ ْٛ‬طغ‪َٛٛ‬ح نقزهش عَلٓخ حنَٕٓل يٌُ ريح‪ٚ‬ش حنيعٕس‪.‬‬
‫‪21‬‬

‫ٔكظذ حنٔ‪ٔ َٛ‬حنظَحع ريل أٌ طُخقٖ ي خَ‪ ٙ‬ح‪ٜٚ‬خص حنٕح‪ٟ‬لشت قخيض رهى‪ ٙ‬ي ىخَ‪ ٙ‬ح‪ٜٚ‬ىخص نكى‪ ٙ‬طقىٕل‬
‫أٌ هللا ؿم ٗؤَّت ٔيٌُ لَ‪ٟ‬ض حن‪٣ٜ‬س قي أيَ حنَٕٓل رخنظٕؿّ ل‪ٛ ٙ‬ى‪٣‬طّ ‪ٚ٠‬ه‪ٛ‬ىخت حنً َٔلىش حن‪ٛ‬ىٕو‬
‫رخنقيّت ٔحنظ‪ ٙ‬طقع ل‪ ٙ‬لهٔط‪ ٍٛ‬حنلخن‪ٛ‬ش‪ٔ .‬رُخء عهٗ ُعًٓىت لخنَٕٓل ‪١‬ىٕحل ىعٕطىّ لى‪ ٙ‬يكىش حنظى‪ٙ‬‬
‫حيظيص نؼ‪٣‬ػش عَ٘ عخيخ – كٔذ يخ قخنٕح ‪ -‬كخٌ ‪٠ٚ‬ع حنك زش ر‪ٔ ُّٛ‬رى‪ ٍٛ‬ا‪ٚ‬ه‪ٛ‬ىخ أػُىخء ‪ٛ‬ى‪٣‬طّت رل‪ٛ‬ىغ‬
‫‪ٚ‬ظٕؿّ ‪ٚ٠‬ه‪ٛ‬خت كًخ أيَت ٔنهك زش ل‪ ْ َ ٙ‬حنٕقض‪ٔ .‬عُييخ ْخؿَ نهًي‪ُٚ‬ش َِنض آ‪ٚ‬خص ل‪ٍٕٓ ٙ‬س حنزقىَس‬
‫طؤيَِ رظغ‪ َٛٛ‬حنقزهش يٍ ا‪ٚ‬ه‪ٛ‬خ انٗ يكش‪.‬‬
‫ٔ‪َ ٢‬لظىخؽ ‪َٞ‬ىف ٗىي‪ٚ‬ي حنلٔخٓى‪ٛ‬ش نكى‪َ٘ ٙ‬ىظى ٍحثلىش ‪ٕٓٚ‬ى‪ٚ‬ىش ٍٔحء طؤٔ‪ٚ‬ىم ح‪ٜٚ‬ىخص عىٍ ي خَ‪ٓٛ‬ىخ نكىى‪ٙ‬‬
‫‪َٓٚ‬وٕح نيٖ حنًٔهً‪ ٍٛ‬أٌ ا‪ٚ‬ه‪ٛ‬خ حنًقيٓش عُيْى يقيٓش عُي هللا‪ٔ .‬حن خىس َْع حنً ٌَٔٔ ٔحنًليػٌٕ‬
‫نظهقف ٔطزُ‪ ٙ‬كم يخ ‪ٚ‬يّٓ حن‪ٓٛ‬ىٕى لى‪ ٙ‬ى‪ٚ‬ىٍ هللا ٔ‪َٓٚ‬ىوِٕ ٔ‪ٚ‬ظٕحٍػىِٕ كظىٗ ٔ‪ٛ‬ىهُخ ٔكؤَىّ ْىٕ حنلى ت‬
‫ٔي خَ‪ ٙ‬ح‪ٜٚ‬خص حنٕح‪ٟ‬لش ْ‪ ٙ‬حنزخ‪١‬م‪.‬‬
‫ٔنٕ ‪ٛ‬ىيقُخ ْىٌِ حنظَحْىخص حن‪ٕٓٛ‬ى‪ٚ‬ىش ح‪ٛٞ‬ىمت لىبٌ حنَٓىٕل ٔحنًٔىهً‪ ٍٛ‬لى‪ ٙ‬يكىش قزىم حنٓـىَس كىخَٕح‬
‫‪ٜٚ‬هٌٕ ىحثًخ انٗ حنـُٕد يٍ حنك زش لق‪٢‬ت نكى‪ ٙ‬طكىٌٕ حنك زىش ٔا‪ٚ‬ه‪ٛ‬ىخ عهىٗ هى‪ٔ ٢‬حكىيت ٔ‪ٜٚ ٢‬ىهٌٕ‬
‫ل‪ ٙ‬أ٘ يكخٌ آهَ كٕل حنك زش‪.‬‬
‫ٔأ‪ٛ‬ىىزق حنىىِعى رظٕؿىىّ حنَٓىىٕل ‪ٚ٠‬ه‪ٛ‬ىىخ عق‪ٛ‬ىىيس ٍحٓىىوشت رىى‪ ٍٛ‬حنًٔىىهً‪ ٍٛ‬رًوظهىىف ‪١‬ىىٕحث ٓىت ‪ ٢‬طقزىىم‬
‫ح نـيلت يع أٌ ا‪ٚ‬ه‪ٛ‬خ ٔلهٔط‪ ٍٛ‬كهٓخ نى طٌكَ ل‪ ٙ‬حنقَآٌ ٔنٕ ر٘كم عخٍ‪.ٝ‬‬
‫ٔنى ‪ٚ‬كٍ ُْخ ئـي حًّٓ ح‪ٞ‬ق‪ ٜٗ‬ل‪ ٙ‬لهٔىط‪ُ ٍٛ‬يىٍ ٍٓىٕل هللات رىم نىى ‪ٚ‬كىٍ ُْىخ ئىـي حٓىًّ‬
‫ح‪ٞ‬ق‪ ٜٗ‬ل‪ ٙ‬لهٔط‪ ٍٛ‬انٗ أٌ ٔ‪ٛ‬م هخيْ يهٕ رُ‪ ٙ‬أي‪ٛ‬ش عزي حنًهى حرىٍ يىَٔحٌ نهلكىى لى‪ ٙ‬حن ىخو‬
‫‪ 65‬نهٓـىىَس‪ٔ .‬أػُىىخء لظىىَس ككًىىّ حنظىى‪ ٙ‬حيظىىيص يىىٍ ‪ 86 – 65‬نهٓـىىَس أيىىَ رزُىىخء ئىىـي لىى‪ ٙ‬ا‪ٚ‬ه‪ٛ‬ىىخ‬
‫(حنقيّ) ٔأًٓخِ حنًٔـي ح‪ٞ‬ق‪ ٜٗ‬عهٗ حنًٔـي حنًٌكٍٕ ل‪ ٙ‬أٔل آ‪ٚ‬ىش يىٍ ٓىٍٕس رُى‪ ٙ‬آىَحث‪ٛ‬م‪ .‬لى‪ٙ‬‬
‫ٔقض كخَض ل‪ ّٛ‬يكش طلض ككى عزي هللا حرٍ حنِر‪ٔ َٛ‬هخٍؽ ٓ‪ٛ‬طَس ككى رُ‪ ٙ‬أي‪ٛ‬ش‪.‬‬
‫لخنٔ‪ٛ‬خٓش ْ‪ٓ ٙ‬زذ رُخء قزش حن‪ٜ‬وَس ٔحنًٔـي حنٌ٘ ًٓ‪" ٙ‬حنًٔـي ح‪ٞ‬ق‪"ٜٗ‬ت ‪ ٌٞ‬حرٍ حنِر‪ َٛ‬كخٌ‬
‫‪ٚ‬لكى يكش ٔ‪ٚ‬وطذ حنُخّ رخنلؾ ٔ‪ٚ‬ز‪ ٍٛ‬يؼخنذ ٔع‪ٕٛ‬د حرٍ ئَحٌ ٔ‪ٚ‬لَ‪ ٝ‬أْم حن٘ىخو عه‪ٛ‬ىّت لقىخو‬
‫عزي حنًه حرٍ ئَحٌ رزُخء حنقزش ٔحنًٔـي ٔؿ م حنُخّ ‪ٚ‬لـٌٕ نٓخ ريل يكش‪ .‬رُخء عهٗ يخ ٍٔى ل‪ٙ‬‬
‫كظخد حنزيح‪ٚ‬ش ٔحنُٓخ‪ٚ‬ش ‪٢‬رٍ كؼ‪َٛ‬ت ٌْٔح َ‪:ّٜ‬‬
‫حرظيأ ع زي حنًه رٍ ئَحٌ رزُخء حنقزش عهٗ ‪ٛ‬وَس ر‪ٛ‬ض حنًقيّ ٔعًىخٍس حنـىخيع ح‪ٞ‬ق‪ٜ‬ىٗك ٔكًهىض‬
‫عًخٍطّ ل‪ُٓ ٙ‬ش ػ‪٣‬ع ٔٓز ‪ٍٛ‬ت ٔكخٌ حنٔزذ ل‪ً ٙ‬ن أٌ عزي هللا رىٍ حنِر‪ٛ‬ىَ كىخٌ قىي حٓىظٕنٗ عهىٗ‬
‫يكشت ٔكخٌ ‪ٚ‬وطذ ل‪ ٙ‬أ‪ٚ‬خو يُٗ ٔعَلشت ٔيقخو حنُخّ رًكشت ٔ‪ُٚ‬خل يىٍ عزىي حنًهى ٔ‪ٚ‬ىٌكَ ئىخٔ٘‬
‫‪21‬‬

‫حنُزى‪ٛ ٙ‬ىهٗ هللا عه‪ٛ‬ىّ ٔٓىهى ن ىٍ حنلكىى ٔيىخ َٔىمت ٔأَىّ ‪َٚ١‬ىي ٍٓىٕل هللا‬
‫رُ‪ ٙ‬ئَحٌت ٔ‪ٚ‬قٕل‪ :‬اٌ‬
‫ّ‬
‫‪ٛ‬هٗ هللا عه‪ٓٔ ّٛ‬هى ٔن ‪ُّٛ‬ت ٔكىخٌ ‪ٚ‬ىيعٕ انىٗ َ ٔىّت ٔكىخٌ ل‪ٜ‬ى‪ٛ‬لخت لًىخل ي نىى أْىم حن٘ىخو ان‪ٛ‬ىّت‬
‫ٔرهئ ًن عزي حنًه لًُىع حنُىخّ يىٍ حنلىؾ ل‪٠‬ىـٕحت لزُىٗ حنقزىش عهىٗ حن‪ٜ‬ىوَس ٔحنـىخيع ح‪ٞ‬ق‪ٜ‬ىٗ‬
‫ن‪٘ٛ‬ىىغهٓى رىىٌن عىىٍ حنلىىؾ (انىىٗ يكىىش) ٔ‪ٔٚ‬ىىظ طف قهىىٕرٓىت ٔكىىخَٕح ‪ٚ‬ق ىىٌٕ عُىىي حن‪ٜ‬ىىوَس ٔ‪ٚ‬طٕلىىٌٕ‬
‫كٕنٓخ كًخ ‪ٚ‬طٕلٌٕ كٕل حنك زشت ٔ‪ُٚ‬لىٌَٔ ‪ٚ‬ىٕو حن ‪ٛ‬ىي ٔ‪ٚ‬لهقىٌٕ ٍإٔٓىٓىت ل ىظق رىٌن عهىٗ َ ٔىّ‬
‫رىؤٌ ٗىُع حرىٍ حنِر‪ٛ‬ىَ عه‪ٛ‬ىّت ٔكىخٌ ‪٘ٚ‬ىُع عه‪ٛ‬ىّ رًكىش ٔ‪ٚ‬قىٕل‪ٟ :‬ىخْٗ رٓىخ ل ىم ح‪ٞ‬كخٓىَس لى‪ ٙ‬ا‪ٚ‬ىىٕحٌ‬
‫كَٖٔت ٔحنو‪٠‬ىَحءت كًىخ ل ىم ي خٔ‪ٚ‬ىش (َٔقىم حنطىٕحف يىٍ ر‪ٛ‬ىض هللا انىٗ قزهىش رُى‪ ٙ‬آىَحث‪ٛ‬م َٔلىٕ‬
‫ًن )‪ .‬حَظٓٗ ك‪٣‬و حرٍ كؼ‪َٛ‬‬
‫أيخ حنًٔـي ح‪ٞ‬ق‪ ٜٗ‬حنًٌكٍٕ لى‪ٓ ٙ‬ىٍٕس رُى‪ ٙ‬آىَحث‪ٛ‬مت لهى‪ ْٛ‬حنًق‪ٜ‬ىٕى رىّ ئىـي عزىي حنًهى حرىٍ‬
‫ئَحٌ حنٌ٘ أًٓخِ حنًٔـي ح‪ٞ‬ق‪ٜٗ‬ت ن‪ٛ‬غَ٘ حنُخّ رىخنلؾ ان‪ٛ‬ىّ‪ٔ .‬حنىٌ٘ رُى‪ ٙ‬ن‪٠‬ىٍَٔس ٓ‪ٛ‬خٓى‪ٛ‬ش ٔنىى‬
‫‪ٚ‬كٍ طـي‪ٚ‬يح نًٔـي قي‪ٚ‬ىت نًٕٓٗ أٔ ارَحْ‪ٛ‬ى كًىخ طىِعى ح‪ٓ٠‬ىَحث‪ٛ‬ه‪ٛ‬خصت ‪ًَٓٞ‬ىخ نىى ‪َٚٚ‬ىخ لهٔىط‪ ٍٛ‬لى‪ٙ‬‬
‫ك‪ٛ‬خطًٓخت ٔنى ‪ٔٚ‬ـيح هلل ل‪ٓٛ‬خ ٓـيس ٔحكيس‪.‬‬
‫ٔن م يخ كيع ل‪ًٛ‬خ عَف ر‪ ٍٛ‬حنًٔهً‪ ٍٛ‬رظغ‪ َٛٛ‬حنقزهشت ْٕ كًخ ‪ٚ‬ه‪:ٙ‬‬
‫عُييخ رىيأص حنىيعٕس لى‪ ٙ‬يكىش ٔأيىَ حنَٓىٕل رخن‪ٜ‬ى‪٣‬ست كىخٌ ٍٓىٕل هللا ‪ٜٚ‬ىه‪ ٙ‬رىخنقَد يىٍ حنك زىش‬
‫ٔ‪ٚ‬ظٕؿّ نٓخت ر٘كم ع ٕ٘ ٔ‪١‬ز‪ٙ ٛ‬ت يٍ أ٘ يكخٌ كخٌ ‪ٚ‬ظٕحؿي ل‪ ّٛ‬كٕنٓخت ‪ ٌٞ‬حن‪ٜ‬ى‪٣‬س هللت ٔحنك زىش‬
‫ر‪ٛ‬ض هللا‪{ :‬ؿ م ّ‬
‫خّ‪ }97{...... ...‬حنًخثيس‪.‬‬
‫هللا ْحنك ْزش ْحنز‪ْٛ‬ض ْحنلَحو قِ‪ٛ‬خيخ نِّهَُّ ِ‬
‫ٔن‪ُْ ْٛ‬خ ر‪ٛ‬ض آهَ هلل ًكَ ل‪ ٙ‬حنقَآٌت ٌْٔح حنز‪ٛ‬ض ْٕ يخ ‪ٛ‬هٗ َلِٕ ارَحْ‪ٛ‬ى قزىم ع‪ٜ‬ىَ يلًىي‬
‫رآ‪٢‬ف حنُٔ‪ٔ .ٍٛ‬نى ‪ٚ‬وطَ عهٗ رخل حنَٕٓل أٌ ‪ٚ‬ظٕؿّ ‪ ٘ٞ‬حطـخِ آهَت ٔنى ‪ٕٚ‬ؿي ٓزذ ‪ٚ‬لًهىّ عهىٗ‬
‫حنظٕؿّ نغ‪ َٛ‬ر‪ٛ‬ض هللا حنٕك‪ٛ‬ي عهٗ ح‪.ٍٝٞ‬‬
‫ٔعُييخ َ ىٕى نهك‪ٛ ٛ‬ىش حنظى‪ ٙ‬أٓىهى رٓىخ يىٍ أٓىهى يىٍ ‪ٚ‬ؼىَدت ٔحنظى‪ً ٙ‬كََخْىخ رظ ‪ٜ‬ى‪ٛ‬م ٔرخعظًىخى آ‪ٚ‬ىخص‬
‫قَآَ‪ٛ‬ىىش لىى‪ ٙ‬كظىىخد أكٔىىٍ حنق‪ٜ‬ىى‪ٚ‬ت لٔىىُـي أٌ قهىىش يىىٍ رُىى‪ ٙ‬آىىَحث‪ٛ‬م ْىىى أٔل يىىٍ أٓىىهى ر ىىي نقىىخء‬
‫حنَٕٓل ل‪ ٙ‬يكش ٔح‪٢‬قظُخع ر‪ٜ‬ي ىعٕطّ – رو‪٣‬ف يخ طقٕل كظذ حنظَحع أٌ ح‪ٔ ّٔٞ‬حنوىٍِؽ ْىى‬
‫أٔل يٍ آيٍ – ٔأٌ حنُ َ يٍ رُ‪ ٙ‬آَحث‪ٛ‬م حنٌ‪ ٍٚ‬آيُىٕح رخنَٓىٕل لى‪ ٙ‬يكىش عىخىٔح نًىٕ‪ُٓ١‬ى ٔرىيءٔح‬
‫ىعٕس قٕيٓى ٔرق‪ٛ‬ش أْم ‪ٚ‬ؼَد نه يهٕل ل‪ ٙ‬ح‪٣ٓ٠‬وت ليهم ح‪٣ٓ٠‬و حنُىخّ لى‪ٚ ٙ‬ؼىَد رٓىٌِ حنطَ‪ٚ‬قىشت‬
‫ىٌٔ أٌ ‪َٔٚ‬ح حنَٕٓل أٔ ‪ٕ٘ٛ ٚ‬ح رخنقَد يُّ‪ٔ .‬يع أٌ غخنز‪ٛ‬ش يٍ أٓهى ْى يٍ ح‪ٔ ّٔٞ‬حنوٍِؽ ا‪٢‬‬
‫أَٓى ٔػُ‪ٛٓٔ ٌٕٛ‬ظٕؿٌٕٓ ‪ ٘ٞ‬ؿٓش ل‪ ٙ‬حن‪ٜ‬ى‪٣‬س نًىٍ عهًٓىى حنىي‪ .ٍٚ‬أيىخ رُىٕ آىَحث‪ٛ‬م حنىٌ‪ ٍٚ‬أٓىهًٕح‬
‫َٔقهٕح ح‪٣ٓ٠‬و ن‪ٛ‬ؼَد لقي كخٌ نٓى ى‪ٍٚ‬ت ٔيٍ ي ظقيحطٓى حنَحٓوش طَحػ‪ٛ‬خ ط ن‪ٛ‬ى ا‪ٚ‬ه‪ٛ‬خ (حنقيّ)ت رلكىى‬
‫‪22‬‬

‫أَّ ‪ٕٚ‬ؿي ل‪ٓٛ‬خ ْ‪ٛ‬ك‪ًٚ ٣‬خػم ْ‪ٛ‬كم ٓه‪ًٛ‬خٌ حنٌ٘ كخٌ يقخيخ ل‪ ٙ‬ر‪٣‬ىْى ح‪ٛٞ‬ه‪ٛ‬ش ؿُىٕد غىَد ؿِ‪ٚ‬ىَس‬
‫حن َد قزم أٌ ‪ٚ‬ظ٘ىظظٕح لى‪ ٙ‬رقىخع ح‪ ٍٝٞ‬رٔىزذ حنلىَٔد ح‪ْٞ‬ه‪ٛ‬ىش ٔحنغىخٍحص ح‪ٞ‬ؿُز‪ٛ‬ىش‪ .‬لكخَىض ا‪ٚ‬ه‪ٛ‬ىخ‬
‫رخنُٔزش نزُ‪ ٙ‬آَحث‪ٛ‬م ل‪ٚ ٙ‬ؼَد حنًكخٌ حنًقيّ حنٌ٘ ‪ٚ‬ظٕؿٌٕٓ نّ عُي "‪٣ٛ‬طٓى"‪ٚٔ .‬زئح أٌ أٔحثم‬
‫ئهً‪ٚ ٙ‬ؼَد يٍ رُ‪ ٙ‬آَحث‪ٛ‬م حٓظًَٔح ل‪ ٙ‬حنظٕؿّ ‪ٚ٠‬ه‪ٛ‬خ ل‪ٛ ٙ‬هٕحطٓى ح‪ٓ٠‬ى‪٣‬ي‪ٛ‬شت ٔطىز ٓى كىم يىٍ‬
‫أٓهى عهٗ أ‪ٚ‬ي‪ٓٚ‬ى يٍ قٕيٓى أٔ يٍ ٔػُ‪ ٙٛ‬ح‪ٔ ّٔٞ‬حنوٍِؽ ٔح‪ٞ‬عَحد‪.‬‬
‫ٔعُييخ ٔ‪ٛ‬م حنَٕٓل يٓخؿَحت كخٌ ئـيِ قي رُ‪ ٙ‬قزىم ٔ‪ٛ‬ىٕنّ‪ٔ .‬قىي رُىخِ يىٍ ىهىم ح‪ٓ٠‬ى‪٣‬و يىٍ‬
‫أْم ‪ٚ‬ؼَدت ٔن‪ٛ ْٛ‬ل‪ٛ‬لخ ُعى كظذ حنظىَحع أٌ حنًٔىـي رُى‪ ٙ‬ر ىي ٔ‪ٛ‬ىٕنّ‪ ٌٞٔ .‬ئىـي حنَٓىٕل‬
‫رُخِ أْم ‪ٚ‬ؼَد رق‪ٛ‬خىس يٍ أٓهى يٍ رُ‪ ٙ‬آَحث‪ٛ‬مت لقي ٔؿي ٍٕٓل هللا أٌ حنًٔىـي حنىٌ٘ رُى‪ ٙ‬نىّ كىخٌ‬
‫‪ٚ‬ظـّ نهً٘خلت كًخ ‪٢‬كع أٌ حنًٔهً‪ ٍٛ‬ل‪ٚ ٙ‬ؼَد ‪ٚ‬ظـٌٕٓ ل‪ٛ ٙ‬هٕحطٓى نهً٘خلت ر‪ًُٛ‬خ ك زش يكىش طقىع‬
‫انٗ حنـُٕد‪ٔ .‬رلكى أٌ حنَٕٓل ‪ٔٚ ٢‬ظط‪ٛ‬ع أٌ ‪ٚ‬ىؤيَ حنُىخّ رىؤيَ ى‪ُٚ‬ى‪ ٙ‬أٔ ‪ُٓٚ‬ىخْى ا‪ ٢‬ر ىي أٌ ‪ُٚ‬ىِل‬
‫عه‪ ّٛ‬قَآٌ ‪ٚ‬ظهٗ عه‪ٓٛ‬ىت لهىى ‪ٔٚ‬ىظطع أٌ ‪ٚ‬ظلىيع ي ٓىى عىٍ ٔؿٓىظٓى لى‪ ٙ‬حن‪ٜ‬ى‪٣‬ست كظىٗ َِنىض عه‪ٛ‬ىّ‬
‫ٍٕٓس حنزقَس ٔل‪ٓٛ‬خ آ‪ٚ‬خص طغ‪ َٛٛ‬حنقزهش‪:‬‬
‫هلل ْحنً ْ٘ َِ ٔ ْحنً ْغ َِد ‪ِ ْٓ ٚ‬ي٘ يىٍ‬
‫خّ يخ ٔ‪ْ َّْ٢‬ى عٍ قِزْهظِ ِٓى حنَّظِ‪ ٙ‬كخَٕحْ عه‪ْٓٛ‬خ قم ِّ ّ ِ‬
‫ٓ‪ٛ‬قٕل حن ُّٔ ٓخء ِيٍ حنَُّ ِ‬
‫خّ ٔ‪ٚ‬كىٌٕ‬
‫‪٘ٚ‬خء اِنىٗ ِ‬
‫‪ٛ‬ىَح‪ُّ ١‬ئْىظقِ‪ٛ‬ى{‪ٔ }142‬كىٌنِ ؿ ْهُىخك ْى أ َّيىش ٔٓىطخ نِّظكَٕىٕحْ ٗىٓيحء عهىٗ حنَُّى ِ‬
‫حنََّٕٓل عه‪ْٛ‬ك ْى ٗ ِٓ‪ٛ‬يح ٔيخ ؿ ْهُخ ْحن ِقزْهش حنَّ ِظ‪ ٙ‬كُض عه‪ْٓٛ‬خ اِ‪ِ َّ٢‬نُ ْهى يٍ ‪ٚ‬ظَّ ِزع حنََّٓىٕل ِي ًَّىٍ ‪ُٚ‬ق ِهىذ عهىٗ‬
‫‪ٛ٠‬ع اِ‪ًٚ‬ىخَك ْى اِ ٌَّ ّ‬
‫هللا ٔيخ كخٌ ّ‬
‫ض نك ِز‪َٛ‬س اِ‪ َّ٢‬عهٗ حنَّ ٌِ‪ْ ٍٚ‬يٖ ّ‬
‫ع ِقز ْ‪ٔ ِّ ٛ‬اٌِ كخَ ْ‬
‫ىخّ نىَإٔف‬
‫هللا ِن‪ِ ٛ‬‬
‫هللا ِرخنَُّ ِ‬
‫َّك‪ٛ‬ى{‪ }143‬ق ْي ََٖ طقهُّذ ٔؿْ ِٓ ِلى‪ ٙ‬حنَّٔىًخء لهُٕنِّ‪َُّٛ‬ى ِقزْهىش طَْ ‪ٟ‬ىخْخ لىٕلِّ ٔؿْ ٓى ٗ ْ‬
‫ْىـ ِي‬
‫ٍ ِ‬
‫ىطَ ْحنًٔ ِ‬
‫ْحنلَ ِحو ٔك‪ْٛ‬غ يخ كُظ ْى لٕنُّٕحْ ٔؿ ِْٕك ْى ٗ ْ‬
‫طَِ ٔاِ ٌَّ حنَّ ٌِ‪ ٍٚ‬أْٔ طٕحْ ْحن ِكظىخد ن‪ْ ٛ‬هًىٌٕ أََّىّ ْحنلى ُّ ِيىٍ ٍَّرِّ ِٓى ْى‬
‫ٔيخ ّ‬
‫هللا ِرغخ ِلم ع ًَّخ ‪ًْ ٚ‬هٌٕ{‪ٔ }144‬ن ِج ٍْ أط‪ْٛ‬ض حنَّ ٌِ‪ ٍٚ‬أْٔ طٕحْ ْحن ِكظخد ِركمِّ آ‪ٚ‬ش َّيىخ ط ِز ىٕحْ ِقزْهظى ٔيىخ أَىض‬
‫ِرظخ ِرع ِقزْهظٓ ْى ٔيخ ر ْ‪ٓ٠‬ى ِرظخ ِرع ِقزْهش ر ْ‪ٔ ٞ‬ن ِج ٍِ حطَّز ْض أ ْْٕحءْى ِّيٍ ر ْ ِي يىخ ؿىخء ِيىٍ ْحن ِ ْه ِىى اََِّى اًِح‬
‫َْلىٌٕ أرُْىخءْ ْى ٔاِ ٌَّ ل َِ‪ٚ‬قىخ ِّيى ُْٓ ْى ن‪ْ ٛ‬كظًىٌٕ‬
‫َْلَّٕ كًخ ‪ِ ٚ‬‬
‫نَّ ًٍِ حننَّخ ِن ًِ‪ }145{ٍٛ‬حنَّ ٌِ‪ ٍٚ‬آط‪ُْٛ‬خْى ْحن ِكظخد ‪ِ ٚ‬‬
‫ْحنل َّ ْٔ ْى ‪ْ ٚ‬هًٌٕ{‪ْ }146‬حنل ُّ ِيٍ ٍَّ ِّر ل‪ ٣‬طكَٕ ٍَّ ِيٍ ْحنً ًْظ َِ‪ِ ٔ }147{ٍٚ‬نكم ِٔؿْ ٓش ْىٕ يٕنِّ‪ٓٛ‬ىخ‬
‫هللا ؿ ًِ‪ ٛ‬خ اِ ٌَّ ّ‬
‫ص رِكى ّ‬
‫هللا عهٗ كمِّ ٗ ْ‪ٙ‬ء قى ِي‪ِ ٔ }148{َٚ‬ي ْىٍ ك‪ْٛ‬ىغ‬
‫ص أ‪ ٍْٚ‬يخ طكَٕٕحْ ‪ٚ‬ؤْ ِ‬
‫لخْٓظزِقٕحْ ْحنو‪َْٛ‬ح ِ‬
‫هَؿْ ض لٕلِّ ٔؿْ ٓ ٗ ْ‬
‫ْـ ِي ْحنلَ ِحو ٔاََِّّ ن ْهل ُّ ِيٍ ٍَّ ِّر ٔيىخ ّ‬
‫هللا رِغخلِىم ع ًَّىخ ط ًْهىٌٕ{‪}149‬‬
‫طَ ْحنًٔ ِ‬
‫ْىـ ِي ْحنلىَ ِحو ٔك‪ْٛ‬ىغ يىخ كُىظ ْى لٕنُّىٕحْ ٔؿىْٕك ْى ٗ ْ‬
‫ٔ ِي ٍْ ك‪ْٛ‬غ هَؿْ ض لٕلِّ ٔؿْ ٓ ٗ ْ‬
‫ىطَِ نِىج‪َّ٣‬‬
‫ىطَ ْحنًٔ ِ‬
‫خّ عه‪ْٛ‬ك ْى كـَّش اِ‪ َّ٢‬حنَّ ٌِ‪ ٍٚ‬ظهًٕحْ ِي ُْٓ ْى ل‪ ٣‬ط ْوْٕ٘ ْ ْى ٔ ْ‬
‫حه٘ىْٕ َِ‪ٞٔ ٙ‬طِى َّى َِ ًْظِى‪ ٙ‬عهى‪ْٛ‬ك ْى ٔن هَّكى ْى‬
‫‪ٚ‬كٌٕ نِهَُّ ِ‬
‫طْٓظئٌ{‪.}150‬‬
‫‪23‬‬

‫ٔح‪ٜٚ‬خص طُ‪ ٚ‬عهٗ أٌ حنٔ ٓخء يٍ حنُخّ (غ‪ َٛ‬حنًٔهً‪ ٍٛ‬يٍ ‪ٚ‬ؼَد) حنٌ‪ ٍٚ‬حعظخىٔح ٍإ‪ٚ‬ش حنًٔهً‪ٍٛ‬‬
‫حنظٕؿىّ نه٘ىىًخل لى‪ٛ ٙ‬ىى‪٣‬طٓى (حنًٔىهًٌٕ يىىٍ ‪ٚ‬ؼىَد رخنىىٌحص) ْىى يىىٍ كىخَٕح ‪ٚ‬ظٕؿٓىىٌٕ نغ‪ٛ‬ىَ يكىىش "‬
‫خّ يخ ٔ‪ْ َّْ٢‬ى عٍ قِزْهظِ ِٓى حنَّظِ‪ ٙ‬كخَٕحْ عه‪ٓٛ‬خ‪".‬‬
‫ٓ‪ٛ‬قٕل حن ُّٔ ٓخء ِيٍ حنَُّ ِ‬
‫ٔحنٔ ٓخء ُْخ نزق‪ٛ‬ش أْم ‪ٚ‬ؼَد يٍ غ‪ َٛ‬ح نًٔهً‪ ٍٛ‬حنٌ‪ٛٓ ٍٚ‬ظٔخءنٌٕ نًخًح غ‪ َٛ‬حنًٔهًٌٕ قزهظٓى حنظى‪ٙ‬‬
‫حعظخىٔح ْى ٍإ‪ٚ‬ظٓى عه‪ٓٛ‬خ‪ُ ٚ ٢ٔ .‬ى‪ ٙ‬أٌ ْىٌِ قزهىش حنَٓىٕل ٔحنًٔىهً‪ ٍٛ‬يُىٌ ريح‪ٚ‬ىش حنىيعٕس‪ .‬لخنلىي‪ٚ‬غ‬
‫ُْخ عٍ أْم ‪ٚ‬ؼَد غ‪ َٛ‬حنًٔهً‪( ٍٛ‬حنٔ ٓخء يٍ حنُخّ) حنٌ‪ ٍٚ‬نى ‪َٔٚ‬ح حنَٓىٕل ‪ٜٚ‬ىه‪ ٙ‬لى‪ ٙ‬يكىش انىٗ‬
‫حنك زش‪ .‬لظغ‪ َٛٛ‬حنقزهش ُْخ ن ًٍ طٕؿّ نقزهش هطؤت ٔن‪ ْٛ‬كًخ ٍٓن حنظَحع أٌ قزهىش حنَٓىٕل كخَىض يىٍ‬
‫حنزيح‪ٚ‬ش نغ‪ َٛ‬يكش‪.‬‬
‫لخنَٕٓل نى ‪ٚ‬ظٕؿّ نغ‪ َٛ‬حنقزهشت ٔكخٌ ‪ٜٚ‬ه‪ ٙ‬نٓخ قزىم ٔر ىي ْـَطىّ ٔقزىم َىِٔل آ‪ٚ‬ىخص ٓىٍٕس حنزقىَس‬
‫"ٔيخ ؿ ْهُخ ْحنقِزْهش حنَّظِ‪ ٙ‬كُض عه‪ْٓٛ‬خ اِ‪ َّ٢‬نُِ ْهى يٍ ‪ٚ‬ظَّ ِزع حن ََّٕٓل ِي ًٍَّ ‪ُٚ‬قهِذ عهٗ عقِز ْ‪".ِّ ٛ‬‬
‫ٔ حنَٕٓل كظٗ ر ي ْـَطّت ٔر ىي أٌ ٔؿىي حنُىخّ ط‪ٜ‬ىه‪ ٙ‬نه٘ىًخل حٓىظًَ ‪ٜٚ‬ىه‪ ٙ‬نهـُىٕدت ىٌٔ أٌ‬
‫‪ٚ‬ؤيَْى رظلٕ‪ٚ‬م قزهٓى نًكش ‪ َّٞ‬نى ‪ُِٚ‬ل عه‪ ّٛ‬قَآٌ رٌن ‪.‬‬
‫لظغ‪ َٛٛ‬حنقزهش نًٍ ‪ٚ‬ظٕؿّ نغ‪َْٛ‬خ ؿخء ن‪ٛ‬ظٕحل يع قزهش حنَٕٓل حنظ‪ ٙ‬كخٌ عه‪ٓٛ‬خ ٔنى ‪ٚ‬غ‪َْٛ‬خ‪.‬‬
‫ٔطٔىظًَ ح‪ٜٚ‬ىخص نظقىىٕل نهَٓىٕل أٌ حنقزهىىش رخطـىخِ حنك زىىش ػخرظىشت ٓىٕحء كُىىض لى‪ ٙ‬يكىىش أٔ ر ‪ٛ‬ىيح عُٓىىخ‬
‫ْىـ ِي ْحنلىىَ ِحو ٔك‪ْٛ‬ىغ يىىخ كُىظ ْى لٕنُّىىٕحْ ٔؿىْٕك ْى ٗى ْ‬
‫"ٔ ِي ْىٍ ك ْ‪ٛ‬ىىغ هَؿْ ىض لىىٕلِّ ٔؿْ ٓى ٗى ْ‬
‫ىطَِ"‬
‫ىطَ ْحنًٔ ِ‬
‫لكَٕ ْخؿَص نهًي‪ُٚ‬ش ‪ ُٙ ٚ ٢‬طغ‪ َٛٛ‬حنقزهش‪.‬‬
‫خّ عه‪ْٛ‬ك ْى كـَّىش اِ‪ َّ٢‬حنَّى ٌِ‪ ٍٚ‬ظهًىٕحْ‬
‫ٔ‪ٚ ٢‬ـُٕ ‪ٞ‬كي حنظٕؿّ نغ‪َْٛ‬خ رؤ٘ كـش أٔ طزَ‪ِ " َٚ‬نج‪ٚ َّ٣‬كٌٕ ِنهَُّ ِ‬
‫ِي ُْٓ ْى ل‪ ٣‬ط ْوْٕ٘ ْ ْى ٔ ْ‬
‫حهْٕ٘ َِ‪ِ ٞٔ ٙ‬ط َّى َِ ًْ ِظ‪ ٙ‬عه‪ْٛ‬ك ْى ٔن هَّك ْى طْٓظئٌ‪".‬‬
‫ٔئهًٕح ‪ٚ‬ؼَد ح‪ٔٞ‬حثىم يىٍ رُى‪ ٙ‬آىَحث‪ٛ‬مت طٕؿٓىٕح انىٗ ا‪ٚ‬ه‪ٛ‬ىخ نغهزىش حنًىٍٕٔع حنىي‪ ُٙٚ‬عُىيْىت ظُىخ‬
‫يىىُٓى أٌ ا‪ٚ‬ه‪ٛ‬ىىخ رخن ىىم يقيٓىىش عُىىي هللات ‪َٓٞ‬ىىى طٕحٍػىىٕح ْىىٌِ حنقيٓىى‪ٛ‬شت ٔنىىٌح قىىي ‪ ٘ٚ‬ى َ ر ‪٠‬ىىٓى ر ىىيو‬
‫ح‪ٍ٢‬ط‪ٛ‬خف نهظٕؿّ نًكش ‪ ٌٞ‬ئٍٕػٓى حني‪ٔ ُٙٚ‬حنؼقخل‪ٚ ٢ ٙ‬لًم أ٘ ي٘خعَ طقي‪ ْٚ‬نًكشت كظٗ ر ي أٌ‬
‫أٓهًٕحت ‪َٓٞ‬ى ‪ ٚ‬ظزََٔٓخ ي زيح ن‪ٟ‬ي‪ ٍٛٛ‬ح‪ًٓ٠‬خع‪ٛ‬ه‪ٍٛٛ‬ت ٔن‪ٔٛ‬ض ر‪ٛ‬ظخ هلل‪ ٌِْٔ .‬حنؼقخلش غَٓض ل‪ ٙ‬رُى‪ٙ‬‬
‫آَحث‪ٛ‬م يٌُ حنقيو‪(( .‬اَظٓٗ ح‪٢‬قظزخّ))‬
‫ٔأ‪ٟٛ‬ف ُْىخ أٌ حنً ٔىَ‪ً ٍٚ‬كىَٔح ق‪ٜٜ‬ىخ يوظهقىخ كؼ‪ٛ‬ىَح ٔيوظه ىخت ٔيُىّ ‪ًٚ‬كىٍ ىكى‪ ٞ‬اىعىخءحطٓى‪.‬‬
‫ٔٓؤعط‪ ٙ‬يؼخ‪ ٢‬عهٗ ًن ىٌٔ طظزع نكم يخ قخنٕح كظٗ ‪َ ٢‬ط‪ٛ‬ىم‪ :‬لٓىى ‪ٚ‬قٕنىٌٕ أٌ طغ‪ٛٛ‬ىَ حنقزهىش كىيع‬
‫ر ي أَٗٓ يٍ قئو حنَٕٓل نهًي‪ُٚ‬شت ٔكخٌ ًن ل‪٣ٛ ٙ‬س حننٓىَت ك‪ٛ‬ىغ َىِل عه‪ٛ‬ىّ حنىٕك‪ ٙ‬ر ىي أٌ‬
‫‪24‬‬

‫‪ٛ‬ىىهٗ ٍك ظىى‪ ٍٛ‬رخطـىىخِ لهٔىىط‪ .ٍٛ‬لخٓىىظيحٍ ٔحٓىىظيحٍ حنُىىخّ ي ىىّت ٔأكًهىىٕح حنىىَك ظ‪ ٍٛ‬رخطـىىخِ حنك زىىش‪.‬‬
‫ٔ‪ٔٚ‬ظل‪ٛ‬م أٌ ‪ٚ‬كٌٕ ٌْح كيعت ٔ‪ٚ‬نَٓ أٌ يٍ حهظه ق‪ ٜٚ‬طغ‪ َٛٛ‬حنقزهش ‪َ ٚ ٢‬ف يكش رؤ٘ حطـىخِت‬
‫ٔ‪َ ٚ ٢‬ف أٌ يكش طقع ؿُٕد حنًي‪ُٚ‬ش ٔأٌ لهٔط‪ ٍٛ‬طقع رخطـخِ حنً٘خل ل‪ ٙ‬حنًي‪ُٚ‬ش‪ٔ .‬نىٕ عَلىٕح ًنى‬
‫نًخ قخنٕح أٌ حنَٕٓل حٓظيحٍ – ْٕٔ ل‪٣ٛ ٙ‬طّ – يٍ حطـخِ لهٔط‪ ٍٛ‬انٗ يكش‪ َّٞ .‬نٕ كخٌ حنَٕٓل‬
‫‪ٜٚ‬ه‪ ٙ‬رخنُخّ رخطـخِ لهٔىط‪ْٔ ٍٛ‬ىٕ لى‪ ٙ‬حنًلىَحد ٔأٍحى أٌ ‪ٚ‬ظـىّ نًكىش حنظى‪ ٙ‬طقىع رخ‪٢‬طـىخِ حنًقخرىمت‬
‫ل ه‪ٛ‬ىّ أٌ ‪ُٚ‬ظقىم يىىٍ يلَحرىّ ن‪ٛ‬كىٌٕ لىى‪ ٙ‬رق ىش يىخ آهىىَ حنًٔىـي‪ .‬كًىخ أٌ حنًىىؤيٕي‪ ٍٛ‬نىٍ ‪ٚ‬ظًكُىٕح يىىٍ‬
‫حنئٍحٌ ‪ 180‬ىٍؿش ْٔى ل‪٣ٛ ٙ‬طّ نهظلٕل نًكش‪.‬‬
‫((أٍؿٕح يٍ حنقَحء ططز‪ْ ٛ‬ىٌِ حنظـَرىش عًه‪ٛ‬ىخت ًٔنى رىخنٕقٕف لى‪ ٙ‬غَلىش عَ‪ٟ‬ىٓخ أٍر ىش أيظىخٍت‬
‫ٔ‪ٚ‬كَٕىىٕح عهىىٗ ٗىىكم ايىىخو ٔيىىؤيٕي‪ٍٛ‬ت ػىىى ‪ٚ‬لىىخٔنٕح حنظٕؿىىّ نهـٓىىش حنً خكٔىىشت ‪ُ ٚ‬ىى‪ ٙ‬حنىىئٍحٌ ‪180‬‬
‫ىٍؿش))‪.‬‬
‫حنو‪ٛ٣‬ش‪ :‬نى ‪ٜٚ‬م حنَٕٓل ن هٔط‪( ٍٛ‬قزهش حن‪ٕٓٛ‬ى) ‪ٕٚ‬يخ ٔحكيحت ٔنكُّ ٔؿي ئهًٕح ‪ٚ‬ؼىَد ‪ٜٚ‬ىهٌٕ‬
‫نٓخت ٔنى ‪ٚ‬كٍ ‪ٔٚ‬ظط‪ٛ‬ع أيىَْى رك‪٣‬يىّ حن٘و‪ٜ‬ى‪ ٙ‬لىخَظنَ كظىٗ َىِل حنىٕك‪ٚ ٙ‬ىؤيَْى رخنظٕؿىّ نهقزهىشت‬
‫ل هٕح‪.‬‬
‫ٔطٔىىظًَ حنزقىىَس لىى‪ ٙ‬يوخ‪١‬زىىش حنًٔىىهً‪ :ٍٛ‬كًىىخ أٍْ ٓى ْىهُخ لِىى‪ٛ‬ك ْى ٍٓىىٕ‪ِّ ٢‬يىىُك ْى ‪ْ ٚ‬ظهىىٕ عهى‪ْٛ‬ك ْى آ‪ٚ‬خطُِىىخ ٔ‪ٚ‬ىىِ ِّك‪ٛ‬ك ْى‬
‫ٔ‪ ٚ‬هًِّكى ْحن ِكظخد ٔ ْحن ِل ْكًش ٔ‪ ٚ‬هًِّكىى َّيىخ نى ْى طكَٕىٕحْ ط ْهًىٌٕ{‪ }151‬ل ْ‬
‫ىخًكََِٔ‪ ٙ‬أ ًْكىَْ ك ْى ٔح ْٗىكَٔحْ نِى‪ٙ‬‬
‫ٌٔ{‪.}152‬‬
‫ٔ‪ ٢‬ط ْك َ ِ‬
‫ٔ‪ٔٚ‬ظًَ حنوطخد نهًٔهً‪ٔ ٍٛ‬نكٍ رًٕح‪ٟٛ‬ع أهَٖ‪ٚ :‬خ أ‪ُّٓٚ‬ىخ حنَّى ٌِ‪ ٍٚ‬آيُىٕحْ حْٓىظ ِ ‪ُٕٛ‬حْ ِرخن‪َّٜ‬ىز َِْ ٔحن‪َّٜ‬ى‪ِ ٣‬س‬
‫اِ ٌَّ ّ‬
‫هللا أ ْيىىىٕحص رىىىمْ أكْ ‪ٛ‬ىىىخء ٔن ِكىىىٍ ‪َّ٢‬‬
‫‪ٜ‬ىىىخ ِر َِ‪ ٢ٔ }153{ٍٚ‬طقٕنىىىٕحْ ِنًى ْ‬
‫هللا يىىىع حن َّ‬
‫ىىز‪ٛ‬م ّ ِ‬
‫ىىٍ ‪ْ ٚ‬قظىىىم ِلىىى‪ٓ ٙ‬ى ِ‬
‫ى‪ٙ‬ء ِّيىىٍ ْحنوى ْ ْ‬
‫ص‬
‫ط ْ٘ى ٌَٔ{‪ٔ }154‬نُزْهىىََّٕك ْى ِر٘ى ْ‬
‫ىْ ٔحنؼًَّىىَح ِ‬
‫ىٕع َٔ ْقىى‪ِّ ٚ‬يىىٍ ح‪ٞ‬يىىٕ ِ‬
‫حل ٔح‪ َٞ‬ى ِ‬
‫ىٕف ٔحنـى ِ‬
‫‪ٜٛ‬زش قىخن ْ‬
‫حؿ ىٌٕ{‪ }156‬أٔنىـ ِج‬
‫ٕح اََِّىخ ِ ّ ِ‬
‫ٔر ِّ٘ َِ حن‪َّٜ‬خ ِر َِ‪ }155{ٍٚ‬حنَّ ٌِ‪ ٍٚ‬اًِح أ‪ٛ‬خر ْظٓى ُّي ِ‬
‫هلل ٔاََِّىـخ اِن‪ْٛ‬ى ِّ ٍ ِ‬
‫عه ْ‪ْ ِٓ ٛ‬ى ‪ٛ‬هٕحص ِّيٍ ٍَّرِّ ِٓ ْى ٍٔكْ ًش ٔأٔنـ ِج ْى ْحنًْٓظئٌ{‪.}157‬‬
‫ح‪ٜٚ‬ش ‪ 154‬طظليع عًخ ٓ‪ٛ‬كٌٕ‪ .‬لخنقظخل نى ‪ٚ‬ليع ر يت رم اٌ حنقظخل نى ‪ ٚ‬ىَ‪ ٝ‬ا‪ ٢‬لى‪ ٙ‬آ‪ٚ‬ىخص قخىيىشت‬
‫ٌْٔح أٓهٕد يظزع ل‪ ٙ‬حنقَآٌ ٍأ‪ُٚ‬خ آ‪ٚ‬خص ي٘ىخرٓش لى‪ٓ ٙ‬ىٍٕ ٓىخرقشت ك‪ٛ‬ىغ طزىيأ ح‪ٜٚ‬ىخص رخنلىي‪ٚ‬غ عىٍ‬
‫يٕ‪ٕٟ‬ع ؿي‪ٚ‬ي ٔكؤَّ ٓز حنلي‪ٚ‬غ عُّت يع أٌ حنلي‪ٚ‬غ عُّ ٓ‪ٛ‬ؤط‪ ٙ‬ر ي ًن ‪.‬‬
‫هللا لً ْىٍ كى َّؾ ْحنز‪ْٛ‬ىض‬
‫ػى طُظقم حنٍٕٔس نهلي‪ٚ‬غ عٍ ر ‪ ٗ ٞ‬خثَ حنلؾ‪ :‬اِ ٌَّ حن َّ‬
‫‪ ٜ‬خ ٔ ْحنًَْ ٔس ِيٍ ٗ آثِ َِ ّ ِ‬
‫أ ِٔ ح ْعظًَ ل‪ ٣‬ؿُخف عه ْ‪ ِّ ٛ‬أٌ ‪ٚ‬طَّ َّٕف رِ ًِٓخ ٔيٍ طط َّٕع ه‪َْٛ‬ح لب ِ ٌَّ ّ‬
‫هللا ٗخ ِكَ عهِ‪ٛ‬ى{‪.}158‬‬
‫‪25‬‬

‫ٔقي ‪ٚ‬كٌٕ ر ‪ ٞ‬حنًٔهً‪ ٍٛ‬حنـيى ل‪ٚ ٙ‬ؼَد ٓؤل حنَٕٓل اٌ كخٌ حنطٕحف رى‪ ٍٛ‬حن‪ٜ‬ى خ ٔحنًىَٔس يىٍ‬
‫حنلؾ؟ لؤؿخرظّ حنٍٕٔس‪.‬‬
‫ٔطُظقم حنٍٕٔس ل‪( ٙ‬ح‪ٜٚ‬خص‪ )162-159:‬نظلٌ‪ٍ َٚ‬ؿخل حني‪ ٍٚ‬يٍ رُ‪ ٙ‬آَحث‪ٛ‬م ٔكىم كىخلَ‪ :‬اِ ٌَّ حنَّى ٌِ‪ٍٚ‬‬
‫د أٔنىـ ِج ‪ٚ‬ه ىُٓى ّ‬
‫هللا ٔ‪ْ ٚ‬ه ىُٓى‬
‫ىخّ ِلى‪ْ ٙ‬حن ِكظىخ ِ‬
‫‪ْ ٚ‬كظًٌٕ يخ أَِ ْنُخ ِيٍ ْحنز‪ُِّٛ‬خ ِ‬
‫ص ٔ ْحنٓيٖ ِيٍ ر ْ ِي يخ ر‪ََُّّٛ‬ىخِ ِنهَُّ ِ‬
‫َّ‬
‫َّك‪ٛ‬ى{‪}160‬‬
‫حن‪ِ ٣‬عٌُٕ{‪ }159‬اِ‪ َّ٢‬حنَّ ٌِ‪ ٍٚ‬طخرٕحْ ٔأ‪ ْٛ‬هلٕحْ ٔر‪َُّٕٛ‬حْ لؤْٔ نـ ِج أطٕد عه ْ‪ْ ِٓ ٛ‬ى ٔأَىخ حنظَّى َّٕحد حنىَ ِ‬
‫ىخّ أؿْ ً ِ ى‪ }161{ٍٛ‬هخ ِنى ِي‪ٍٚ‬‬
‫اِ ٌَّ حنَّ ٌِ‪ ٍٚ‬ك َٔح ٔيخطٕح ْٔ ْى ك َّخٍ أٔن ِج عه ْ‪ْ ِٓ ٛ‬ى ن ُْش ّ ِ‬
‫هللا ٔ ْحنً‪ِ ٝ‬ثكى ِش ٔحنَُّ ِ‬
‫ِل‪ٓٛ‬خ ‪ٚ ٢‬و َّف ع ُْٓى ْحن ٌحد ٔ‪ْ ْ ٢‬ى ‪ُٚ‬نٌَٔ{‪.}162‬‬
‫َّك‪ٛ‬ى{‪ }163‬اِ ٌَّ‬
‫حكي ‪ َّ٢‬اِنىّ اِ‪ْ َّ٢‬ىٕ حنىََّكْ ًٍ حنىَ ِ‬
‫ر ي ًن طظـّ حنٍٕٔس نًوخ‪١‬زش قَ‪ٔ :ٖٚ‬اِنـٓك ْى اِنّ ٔ ِ‬
‫‪ْ ٔٝ‬‬
‫ىَ ِرًىخ ‪ ُٚ‬ىع حنَُّىخّ‬
‫حهظِ‪ِ ٣‬‬
‫ِل‪ ٙ‬ه ْه ِ حنًَّٔخٔح ِ‬
‫خٍ ٔ ْحن ْه ِ حنَّظِ‪ ٙ‬طـْ َِ٘ لِى‪ْ ٙ‬حنزلْ ِ‬
‫ف حنهَّ‪ِْ ٛ‬م ٔحنَُّٓ ِ‬
‫ص ٔح‪ِ ٍْٞ‬‬
‫ٔيخ أَِل ّ‬
‫هللا ِيٍ حنَّٔىًخ ِء ِيىٍ َّيىخء لؤكْ ‪ٛ‬ىخ ِرى ِّ ح‪ ٝ ٍْٞ‬ر ْىي يْٕ طِٓىخ ٔر َّ‬
‫‪ٚ‬ف‬
‫ىَ ِ‬
‫ىغ لِ‪ٓٛ‬ىخ ِيىٍ كىمِّ ىآرَّىش ٔط‪ِ ْٜ‬‬
‫حنَِّ ‪ٚ‬خف ٔحنَّٔلخ ِ ْ‬
‫ىخّ يىٍ ‪ٚ‬ظَّ ِوىٌ‬
‫‪ٜٚ ٝ‬ىخص نِّقىْٕ و ‪ ْ ٚ‬قِهىٌٕ{‪ِ ٔ }164‬يىٍ حنَُّ ِ‬
‫د حنًٔ ِّو َِ ر‪ ٍْٛ‬حنًَّٔخء ٔح‪ِ ٍْٞ‬‬
‫ِ‬
‫هلل ٔنىىْٕ ‪ٚ‬ىىَٖ حنَّى ٌِ‪ ٍٚ‬ظهًىىٕحْ اِ ًْ ‪ٚ‬ىىَْٔ ٌ‬
‫هللا ٔحنَّى ٌِ‪ ٍٚ‬آيُىىٕحْ أٗى ُّي كزّىىخ ِّ ّ ِ‬
‫هللا أَىىيحىح ‪ِ ٚ‬لزُّىىَٕٓ ْى كلىىذِّ ّ ِ‬
‫ٌٔ ّ ِ‬
‫ِيىىٍ ى ِ‬
‫د{‪ }165‬اِ ًْ طز ََّأ حنَّ ٌِ‪ ٍٚ‬حطُّ ِز ٕحْ ِيٍ حنَّ ٌِ‪ ٍٚ‬حطَّز ىٕحْ ٍٔأٔحْ‬
‫هلل ؿ ًِ‪ ٛ‬خ ٔأ ٌَّ ّ‬
‫هللا ٗ ِي‪ٚ‬ي ْحن ٌح ِ‬
‫ْحن ٌحد أ ٌَّ ْحنق َّٕس ِ ّ ِ‬
‫ْحن ٌحد ٔطقطَّ ْ‬
‫ض ِر ِٓى ح‪ْٓٞ‬زخد{‪ٔ }166‬قخل حنَّ ٌِ‪ ٍٚ‬حطَّز ٕحْ نْٕ أ ٌَّ نُخ كََّس لُظزََّأ ِي ُْٓ ْى كًىخ طزىََّإٔحْ ِيَُّىخ‬
‫كٌ ِن ‪ِٓ َِٚ ٚ‬ى ّ‬
‫خٍ{‪ٚ }167‬خ أ‪ُّٓٚ‬ىخ حنَُّىخّ كهىٕحْ ِي ًَّىخ‬
‫خٍ ِؿ‪ِ ٍٛ‬يٍ حنَُّ ِ‬
‫هللا أ ْعًخنٓ ْى كَٔحص عه ْ‪ْ ِٓ ٛ‬ى ٔيخ ْى ِرو ِ‬
‫خٌ اََِّّ نك ْى عئ ُّي ِز‪ }168{ٍٛ‬اًََِّخ ‪ٚ‬ؤْيَك ْى ِرخنُّٕٔ ِء‬
‫‪ ٝ‬ك‪ِّٛ١ ٢٣‬زخ ٔ‪ ٢‬طظَّ ِز ٕحْ هطٕح ِ‬
‫ص حن َّ٘‪ْٛ‬ط ِ‬
‫ِل‪ ٙ‬ح‪ِ ٍْٞ‬‬
‫هللا يخ ‪ ٢‬ط ْهًٌٕ{‪ٔ }169‬اًِح ِق‪ٛ‬م نٓى حطَّ ِز ٕح يىخ أَىِل ّ‬
‫هللا قىخنٕحْ رىمْ َظَّ ِزىع‬
‫ٔ ْحن لْ ٘خء ٔأٌ طقٕنٕحْ عهٗ ّ ِ‬
‫ىم‬
‫يخ أ ْن ‪ُْٛ‬خ عه ْ‪ ِّ ٛ‬آرخءَخ أٔنْٕ كخٌ آرخإْ ْى ‪ِ ْ ٚ ٢‬قهٌٕ ٗى‪ْٛ‬جخ ٔ‪ْٓٚ ٢‬ظىئٌ{‪ٔ }170‬يؼىم حنَّى ٌِ‪ ٍٚ‬ك ىَٔحْ كًؼ ِ‬
‫حنَّ ٌِ٘ ‪ِ ِ ُْ ٚ‬رًخ ‪ًْٔٚ ٢‬ع اِ‪ َّ٢‬ىعخء ٔ َِيحء ‪ٛ‬ى ر ْكى ع ًْ‪ ٙ‬لٓ ْى ‪ِ ْ ٚ ٢‬قهٌٕ{‪.}171‬‬
‫ٔح‪ٜٚ‬خص‪ 167-165 :‬طظليع عٍ حن‪ ٠‬خء حنٌ‪ٚ ٍٚ‬لزٌٕ ٔ‪ٚ‬ظز ٌٕ أٓ‪ٛ‬خىْى‪.‬‬
‫ص يىخ ٍُ ْقُىخك ْى‬
‫ػى طُظقم حنٍٕٔس رخنظىٌك‪ َٛ‬رًىخ ‪ٚ‬لىَو يىٍ حنًؤكىم‪ٚ :‬ىخ أ‪ُّٓٚ‬ىخ حنَّى ٌِ‪ ٍٚ‬آيُىٕحْ كهىٕحْ ِيىٍ ‪ِّٛ١‬زىخ ِ‬
‫ٔح ْٗكَ ْ‬
‫‪ٚ‬ىَ ٔيىخ أ ِْى َّم ِرى ِّ‬
‫ٔح ِ ّ ِ‬
‫ُِ ِ‬
‫هلل اٌِ كُظ ْى اِ‪َّٚ‬خِ ط ْزئٌ{‪ }172‬اًََِّخ كََّو عه‪ْٛ‬كى ْحنً‪ْٛ‬ظىش ٔحنى َّيو ٔنلْ ىى ْحن ِو ِ‬
‫ىٍ ح‪ ْٟ‬ىط ََّ غ‪ْٛ‬ىَ رىخ ٔ‪ ٢‬عىخى لىى‪ ٣‬اِ ْػىى عه‪ْٛ‬ى ِّ اِ ٌَّ ّ‬
‫َّكى‪ٛ‬ى{‪ْٔ .}173‬ىٕ يىخ ٓىىز‬
‫هللا غ ىٍٕ ٍ ِ‬
‫ْىَ ّ ِ‬
‫هللا لً ِ‬
‫نِغ‪ِ ٛ‬‬
‫ًٔكَطّ ٍٕٓس حنُلم حنًك‪ٛ‬ش‪ :‬ح‪ٜٚ‬ش ‪.115‬‬
‫ٔط ىٕى حنٔىىٍٕس نظلىٌ‪ٍ َٚ‬ؿىىخل حنىي‪ ٍٚ‬يىىٍ رُى‪ ٙ‬آىىَحث‪ٛ‬م حنىٌ٘ أٗىىخٍص نىّ لىى‪ ٙ‬ح‪ٜٚ‬ىش ‪ :159‬اِ ٌَّ حنَّى ٌِ‪ٍٚ‬‬
‫‪ْ ٚ‬كظًٌٕ يخ أَِل ّ‬
‫د ٔ‪ْ٘ ٚ‬ظٌَٔ ِر ِّ ػًُخ قهِ‪ ٣ٛ‬أٔنـجِ يىخ ‪ٚ‬ىؤْكهٌٕ لِى‪ ٙ‬رطىَِٕ ِٓ ْى اِ‪ َّ٢‬حنَُّىخٍ ٔ‪٢‬‬
‫هللا ِيٍ ْحن ِكظخ ِ‬
‫‪ٚ‬كهًِّٓى ّ‬
‫هللا ‪ ْٕٚ‬و ْحنقِ‪ٛ‬خي ِش ٔ‪ِّ ِٚ ٢‬ك‪ْ ِٓ ٛ‬ى ٔنٓى ْى عىٌحد أنِى‪ٛ‬ى{‪ }174‬أٔنىـجِ حنَّى ٌِ‪ ٍٚ‬ح ْٗىظَٔحْ حن‪َّ٠‬ى‪٣‬نش ِر ْخنٓىيٖ‬
‫‪26‬‬

‫هللا َ ى َِّل ْحن ِكظىىخد رِى ْ‬
‫ٔ ْحن ىىٌحد رِى ْ‬
‫ىخٍ{‪ً }175‬نِ ى رِىىؤ ٌَّ ّ‬
‫ىخنل ِّ ٔاِ ٌَّ حنَّ ى ٌِ‪ٍٚ‬‬
‫ىخنً ْغ َِ ِس لًىىخ أ‪ ْٛ‬ىىزَْ ْى عهىىٗ حنَُّى ِ‬
‫ْ‬
‫د ن ِ‪ِٗ ٙ‬قخ ر ِ ‪ٛ‬ي{‪.}176‬‬
‫حهظه ٕحْ لِ‪ْ ٙ‬حن ِكظخ ِ‬
‫ط ٕى حنٍٕٔس ‪٠‬كًخل حنلي‪ٚ‬غ عىٍ حنقزهىش يئكىيس أٌ ُْىخ أْىى لى‪ ٙ‬حنىي‪ ٍٚ‬يىٍ حطـىخِ حنقزهىش ٔأْىى يىٍ‬
‫ىخهلل‬
‫د ٔنىـ ِك ٍَّ ْحن ِزى ََّ ي ْىٍ آيىٍ ِر ّ ِ‬
‫ىَ ِ‬
‫ىَ ِ ٔ ْحنً ْغ ِ‬
‫يـَى أىحء حن‪٣ٜ‬س‪ :‬نَّ‪ْ ْْٛ‬حن ِز ََّ أٌ طٕنُّٕحْ ٔؿْٕك ْى ِقزىم ْحنً ْ٘ ِ‬
‫د ٔحنَُّ ِز‪ٔ ٍِّٛٛ‬آطىٗ ْحنًىخل عهىٗ كزِّى ِّ ً ِٔ٘ ْحنقَْ رىٗ ٔ ْحن‪ٛ‬ظىخيٗ ٔ ْحنًٔىخ ِك‪ٍٛ‬‬
‫ح‪ٜ‬ه َِ ٔ ْحنً‪ِ ٝ‬ثك ِش ٔ ْحن ِكظخ ِ‬
‫ٔ ْحن‪ِ ْٕٛ‬و ِ‬
‫‪ٜ‬ىى‪٣‬س ٔآطىىٗ حن َِّكىىخس ٔ ْحنًٕلىىٌٕ ِر ْٓ ى ِي ِْ ْى اًِح عخْىىئحْ‬
‫د ٔأقىىخو حن َّ‬
‫‪ٛ‬م ٔحن َّٔىىآ ِث ِه‪ِ ٔ ٍٛ‬لىى‪ ٙ‬حنَِّ قىىخ ِ‬
‫ٔح ْرىىٍ حن َّٔ ى ِز ِ‬
‫ْ‬
‫ّ أٔنـ ِج حنَّ ٌِ‪ٛ ٍٚ‬يقٕح ٔأٔنـ ِج ْى ْحنًظَّقٌٕ{‪.}177‬‬
‫ٔحن‪َّٜ‬خ ِر َِ‪ِ ٍٚ‬ل‪ْ ٙ‬حنزؤْٓخء ٔحن َّ‬
‫‪ََّ٠‬حء ٔ ِك‪ْ ٍٛ‬حنزؤ ِ‬
‫لخني‪ ٍٚ‬كم ‪ٚ ٢‬ظـِأ‪ٚ ٢ٔ .‬ك ‪ ٙ‬أٌ َ‪ٜ‬ه‪ ٙ‬رخطـخِ حنك زش نُ‪ٜ‬م نًَطزش حنزىَت رىم عه‪ُٛ‬ىخ أٌ َىؤطًَ ركىم‬
‫أيىىَ قَآَىى‪َُٔ ٙ‬ظٓىى‪ ٙ‬عىىٍ َٕحْ‪ٛ‬ىىّ‪ٔ .‬يىىٍ ح‪ٔٞ‬حيىىَ يىىخ ًكىىَ ُْىىخ يىىٍ ط٘ىىَ‪ ٚ‬خص‪ٔ .‬يُىىّ‪ :‬ا‪ٚ‬ظىىخء حنًىىخل‬
‫(ح‪ َ٠‬خ ) عهٗ كم يخ ‪ٚ‬لظخؿّ حنًـظًع حنًٔهى ًٔكَص ح‪ٜٚ‬ش ر ‪ٓ٠‬خ‪.‬‬
‫ػى ريأص حنٍٕٔس ر َ‪ ٝ‬حنظَ٘‪ ٚ‬خص‬
‫حنق‪ٜ‬خ‪ٙ‬‬
‫‪ٚ‬خ أ‪ُّٓٚ‬خ حنَّ ٌِ‪ ٍٚ‬آيُٕحْ كظِذ عه‪ْٛ‬كى ْحنقِ‪ٜ‬خ‪ ٙ‬لِ‪ْ ٙ‬حنق ْظهٗ ْحنلَُّ رِ ْ‬
‫ىخنلَِّ ٔ ْحن زْىي ِر ْخن زْى ِي ٔح‪َٞ‬ؼىٗ رِىخ‪َٞ‬ؼٗ لً ْىٍ‬
‫ع ِ‪ ٙ‬نّ ِي ٍْ أ ِه‪ْٙ ٗ ِّ ٛ‬ء لخطِّزىخع رِ ْ‬
‫ىٍ‬
‫ىخنً ْ َ ِ‬
‫ٔف ٔأىحء اِن‪ْٛ‬ى ِّ رِبِكْ ٔىخٌ ًنِى ط ْو ِ‪ٛ‬ىف ِّيىٍ ٍَّرِّكى ْى ٍٔكْ ًىش لً ِ‬
‫د ن هَّكىىى ْى‬
‫ىىخ‪ ٙ‬ك‪ٛ‬ىىىخس ‪ٚ‬ىىىخْ أٔنِى ْ‬
‫ىى‪ ٙ‬ح‪ْ ٞ‬نزىىىخ ِ‬
‫ح ْعظىىىيٖ ر ْ ىىىي ًنِىىى لهىىىّ عىىىٌحد أنِىىى‪ٛ‬ى{‪ٔ }178‬نكىىى ْى لِىىى‪ْ ٙ‬حنقِ‪ٜ‬ى ِ‬
‫طظَّقٌٕ{‪.}179‬‬
‫حن ىٕ ‪ٚ‬كىىٌٕ رىى‪ ٣‬يقخرىىمت ٔرىىئٌ ‪ٟ‬ىىغٕ‪ .١‬أيىىخ حن ىىٕ يقخرىىم يىىخل لٓىىٕ ٗىىَحء ىوت قىىي ‪ٔٚ ٢‬ىىظط‪ ّ ٛ‬ا‪٢‬‬
‫حنغُ‪ٙ‬ت ٔرخنظخن‪ ٙ‬لٔ‪ٛ‬نهى حن ق‪َٛ‬ت ٔحني‪ ٍٚ‬عيل ‪ ٢‬ظهى ل‪ٔ .ّٛ‬يخ ‪ٚ‬ليع كخن‪ٛ‬خ عُيَخ ْٕ َٗحء ىو ٔنى‪ْٛ‬‬
‫ع ٕ‪ ْٕٔ .‬اعخَش نهقخطم (حننخنى) عهٗ حنًنهٕو (حنًقظٕل)‪.‬‬
‫حنٕ‪ٛٛ‬ش‬
‫ٔف كقّخ عهٗ‬
‫‪َّٛٛ‬ش ِن ْهٕح ِني‪ٔ ٍِْ ٚ‬ح‪ْ ٞ‬قَ ِر‪ِ ٍٛ‬ر ْخنً َْ ِ‬
‫ك ِظذ عه‪ْٛ‬ك ْى اًِح ك‪ َ٠‬أكيكى ْحنًْٕ ص اٌِ طَ ه‪َْٛ‬ح ْحنٕ ِ‬
‫ْحنًظَّ ِق‪ }180{ٍٛ‬لًٍ ر َّينّ ر ْي يخ ٓ ًِ ّ لبًََِّخ اِ ْػًّ عهٗ حنَّ ٌِ‪ٚ ٍٚ‬زيِّنَّٕ اِ ٌَّ ّ‬
‫هللا ٓ ًِ‪ٛ‬ع ع ِه‪ٛ‬ى{‪ }181‬لً ٍْ‬
‫هخف ِيٍ ُّيٕ‪ ٙ‬ؿُ خ أْٔ اِ ْػًخ لؤ‪ ْٛ‬هق ر‪ْ ُْٓٛ‬ى ل‪ ٣‬اِ ْػى عه ْ‪ ِّ ٛ‬اِ ٌَّ ّ‬
‫َّك‪ٛ‬ى{‪.}182‬‬
‫هللا غ ٍٕ ٍ ِ‬
‫حنٕ‪ٛٛ‬ش طكٌٕ نهٕحني‪ٔ ٍٚ‬ح‪ٞ‬قَر‪ ٍٛ‬ك‪َٜٚ‬خ‪ٔ .‬يٍ أٔ‪ ٗٛ‬رغ‪ً َٛ‬ن لقي رينّ ر ييخ ًٓ ّ‪.‬‬
‫ل‪ ٙ‬كخل حط‪٠‬ق أٌ حنًٕ‪ ٙٛ‬ط ًي ح‪َٟ٠‬حٍ رٍٕػش آهَ‪ ٍٚ‬رٕحٓطش حنٕ‪ٛٛ‬ش ل‪٣‬ري يٍ َ‪ٜ‬ىلّ ٔػُ‪ٛ‬ىّ‬
‫عٍ ٔ‪ٛٛ‬ظّ‪.‬‬
‫‪27‬‬

‫ٔ‪ًٚ‬كٍ حنَؿٕع نًقخل يٍُٕ٘ عٍ حنٕ‪ٛٛ‬ش عهٗ ٌْح حنَحر‪:٢‬‬
‫‪http://www.facebook.com/notes/%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%AD%D8%AB‬‬‫‪%D8%A7%D8%A8%D9%86‬‬‫‪%D9%82%D8%B1%D9%86%D8%A7%D8%B3/%D8%A7%D9%84%D9%88%D8%B5%D9%8A%D‬‬
‫‪8%A9/115089705239560http://www.facebook.com/notes/%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%‬‬
‫‪A7%D8%AD%D8%AB-%D8%A7%D8%A8%D9%86‬‬‫‪%D9%82%D8%B1%D9%86%D8%A7%D8%B3/%D8%A7%D9%84%D9%88%D8%B5%D9%8A%D‬‬
‫‪8%A9/115089705239560‬‬

‫حن‪ٜٛ‬خو‬
‫‪ٚ‬خ أ‪ُّٓٚ‬خ حنَّ ٌِ‪ ٍٚ‬آيُٕحْ ك ِظذ عه‪ْٛ‬كى حن‪ٛ ِّٜ‬خو كًخ ك ِظذ عهٗ حنَّى ٌِ‪ِ ٍٚ‬يىٍ قى ْز ِهك ْى ن هَّكى ْى طظَّقىٌٕ{‪ }183‬حن‪ٜ‬ى‪ٛ‬خو‬
‫كظذ عهٗ ح‪ٞ‬يى حنٔخرقش‪.‬‬
‫أ‪َّٚ‬خيخ َّي ْئىحص لًٍ كخٌ ِيُكى َّي َِ‪٠ٚ‬خ أْٔ عهٗ ٓ َ ل ِ َّيس ِّي ٍْ أ‪َّٚ‬ىخو أهىَ ٔعهىٗ حنَّى ٌِ‪ِ ٚ ٍٚ‬ط‪ٛ‬قَٕىّ لِ ْي‪ٚ‬ىش‬
‫‪ ١‬خو ِي ْٔ ِك‪ ٍٛ‬لًٍ طط َّٕع ه‪َْٛ‬ح لٕٓ ه‪ َْٛ‬نَّّ ٔأٌ ط‪ٕٜ‬يٕحْ ه‪ َْٛ‬نَّك ْى اٌِ كُظ ْى ط ْهًٌٕ{‪.}184‬‬
‫حنًَ‪ٔ ٞٚ‬حنًٔخلَ ‪ٚ‬ل نًٓخ ح‪٠‬لطخٍ‪ٔ .‬يٍ ألطَ نٌٓح حنٔزذ لٕٓ يو‪ َٛ‬ر‪ٛٛ ٍٛ‬خو أ‪ٚ‬خو يًخػهش ل‪ًٛ‬خ‬
‫ر يت أٔ لي‪ٚ‬ش ‪ ١‬خو ‪ٕٚ‬و كخيم (لطٍٕت غيحءت ع٘خء) نًٔك‪ ٍٛ‬عٍ كم ‪ٕٚ‬و ألطىَِ‪ٔ .‬يىٍ ‪َٚ‬غىذ لى‪ٙ‬‬
‫ُ‪ٚ‬خىس يخ ‪ ٚ‬ط‪ ٙ‬حنًٔك‪ ٍٛ‬لٕٓ ه‪ٚ َٛ‬لٔذ نّ‪ٔ .‬طئكي ح‪ٜٚ‬ش أٌ يٍ ‪ٕٜٚ‬و ل‪ ٙ‬حنٔى َ أٔ لى‪ ٙ‬حنًىَ‪ٝ‬‬
‫(اٌ حٓظطخع) لٕٓ ه‪ َٛ‬نّ يٍ ح‪٠‬لطخٍ‪ٌْٔ .‬ح ْخوت لخنُخّ ‪ٚ‬نٌُٕ أٌ ح‪٠‬لطخٍ ل‪ ٙ‬حنٔ َ أل‪٠‬م‪.‬‬
‫ىخٌ لًىىٍ ٗى ِٓي ِيىىُكى‬
‫ىخّ ٔر‪ُِّٛ‬ىىخص ِّيىىٍ ْحنٓىىيٖ ٔ ْحن َْ ق ِ‬
‫َىِل ِل‪ٛ‬ى ِّ ْحنقىىَْ آٌ ْىىيٖ نِّهَُّ ِ‬
‫ٗىَْٓ ٍي‪٠‬ىىخٌ حنَّى ٌِ٘ أ ِ‬
‫حن ََّْ٘ٓ ل ْه‪ٔ ًّْ ٜٛ‬يٍ كخٌ ي َِ‪٠ٚ‬خ أْٔ عهٗ ٓ َ ل ِ َّيس ِّي ٍْ أ‪َّٚ‬خو أهَ ‪َِٚ ٚ‬ي ّ‬
‫هللا ِركىى ْحن‪ْٔٛ‬ىَ ٔ‪َِٚ ٚ ٢‬ىي ِركىى‬
‫ْحن َْٔ ٔ ِنظ ْك ًِهٕحْ ْحن ِ َّيس ٔ ِنظكزَِّٔحْ ّ‬
‫هللا عهٗ يخ ْيحك ْى ٔن هَّك ْى ط ْ٘كٌَٔ{‪.}185‬‬
‫حن‪ٜٛ‬خو حنًطهٕد يٍ ٍد حن خنً‪ٍ َٓٗ ْٕ ٍٛ‬ي‪٠‬خٌت لق‪ ٢ ٢‬غ‪ٔ .َٛ‬طئكي ح‪ٜٚ‬ش عهىٗ أٌ ق‪٠‬ىخء يىخ‬
‫لخص يٍ أ‪ٚ‬خو ٍي‪٠‬خٌ رٔزذ حنًَ‪ ٝ‬أٔ حنٔ َ أل‪٠‬م يٍ حن ي‪ٚ‬ش‪.‬‬
‫ُْٔ أٍر ش يٕح‪ٟٛ‬ع ًحص ع‪٣‬قشت يٍُٕ٘ أٔنٓخ عهٗ ٌْح حنَحر‪:٢‬‬
‫‪http://www.facebook.com/notes/%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%AD%D8%AB‬‬‫‪%D8%A7%D8%A8%D9%86‬‬‫‪%D9%82%D8%B1%D9%86%D8%A7%D8%B3/%D8%A8%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%B3%D‬‬
‫‪8%A8%D8%A9-%D9%82%D8%B1%D8%A8-%D8%B4%D9%87%D8%B1‬‬‫‪%D8%B1%D9%85%D8%B6%D8%A7%D9%86-1/134501826631681‬‬
‫‪28‬‬

‫حع اًِح‬
‫ػىى طزظ ىىي حنٔىٍٕس عىىٍ كىىي‪ٚ‬غ حن‪ٜ‬ى‪ٛ‬خو‪ٔ :‬اًِح ٓىىؤن ِعزىىخ ِى٘ عُِّى‪ ٙ‬لىبَِِّ‪ ٙ‬ق َِ‪ٚ‬ىىذ أ ِؿ‪ٛ‬ىذ ى ْعىىٕس حنى َّي ِ‬
‫خٌ ل ْه‪ْٔٛ‬ظ ِـ‪ٛ‬زٕحْ نِ‪ْ ٔ ٙ‬ن‪ْ ٛ‬ئ ِيُٕحْ رِ‪ ٙ‬ن هَّٓ ْى ‪ٗ َْٚ‬ئٌ{‪.}186‬‬
‫ىع ِ‬
‫ح‪ٜٚ‬ش طقٕل أَّ ‪ ٢‬كخؿش نٔىخعش ي ‪ُٛ‬ىش ‪ٚ ٌٞ‬قزىم هللا ل‪ٓٛ‬ىخ حنظٕرىشت كىآهَ ٓىخعش يىٍ ‪ٚ‬ىٕو حنـً ىش كًىخ‬
‫‪ٚ‬قٕل حنلي‪ٚ‬غ‪ٔ .‬حنيعخء ُْخ ْٕ ح‪ٓ٢‬ظغ خٍ ٔحنظٕرش ٔن‪١ ْٛ‬هزخص ىَ‪ٕٚٛ‬ش‪ ٌٞ .‬حنيعخء ن٘‪ٙ‬ء ىَ‪٢ ٕ٘ٛ‬‬
‫‪ٔٚ‬ظـخد‪.‬‬
‫ٔط ٕى حنٍٕٔس ‪٠‬كًخل حنلي‪ٚ‬غ عٍ حن‪ٜ‬ى‪ٛ‬خوت يوخ‪١‬زىش حنًٔىهً‪ :ٍٛ‬أ ِكى َّم نكى ْى ن‪ْٛ‬هىش حن‪ِّٜ‬ى‪ِ ٛ‬خو حنََّلىغ اِنىٗ‬
‫ىٍ عهِىى ّ‬
‫َِٔآثِك ْى ْ ٍَّ نِزخّ نَّك ْى ٔأَظ ْى نِزخّ نَّٓ َّ‬
‫هللا أََّكى ْى كُىظ ْى ط ْوظىخٌَٕ أَ ٔىك ْى لظىخد عهى‪ْٛ‬ك ْى ٔع ىخ عىُك ْى‬
‫خَْٗٔ ٍَّ ٔحرْظغٕحْ يخ كظذ ّ‬
‫ْ‪٢‬‬
‫هللا نك ْى ٔكهٕحْ ٔح َْٗرٕحْ كظَّٗ ‪ٚ‬ظزى‪ ٍَّٛ‬نكىى ْحنوى‪ ٢ْٛ‬ح‪ٞ‬رْى‪ِ ٞٛ‬يىٍ ْحنوى‪ِ ٛ‬‬
‫لخ‪ ٌٜ‬ر ِ‬
‫ىخؿ ِي طِ ْهى كىئى‬
‫ح‪ِ ْٕٓٞ‬ى ِيٍ ْحن ـْ َِ ػ َّى أطِ ًُّٕحْ حن‪ٛ ِّٜ‬خو اِنٗ حنَّه‪ِْ ٛ‬م ٔ‪ ٢‬طز ِ‬
‫خَْٗٔ ٍَّ ٔأَىظ ْى عىخ ِك ٌٕ لِى‪ْ ٙ‬حنًٔ ِ‬
‫هللا ل‪ ٣‬ط ْقَرْٕخ كٌنِ ‪ٚ‬ز‪ّ ٍِّٛ‬‬
‫خّ ن هَّٓ ْى ‪ٚ‬ظَّقٌٕ{‪.}187‬‬
‫ِّ‬
‫هللا آ‪ٚ‬خطِ ِّ نِهَُّ ِ‬
‫ٔيزخَٗس حنُٔخء ل‪ ٙ‬ن‪ٛ‬خن‪ٍ ٙ‬ي‪٠‬خٌ أرخكظّ ح‪ٜٚ‬ش قزم أٌ ‪ٔٚ‬ؤل عُّ حنًٔهًٌٕت ٔيع ًنى قخنىض ح‪ٜٚ‬ىش‪:‬‬
‫عهِى ّ‬
‫خَْٗٔ ٍَّ"‪ ٌٞ .‬لَ‪ ٝ‬حن‪ٜ‬ى‪ٛ‬خو طىى‬
‫هللا أََّك ْى كُظ ْى ط ْوظخٌَٕ أَ ٔك ْى لظخد عه‪ْٛ‬ك ْى ٔع خ عُك ْى لخ‪ ٌٜ‬ر ِ‬
‫ل‪ ٌِْ ٙ‬حنٍٕٔس حنظ‪ ٙ‬نى ‪ٚ‬قَأْخ حنًٔهًٌٕ ر ىيت نكى‪ٚ ٙ‬ظٔىخءنٕح عىٍ يزخٗىَس حنُٔىخء لى‪ ٙ‬حنه‪ٛ‬ىم‪ٔ .‬كىؤٌ‬
‫ح‪ٜٚ‬ش أعطض ككًخ نظٔخإل يٍ حنزي‪ ٙٓٚ‬أٌ ‪ٔٚ‬ؤنّ حنًٔهًٌٕ‪.‬‬
‫ٔطٌكَ ح‪ٜٚ‬ش "ح‪٢‬عظكخف ل‪ ٙ‬حنًٔخؿي" لٓم ح‪٢‬عظكخف ‪ٚٞ‬خو كًخ ْٕ ي َٔف ح‪ٌٜ‬؟ أو أٌ ح‪٢‬عظكخف‬
‫ْٕ حنزقخء ل‪ ٙ‬حنًٔـي ن يس ٓخعخص لق‪ .٢‬أي‪ٛ‬م انٗ أَّ ن ىيس ٓىخعخص لى‪ٍ ٙ‬ي‪٠‬ىخٌ لقى‪٢‬ت ‪ ٌٞ‬حيظىيحىِ‬
‫‪ٚٞ‬ىىخو ‪ُ ٚ‬ىى‪ ٙ‬حنظ٘ىىزّ رخنَْزخَ‪ٛ‬ىىش ٔط ط‪ٛ‬ىىم ح‪َ٠‬ظىىخؽ ٔح‪ٓ٠‬ىى‪٣‬و كىىَ‪ ٚٚ‬عهىىٗ ح‪َ٠‬ظىىخؽ ٔحن ًىىم ٔيلىىخٍد‬
‫نهَْزخَ‪ٛ‬ش‪.‬‬
‫ىخو‬
‫ػى طوخ‪١‬ذ حنٔىٍٕس حنًٔىهً‪ ٍٛ‬لى‪ٚ ٙ‬ؼىَد‪ ٢ٔ :‬طىؤْكهٕحْ أ ْيىٕحنكى ر‪ْٛ‬ىُكى رِ ْخنز ِ‬
‫ىم ٔطى ْينٕحْ رِٓىخ اِنىٗ ْحنل َّك ِ‬
‫خ‪ِ ١‬‬
‫خ‪ْ ٠‬ػ ِى ٔأَظ ْى ط ْهًٌٕ{‪.}188‬‬
‫نِظؤْكهٕحْ ل َِ‪ٚ‬قخ ِّي ٍْ أ ْيٕ ِ‬
‫خّ ِر ِ‬
‫حل حنَُّ ِ‬
‫ح‪ٜٚ‬ش ٔح‪ٟ‬لش حنً ُٗ نُخ ؿيح ‪َُٞ‬خ َ ‪ٓ٘ٛ‬خ ل‪ ٙ‬أ‪ٚ‬خيُخ ٌِْ‪ .‬ك‪ٛ‬غ ‪ٚ‬قىٕو أكىي حنًُظ ى‪ ٍٛ‬رىبر‪ٛ ٣‬ىخكذ‬
‫حنُ ًٕ أٌ ُْخ قط ش أٍ‪ ٝ‬يًظخُس ٔ‪ٚ‬قٕو حنًظُ ٌ رٕ‪ٟ‬ع ‪ٚ‬يِ عهىٗ ح‪ٔ ٍٝٞ‬اعطىخء حنًُظ ىع ر ى‪ٞ‬‬
‫حنًخل‪ .‬أٔ ار‪ ٣‬حنًظُ ٌ أٌ ُْخ َٗكش طيٍ يكخٓذ كز‪َٛ‬س ن‪ٛ‬يهم حنًظُ ٌ يع يخنكٓخ ل‪ ٙ‬حنًكٔذت أٔ‬
‫غ‪ً َٛ‬ن ‪ .‬نكٍ ح‪ٜٚ‬ش طوخ‪١‬ذ ئهًٕ ‪ٚ‬ؼىَد ُيىٍ حنَٓىٕل‪ٔ .‬يىٍ حنًلظًىم أٌ يؼىم ْىٌِ حنظ‪ٜ‬ىَلخص‬
‫كخَض يٕؿٕىس ل‪ً ٙ‬ن حن ‪َٜ‬ت نكٍ يٍ ْى حنلكخو؟‬
‫ْم حنًق‪ٕٜ‬ى ُعًخء حن‪ٕٓٛ‬ى ٔرُ‪ ٙ‬آَحث‪ٛ‬م؟‬
‫‪29‬‬

‫حنًئكي أَٓخ ‪ ٢‬طظليع عٍ يهٕ يًخن ‪.‬‬
‫ح‪ْٞ‬هش ‪ +‬قخٌَٕ ٓهٕك‪:ٙ‬‬
‫ْ‬
‫ٍْٕىخ ٔنىـ ِك ٍَّ‬
‫‪ْٔٚ‬ؤنَٕ ع ٍِ ح‪ِْ ٞ‬هَّ ِش قمْ ِْ‪ ٙ‬يٕحقِ‪ٛ‬ض نِهَُّ ِ‬
‫خّ ٔ ْحنلؾِّ ٔن‪ْ ْْٛ‬حن ِزَُّ رِؤ ٌْ طؤطْٕ حْ ْحنز‪ٕٛ‬ص ِيىٍ ظٓ ِ‬
‫ْحنزِ ََّ ي ٍِ حطَّقٗ ٔأْطٕحْ ْحنز‪ٕٛ‬ص ِي ٍْ أرْٕحرِٓخ ٔحطَّقٕحْ ّ‬
‫هللا ن هَّك ْى ط ْهِلٌٕ{‪.}189‬‬
‫ح‪ٜٚ‬ش ط َ‪ ٝ‬طَ٘‪ ٚ‬خ (قخََٕخ) ٓهٕك‪ٛ‬خ ْخيخ ل‪ ٙ‬ىهٕل حنز‪ٕٛ‬ص‪.‬‬
‫حنقظخل ل‪ٓ ٙ‬ز‪ٛ‬م هللا‬
‫هللا حنَّى ٌِ‪ٚ ٍٚ‬قىىخ ِطهَٕك ْى ٔ‪ ٢‬ط ْظىىي ْ‬
‫ٔقىىخ ِطه ْ‬
‫ٔح اِ ٌَّ ّ‬
‫هللا ‪ِ ٚ ٢‬لىىذِّ ْحنً ْظى ِي‪ٔ }190{ٍٚ‬ح ْقظهىىْٕ ْى ك ْ‪ٛ‬ىىغ‬
‫‪ٛ‬م ّ ِ‬
‫ٕح ِلىى‪ٓ ٙ‬ى ِز ِ‬
‫ْىـ ِي ْحنلىَ ِحو‬
‫ىم ٔ‪ ٢‬طقىخ ِطهْٕ ْى ِعُىي ْحنًٔ ِ‬
‫ػ ِق ْظًْٕ ْى ٔأ ْه َِؿْٕى ِّي ٍْ ك‪ْٛ‬غ أ ْهَؿٕك ْى ٔ ْحن ِ ْظُىش أٗى ُّي ِيىٍ ْحنق ْظ ِ‬
‫كظَّىٗ ‪ٚ‬قىىخ ِطهٕك ْى ِل‪ٛ‬ى ِّ لىبٌِ قىخطهٕك ْى لىىخ ْقظهْٕ ْى كىىٌ ِن ؿىىِحء ْحنكىخ ِل َِ‪ }191{ٍٚ‬لىب ِ ٌِ حَظٓىىْٕ حْ لىب ِ ٌَّ ّ‬
‫هللا غ ىىٍٕ‬
‫هلل لىىب ِ ٌِ حَظٓىىٕحْ لىى‪ ٣‬عىى ْئحٌ اِ‪ َّ٢‬عهىىىٗ‬
‫َّكىى‪ٛ‬ى{‪ٔ }192‬قىىخطِهْٕ ْى كظَّىىٗ ‪ ٢‬طكىىٌٕ لِ ْظُىىش ٔ‪ٚ‬كىىٌٕ حنىىيِّ‪ِ ّ ِ ٍٚ‬‬
‫ٍ ِ‬
‫ىٍ ح ْعظىىيٖ عهى‪ْٛ‬ك ْى لخ ْعظىىئحْ‬
‫حننَّىخنِ ًِ‪ }193{ٍٛ‬حن َّ٘ىَْٓ ْحنلىىَحو رِخن َّ٘ىٓ َِْ ْحنلىىَ ِحو ٔ ْحنلَيىىخص قِ‪ٜ‬ىىخ‪ ٙ‬لًى ِ‬
‫هللا ٔح ْعهًٕحْ أ ٌَّ ّ‬
‫عه ْ‪ ِّ ٛ‬رِ ًِ ْؼ ِم يخ ح ْعظيٖ عه‪ْٛ‬ك ْى ٔحطَّقٕحْ ّ‬
‫هللا يع ْحنًظَّقِ‪.}194{ٍٛ‬‬
‫ح‪ٜٚ‬خص ط َ‪ ٝ‬ر ‪ٕٟ ٞ‬حر‪ ٢‬حنـٓخى حنظ‪ ٙ‬طنَٓ أٌ ح‪٣ٓ٠‬و ‪ ٢‬ع‪٣‬قىش نىّ رًىخ ‪ٚ‬ىظٓى رىّ يىٍ أَىّ ى‪ٚ‬ىٍ‬
‫ىيىىٕ٘ ‪٣ٚ‬كى حنُىىخّ لىى‪ ٙ‬كىىم يكىىخٌ ن‪ٛ‬قىىخطهٓى أٔ ‪ٚ‬ىىَغًٓى عهىىٗ ح‪ٓ٠‬ىى‪٣‬و أٔ ‪ٔٚ‬ىىز‪َٔ ٙ‬ىىخثٓى ٔ‪ٔٚ‬ىىظ زي‬
‫ٍؿخنٓى ٔ‪ٔٚ‬هذ أٍح‪ٟٓٛ‬ى ٔيًظهكخطٓى‪.‬‬
‫ٔيٍ حن‪ٕ٠‬حر‪٢‬ت يخ ‪ٚ‬ه‪:ٙ‬‬
‫حنقظخل يٕؿّ نًٍ ‪ٚ‬قخطم حنًٔهً‪ ٍٛ‬لق‪ٚ ٢ٔ .٢‬ـُٕ ريح‪ٚ‬ش حنُخّ رخنقظخلت لٕٓ ط ي ‪ٚ ٢‬لزّ هللا‪.‬‬
‫عُييخ ‪٠ٚ‬طَ حنًٔهًٌٕ نقظخل حنً ظي٘ عه‪ٓٛ‬ى أٌ ‪ٚ‬قخطهِٕ ركم قٕس ٔ‪َٛ‬حيش‪.‬‬
‫‪ ٢‬نهقظخل ل‪ ٙ‬حنًٔـي حنلَحو‪ .‬نكٍ نٕ قخطهظٓى قَ‪ ٖٚ‬ل‪ ّٛ‬ل ه‪ٓٛ‬ى قظخنٓى‪.‬‬
‫قَ‪ ٖٚ‬طَ‪ٚ‬ي أٌ طق‪ ٙ٠‬عهٗ حني‪( ٍٚ‬لظُش) لقظخنٓى نلًخ‪ٚ‬ش حني‪.ٍٚ‬‬
‫اٌ طٕق ض قَ‪ ٖٚ‬عٍ قظخل حنًٔهً‪ ٍٛ‬ل‪ ٣‬عئحٌ‪ٚ ٢ٔ .‬قخطهٌٕ ‪َٓٞ‬ى ك خٍ‪.‬‬
‫ٔ‪ٚ ٢‬ـُٕ حنظ ي٘ ٔحن ئحٌت رم ‪ ٚ‬ظيٖ عهٗ حنً ظي٘ رًؼم يخ حعظيٖ عهٗ حنًٔهً‪.ٍٛ‬‬
‫ح‪ َ٠‬خ ل‪ٓ ٙ‬ز‪ٛ‬م هللا‬
‫هللا ٔ‪ ٢‬ط ْهقٕحْ ِرؤ ْ‪ِ ٚ‬ي‪ٚ‬ك ْى اِنٗ حنظَّْٓهك ِش ٔأكْ ُِٕٔحْ اِ ٌَّ ّ‬
‫هللا ‪ِ ٚ‬لذُّ ْحنًلْ ُِِٔ‪.}195{ٍٛ‬‬
‫‪ٛ‬م ّ ِ‬
‫ٔأَ ِقٕحْ لِ‪ِ ٓ ٙ‬ز ِ‬
‫‪31‬‬

‫ح‪ َ٠‬خ ْٕ ع‪٣‬قش ر‪ ٍٛ‬حن زي ٔحن زيت يؼهًخ أٌ حن زخىحص ع‪٣‬قش ر‪ ٍٛ‬حن زي ٍٔرّ‪ٔ .‬ح‪ َ٠‬خ يطهٕد لى‪ٙ‬‬
‫كم ٔقض ‪ٚ‬كٌٕ ُْخ كخؿش ل‪ ٙ‬ىٔنش ح‪٣ٓ٠‬و‪ٔ .‬ح‪ٜٚ‬ش ُْخ طؤيَ حنًٔهً‪ ٍٛ‬رخ‪ َ٠‬ىخ لى‪ٓ ٙ‬ىز‪ٛ‬م هللا‪ .‬أ٘‬
‫ل‪ ٙ‬طـٓ‪ ِٛ‬ؿ‪ ٖٛ‬حنًٔهً‪ ٍٛ‬نًخ ‪ُٚ‬ظنَِ يٍ كَٔد يع قَ‪ْٔ .ٖٚ‬ىٌح ‪ُ ٚ‬ى‪ ٙ‬أٌ قىَ‪ ٖٚ‬أعهُىض كَرٓىخ‬
‫عهٗ حنًٔهً‪ ٍٛ‬رَغى أَٓى طَكٕح يكش‪ٔ .‬نٌن ‪ٚ‬ـذ عهىٗ حنًٔىهً‪ ٍٛ‬أٌ ‪ٚ‬كَٕىٕح ئىظ ي‪ ٍٚ‬نٓىخ رخن ظىخى‬
‫ٔحنٔ‪٣‬ف ٔحنَؿخلت ٌْٔح ‪ٚ‬لظخؽ نهًخل حنٌ٘ ‪ٚ‬ـذ أٌ ‪ٚ‬غط‪ ّٛ‬ح‪ َ٠‬خ يىٍ حنقىخىٍ‪ٔ .ٍٚ‬ح‪ٜٚ‬ىش طلىٌٍ أٌ‬
‫يٍ ‪ُٚ ٢‬‬

‫ْٕٔ قخىٍ لقي أنقٗ رُ ّٔ نهظٓهكش ‪ ٌٞ‬ي‪ٓ َِٜٛ‬ى‪ٛ‬كٌٕ حنُىخٍت ٔنىٕ قىخو ركىم أيىٍٕ حنىي‪ٍٚ‬‬

‫ح‪ٞ‬هَٖ‪ .‬لخني‪ٚ ٢ ٍٚ‬ظـِأ ٔطَ أيَ يؼم طَ كم ح‪ٔٞ‬حيَ‪.‬‬
‫حنلؾ‬
‫رَغى أٌ حنلؾ رق‪ ٙ‬ي َٔلخ نهُخّ ل‪ ٙ‬يكش ٔؿِ‪َٚ‬س حن ىَد يُىٌ أ‪ٚ‬ىى ارىَحْ‪ٛ‬ى ا‪ ٢‬أٌ ح‪ٜٚ‬ىخص طزى‪ ٍٛ‬يىخ‬
‫حنًطهٕد ل‪ ٙ‬حنلؾ ٔن‪ ْٛ‬يخ ‪ٚ‬قٕو رّ حنُخّ رخٓىًّ لقىي ‪ٚ‬كىٌٕ ُْىخ رىيع‪ٔ :‬أطِ ًُّىٕحْ ْحنلى َّؾ ٔ ْحن ًْىَس ِ ّهللِ‬
‫٘ ٔ‪ ٢‬طلْ هِقىٕحْ ٍإٔٓىك ْى كظَّىٗ ‪ٚ‬زْهىئ ْحنٓى ْي٘ ي ِلهَّىّ لًىٍ كىخٌ ِيىُكى‬
‫لب ِ ٌْ أكْ ِ‬
‫‪ َْٜ‬ط ْى لًخ حْٓظ‪ِ َْٔٛ‬يىٍ ْحنٓى ْي ِ‬
‫‪ٛ‬ى‪ٛ‬خو أْٔ ‪ٛ‬ىيقش أْٔ َٔى لىبًِح أ ِيُىظ ْى لًىٍ طًظَّىع ِر ْ‬
‫ىخن ًَْ ِس اِنىٗ‬
‫َّي َِ‪٠ٚ‬خ أْٔ ِر ِّ أًٖ ِّيٍ ٍَّأْ ِٓ ِّ ل ِ ْي‪ٚ‬ش ِّيٍ ِ‬
‫‪ٜٛ‬خو ػ‪٣‬ػ ِش أ‪َّٚ‬خو لِى‪ْ ٙ‬حنلىؾِّ ٔٓى ْز ش اًِح ٍؿ ْىظ ْى طِ ْهى ع٘ىَس‬
‫٘ لًٍ نَّ ْى ‪ِ ٚ‬ـ ْي ل ِ‬
‫ْحنلؾِّ لًخ حْٓظ‪ِ َْٔٛ‬يٍ ْحنٓ ْي ِ‬
‫هللا ٔح ْعهًىىىٕحْ أ ٌَّ ّ‬
‫ىىىـ ِي ْحنلىىىَ ِحو ٔحطَّقىىىىٕحْ ّ‬
‫كخ ِيهىىىش ًنِىىى نًِىىىىٍ نَّىىى ْى ‪ٚ‬كى ْ‬
‫هللا ٗىىىى ِي‪ٚ‬ي‬
‫ىىىٍ أ ْْهىىىّ ك ِ‬
‫ىىىَ٘ ْحنً ْٔى ِ‬
‫خ‪ِ ٟ‬‬
‫د{‪ْ }196‬حنلؾُّ أ َْٗٓ َّي ْهٕيىخص لًىٍ لىَ‪ِ ٝ‬لى‪ْ ٍَّ ِٓ ٛ‬حنلى َّؾ لى‪ٍ ٣‬لىغ ٔ‪ ٢‬لٔىٕ ٔ‪ِ ٢‬ؿىيحل ِلى‪ٙ‬‬
‫ْحن ِ قخ ِ‬
‫ْحنلؾِّ ٔيخ ط ْ هٕحْ ِي ٍْ ه‪ْ ٚ َْٛ‬ه ًّْ ّ‬
‫د{‪}197‬‬
‫ٌٕ ‪ٚ‬خ أْٔ ِن‪ ٙ‬ح‪ْ ٞ‬نزىخ ِ‬
‫هللا ٔطِ َّٔىٔحْ لب ِ ٌَّ ه‪ َْٛ‬حن َِّح ِى حنظَّ ْقٕٖ ٔحطَّق ِ‬
‫نى‪ ْْٛ‬عه ى‪ْٛ‬ك ْى ؿُىىخف أٌ طزْظغىىٕحْ ل‪ ْ٠‬ىى‪ِّ ٣‬يىىٍ ٍَّرِّك ى ْى لىبًِح أل‪ ْ٠‬ىىظى ِّيى ْىٍ عَلىىخص لى ْ‬
‫ىخًكَٔحْ ّ‬
‫هللا ِعُىىي ْحنً ْ٘ ى َِ‬
‫ح ْنلَ ِحو ٔ ْحًكَِٔ كًخ ْىيحك ْى ٔاٌِ كُىظى ِّيىٍ ق ْز ِهى ِّ ن ًِىٍ حن‪َّ٠‬ىآنِّ‪ }198{ٍٛ‬ػى َّى أ ِل‪٠ٛ‬ىٕحْ ِي ْىٍ ك‪ْٛ‬ىغ ألىخ‪ٝ‬‬
‫خٓىكك ْى ل ْ‬
‫ىخًكَٔحْ ّ‬
‫هللا اِ ٌَّ ّ‬
‫حنَُّخّ ٔحْٓظ ْغ َِٔحْ ّ‬
‫هللا كى ٌِ ْك َِك ْى آرىخءك ْى‬
‫َّك‪ٛ‬ى{‪ }199‬لبًِح ق‪ْٛ٠‬ظى َّيُ ِ‬
‫هللا غ ٍٕ ٍ ِ‬
‫ح‪ٜ‬هىَ ِس ِي ْىٍ هى‪ِ ِٔ }200{ ٣‬يى ُْٓى‬
‫خّ يٍ ‪ٚ‬قٕل ٍرَُّخ آ ِطُخ ِل‪ ٙ‬حنى ُّي َْ‪ٛ‬خ ٔيىخ نىّ ِلى‪ِ ٙ‬‬
‫أْٔ أٗ َّي ًِ ْكَح ل ًٍِ حنَُّ ِ‬
‫‪ٜ‬ى‪ٛ‬ذ‬
‫ىخٍ{‪ }201‬أٔنىـ ِج نٓى ْى َ ِ‬
‫َّيٍ ‪ٚ‬قٕل ٍرَُّخ آ ِطُخ ِل‪ ٙ‬حن ُّي َْ‪ٛ‬خ كُٔش ٔ ِل‪ِ ٙ‬‬
‫ح‪ٜ‬هَ ِس كُٔش ٔ ِقُىخ عىٌحد حنَُّ ِ‬
‫د{‪ْ ٔ }202‬حًكَ ْ‬
‫ِّي ًَّخ كٔز ْ‬
‫ٔح ّ‬
‫ٕح ٔ ّ‬
‫هللا ِل‪ ٙ‬أ‪َّٚ‬خو َّي ْئىحص لًٍ ط ـَّم ِل‪ ْٕٚ ٙ‬ي‪ ٍِْ ٛ‬ل‪ ٣‬اِ ْػى‬
‫هللا ٓ َِ‪ٚ‬ع ْحن ِلٔخ ِ‬
‫عه ْ‪ٔ ِّ ٛ‬يٍ طؤ َّهَ ل‪ ٣‬اِ ْػى عه ْ‪ ِّ ٛ‬نًِ ٍِ حطَّقٗ ٔحطَّقٕحْ ّ‬
‫هللا ٔح ْعهًٕح أََّك ْى اِن ْ‪ ِّ ٛ‬طلْ ٌَ٘ٔ{‪.}203‬‬
‫ٔقي ٍٔى ًكَ نز ‪ ٞ‬ي٘خعَ حنلؾ ل‪ ٙ‬ح‪ٜٚ‬ش ‪.158‬‬
‫ٔط ٕى حنٍٕٔس نهلي‪ٚ‬غ عًٍ ‪ ٚ‬هٍ ح‪٣ٓ٠‬و ْٕٔ كخلَت حنٌ٘ ًكَطّ حنٍٕٔس ل‪ ٙ‬ح‪ٜٚ‬ىخص‪ِ ٔ :20-8:‬يىٍ‬
‫ْـز قْٕ نّ لِ‪ْ ٙ‬حنل‪ٛ‬خ ِس حن ُّي َْ‪ٛ‬خ ٔ‪ْ٘ ٚ‬ى ِٓي ّ‬
‫ىخو{‪ٔ }204‬اًِح‬
‫هللا عهىٗ يىخ لِى‪ ٙ‬ق ْهزِى ِّ ْٔىٕ أنى ُّي ْحن ِو‪ِ ٜ‬‬
‫خّ يٍ ‪ِ ٚ‬‬
‫حنَُّ ِ‬

‫‪31‬‬

‫طٕنَّٗ ٓ ٗ لِ‪ ٙ‬ح‪ ٝ ٍْٞ‬نِ‪ِٔ ْ ٛ‬ي لِ‪ِٓٛ‬خ ٔ‪ِ ْٓ ٚ‬ه ْحنلَْ ع ٔحنَُّْٔم ٔ ّ‬
‫هللا ‪ِ ٚ ٢‬لىذُّ حن ٔىخى{‪ٔ }205‬اًِح قِ‪ٛ‬ىم نىّ‬
‫ِ‬
‫حطَّ ِ ّ‬
‫خ‪ْ ٠‬ػ ِى للْٔزّ ؿَُّٓى ٔنزِ ْجْ ْحن ًِٓخى{‪.}206‬‬
‫هللا أهٌ ْطّ ْحن ِ َِّس رِ ِ‬
‫ػى ط ٕى حنٍٕٔس ن‪ َ١‬خ حنًٌكٍٕ ل‪ ٙ‬ح‪ٜٚ‬ش ‪ 195‬ت نظقىٕل أٌ ُْىخ يىٍ ‪ ُٚ‬ى ‪ٕ١‬حع‪ٛ‬ىش ن‪٘ٛ‬ىظَ٘ َ ٔىّ‬
‫هللا ٔ ّ‬
‫هللا ٍإٔف ِر ْخن ِ زخ ِى{‪.}207‬‬
‫ص ِّ‬
‫خّ يٍ ‪ ّْٔ َ َِ٘ ْ٘ ٚ‬ح ْر ِظغخء يَْ ‪ٟ‬خ ِ‬
‫يٍ حنُخٍ‪ِ ٔ :‬يٍ حنَُّ ِ‬
‫ػىىى ط٘ىى‪ َٛ‬حنٔىىٍٕس نً٘ىىخكُخص رىى‪ ٍٛ‬ئىىهً‪ٚ :ٍٛ‬ىىخ أ‪ُّٓٚ‬ىىخ حنَّى ٌِ‪ ٍٚ‬آيُىىٕحْ ح ْىههىىٕحْ لِىى‪ ٙ‬حن ِّٔى ْىه ِى كآلَّىىش ٔ‪ ٢‬طظَّزِ ىىٕحْ‬
‫خٌ اََِّّ نك ْى عئ ُّيزِ‪ }208{ٍٛ‬لبٌِ ُن ْهىظ ْى ِّيىٍ ر ْى ِي يىخ ؿىخء ْطكى ْحنز‪ُِّٛ‬ىخص لىخ ْعهًٕحْ أ ٌَّ ّ‬
‫هللا‬
‫هطٕح ِ‬
‫ص حن َّ٘‪ْٛ‬ط ِ‬
‫ع ِِ‪ٚ‬ىِ ك ِكى‪ٛ‬ى{‪ْ }209‬ىىمْ ‪ُٚ‬نىٌَٔ اِ‪ َّ٢‬أٌ ‪ٚ‬ىىؤْطِ‪ٓٛ‬ى ّ‬
‫‪٠‬ى‪ ٙ‬ح‪ْ ٞ‬يىىَ‬
‫ىخو ٔ ْحنً‪ٝ‬ثِكىىش ٔق ِ‬
‫هللا لِى‪ ٙ‬ظهىم ِّيىىٍ ْحنغً ِ‬
‫هللاِ طَْ ؿع ح‪ٞ‬يٍٕ{‪ٓ }210‬مْ رُِ‪ ٙ‬آَِْحثِ‪ٛ‬م ك ْى آط‪ُْٛ‬خْى ِّي ٍْ آ‪ٚ‬ش ر‪ُِّٛ‬ش ٔيٍ ‪ٚ‬زيِّلْ َِ ًْش ّ‬
‫ٔاِنٗ ّ‬
‫هللاِ ِيٍ ر ْ ِي‬
‫يخ ؿخء ْطّ لب ِ ٌَّ ّ‬
‫د{‪.}211‬‬
‫هللا ٗ ِي‪ٚ‬ي ْحن ِ قخ ِ‬
‫ٔنىٕ عىيَخ نهىٍٕحء لىىبٌ حنً٘ىخكُخص رى‪ ٍٛ‬لجظىى‪ ٍٛ‬يىٍ حنًٔىهً‪ ٍٛ‬كخَىىض قىي رىيأص لى‪ ٙ‬يكىش رى‪" ٍٛ‬ئىىهًش‬
‫قَ‪ٔ "ٖٚ‬ر‪ ٍٛ‬ئظ‪ ٍٛ ٠‬ئهً‪ٍٛ‬ت ٔطكٍَص حنً٘خكُخص ر‪ُٓٛ‬ى ٔآهَْخ ر ي حنٓـَس ْٕٔ يىخ ًكَطىّ‬
‫ح‪ٜٚ‬خص‪ 12-6 :‬يٍ ٍٕٓس حنلـَحص‪.‬‬
‫(ح‪ٜٚ‬ىخص‪ )214-212:‬طنٓىَ أٌ غخنز‪ٛ‬ىش حنًٔىهً‪ ٍٛ‬لى‪ٚ ٙ‬ؼىىَد لقىَحء ٔيىٍ حنًٔظ‪٠‬ى ‪ُِّٚ :ٍٛ‬ىٍ نِهَّى ٌِ‪ٍٚ‬‬
‫ك َٔحْ ْحنل‪ٛ‬خس حن ُّي َْ‪ٛ‬خ ٔ‪ْٔٚ‬ؤٌَ ِيٍ حنَّ ٌِ‪ ٍٚ‬آيُٕحْ ٔحنَّ ٌِ‪ ٍٚ‬حطَّقٕحْ لْٕ قٓ ْى ‪ ْٕٚ‬و ْحنقِ‪ٛ‬خيى ِش ٔ ّ‬
‫هللا ‪ٚ‬ىَْ ُ يىٍ ‪٘ٚ‬ىخء‬
‫حكيس لز غ ّ‬
‫هللا حنَُّ ِز‪ ٍِّٛٛ‬يز ِّ٘ َِ‪ٔ ٍٚ‬يُ ٌِ ٍِ‪ٔ ٍٚ‬أَِل ي ٓى ْحن ِكظىخد‬
‫ِرغ‪ِ َِْ ٛ‬كٔخد{‪ }212‬كخٌ حنَُّخّ أ َّيش ٔ ِ‬
‫حهظه ٕحْ ِل‪ٔ ِّ ٛ‬يخ ْ‬
‫خّ ِل‪ًٛ‬خ ْ‬
‫حهظهف ِل‪ ِّ ٛ‬اِ‪ َّ٢‬حنَّ ٌِ‪ ٍٚ‬أٔطِٕ ِيٍ ر ْى ِي يىخ ؿىخء ْطٓى ْحنز‪ُِّٛ‬ىخص‬
‫ِر ْخنل ِّ ِن‪ٛ‬لْ كى ر‪ ٍْٛ‬حنَُّ ِ‬
‫حهظه ىٕحْ ِل‪ٛ‬ى ِّ ِيىٍ ْحنلى ِّ ِرب ِ ًْ َِى ِّ ٔ ّ‬
‫ر ْغ‪ٛ‬خ ر‪ْ ُْٓٛ‬ى لٓيٖ ّ‬
‫هللا حنَّ ٌِ‪ ٍٚ‬آيُٕحْ ِنًىخ ْ‬
‫‪ٛ‬ىَح‪١‬‬
‫هللا ‪ْٓٚ‬ى ِي٘ يىٍ ‪٘ٚ‬ىخء اِنىٗ ِ‬
‫ُّي ْٔىىظ ِق‪ٛ‬ى{‪ }213‬أ ْو ك ِٔىزْظ ْى أٌ ط ى ْيههٕحْ ْحنـَُّىىش ٔن ًَّىىخ ‪ٚ‬ىىؤْ ِطكى َّيؼىىم حنَّى ٌِ‪ ٍٚ‬ههىىْٕ حْ ِيىىٍ ق ى ْز ِهكى َّي َّٔى ْظٓى ْحنزؤْٓىىخء‬
‫هللا‬
‫ٔحن َّ‬
‫هللا أ‪ ٢‬اِ ٌَّ َ‪ ْٜ‬ىىىَ ّ ِ‬
‫‪٠‬ىىىََّحء ُٔ ْن ِِنىىىٕحْ كظَّىىىٗ ‪ٚ‬قىىىٕل حنََّٓىىىٕل ٔحنَّىىى ٌِ‪ ٍٚ‬آيُىىىٕحْ ي ىىىّ يظىىىٗ َ‪ ْٜ‬ىىىَ ّ ِ‬
‫ق َِ‪ٚ‬ذ{‪.}214‬‬
‫ٔح‪ٜٚ‬ىىش ‪ 214‬ط٘ىى‪ َٛ‬انىىٗ أٔ‪ٟ‬ىىخع ي ‪٘ٛ‬ىى‪ٛ‬ش ‪ٛ‬ى زش ‪٘ٛ ٚ‬ىىٓخ حنًٔىىهًٌٕ لىى‪ٚ ٙ‬ؼىىَد لىى‪ ٙ‬ريح‪ٚ‬ىىش حنٓـىىَست‬
‫ٔطلؼٓى عهٗ حن‪ٜ‬زَ رظٌك‪َْٛ‬ى أٌ يٍ ٓزقٓى يًٍ آيٍ ل‪ ٙ‬أُيُش قي‪ًٚ‬ش ئظٓى حن‪َ٠‬حء‪.‬‬
‫ٔ‪ًٚ‬كٍ طو‪ٛ‬م ح‪ٟٔٞ‬خع ُْخ ل‪ ٙ‬طه حن ظىَس‪ .‬لخنًٓىخؿٌَٔ هَؿىٕح يىٍ يكىش رى‪ ٣‬أيظ ىش ٔ‪ ٢‬أيىٕحلت‬
‫ايخ َْرخ يٍ قَ‪ ٖٚ‬أٔ ‪َٓٞ‬ى لقَحء أ‪ ٣ٛ‬كَٕٓى يٍ حنًٔظ‪ٍٛ ٠‬ت ٔكخَض أ‪ٚ‬خيٓى ح‪ٔٞ‬نٗ ل‪ٚ ٙ‬ؼىَد‬
‫قخٓ‪ٛ‬ش عه‪ٓٛ‬ى ل ‪٣‬ت لهى ‪ ٚ‬ؼَٔح عهٗ ي‪ٜ‬ىخىٍ نهىَُ ر ىيت ٔح‪ٔ ّٔٞ‬حنوىٍِؽ ‪ًٚ ٢‬هكىٌٕ يىٍ حنًىخل‬
‫حنكؼ‪.َٛ‬‬
‫‪32‬‬

‫ٔحنقهىىش حنقه‪ٛ‬هىىش حنظىى‪ ٙ‬طًه ى حنًىىخل طىىظل ع عهىىٗ ح‪ َ٠‬ىىخ نىىج‪ٚ ٣‬ـىىئح أَ ٔىىٓى ‪٘ٚ‬ىىخٍكٌٕ غ‪ٛ‬ىىَْى رىىخن قَ‬
‫ٔحن خقشت نٌح طوزََخ حنٍٕٔس أَٓى كخَٕح ‪ٔٚ ٢‬خٍعٌٕ ل‪ ٙ‬ح‪ َ٠‬خ ٔاًح أيىَٔح رىٌن طٔىخءنٕح‪ْٔٚ :‬ىؤنَٕ‬
‫‪ٛ‬م ٔيىخ ط ْ هىٕحْ‬
‫‪ٔ ٍٛ‬حر ٍِْ حنَّٔىزِ ِ‬
‫يخًح ‪ِ ُٚ‬قٌٕ قمْ يخ أَ ْقظى ِّي ٍْ ه‪ َْٛ‬لهِ ْهٕحنِي‪ٔ ٍِْ ٚ‬ح‪ْ ٞ‬قَرِ‪ْ ٔ ٍٛ‬حن‪ٛ‬ظخيٗ ٔ ْحنًٔخ ِك ِ‬
‫ِي ٍْ ه‪ َْٛ‬لب ِ ٌَّ ّ‬
‫هللا رِ ِّ عهِ‪ٛ‬ى{‪.}215‬‬
‫عٕى ن‪ٕ٠‬حر‪ ٢‬حنـٓخى‬
‫كظِذ عه‪ْٛ‬كى ْحنقِظخل ْٕٔ كَْ ِ نَّك ْى ٔعٔٗ أٌ ط ْكَْٕحْ ٗ‪ْٛ‬جخ ْٕٔ ه‪ َْٛ‬نَّك ْى ٔعٔٗ أٌ ط ِلزُّىٕحْ ٗى‪ْٛ‬جخ ْٔىٕ‬
‫َٗ نَّك ْى ٔ ّ‬
‫هللا ‪ْ ٚ‬هى ٔأَظ ْى ‪ ٢‬ط ْهًٌٕ{‪ْٔٚ }216‬ؤنَٕ ع ٍِ حن َّ٘ٓ َِْ ْحنلَ ِحو قِظىخل لِ‪ٛ‬ى ِّ قىمْ قِظىخل لِ‪ٛ‬ى ِّ ك ِز‪ٛ‬ىَ‬
‫هللا ٔ ْحن ِ ْظُش أ ْكزَ ِيٍ ْحنق ْظ ِم‬
‫هللا ٔك َْ ِر ِّ ٔ ْحنًٔ ِْـ ِي ْحنلَ ِحو ٔاِ ْهَحؽ أ ْْهِ ِّ ِي ُّْ أ ْكزَ ِعُي ّ ِ‬
‫‪ٛ‬م ّ ِ‬
‫ٔ‪ٛ‬ي عٍ ٓ ِز ِ‬
‫ٔ‪ِٚ ٢‬حنٌٕ ‪ٚ‬قخطِهَٕك ْى كظَّٗ ‪ُّ َٚ‬ىٔك ْى عٍ ِى‪ُِٚ‬ك ْى اِ ٌِ حْٓظطخعٕحْ ٔيٍ ‪ َْٚ‬ط ِي ْى ِيىُك ْى عىٍ ِى‪ُِٚ‬ى ِّ ل‪ْ ًٛ‬‬
‫ىض ْٔىٕ‬
‫كخلَِ لؤْٔ نـجِ ك ِزط ْ‬
‫خٍ ْ ْى لِ‪ٓٛ‬خ هخنِئٌ{‪.}217‬‬
‫ض أ ْعًخنٓ ْى لِ‪ ٙ‬حن ُّي َْ‪ٛ‬خ ٔ ِ‬
‫ح‪ٜ‬هَ ِس ٔأْٔ نـجِ أ‪ ْٛ‬لخد حنَُّ ِ‬
‫اًح ريأص قَ‪ ٖٚ‬حنًٔهً‪ ٍٛ‬حنقظخل ل‪ ٙ‬حنَ٘ٓ حنلَحو ل هٗ حنًٔهً‪ ٍٛ‬حنقظخل ل‪.ّٛ‬‬
‫ٔكَ‪ ٙ‬حنًٔهً‪ ٍٛ‬عهٗ حنٔئحل عٍ حنقظخل ل‪ ٙ‬حنَ٘ٓ حنلَحو ٔقزم ًن ل‪ ٙ‬حنز‪ٛ‬ض حنلىَحو ‪ٚ‬نٓىَ كىى‬
‫كىىخٌ حنُىىخّ ‪ٚ‬لظَيىىٌٕ عٓىىي هللا ٔي‪ٛ‬ؼخقىىّ حنقىىي‪ٚ‬ى رلَيىىش ح‪ٗٞ‬ىىَٓ حنلىىَو ٔكَيىىش يكىىش‪ٔ .‬كَيىىش يكىىش‬
‫أَقٌص حنَٕٓل ٔيٍ آيٍ يٍ قَ‪ ٖٚ‬يٍ حعظيحءحص قَ‪ ٖٚ‬عه‪ٓٛ‬ى ل‪ ٙ‬يكش‪.‬‬
‫ٔيىىٍ حنٕح‪ٟ‬ىىق أٌ يىىٍ ‪ٚ‬لىىَ‪ ٙ‬عهىىٗ حنٔىىئحل عىىٍ حنقظىىخل لىى‪ ٙ‬حن٘ىىَٓ حنلىىَحو ٔحنًٔىىـي حنلىىَحو ْىىى‬
‫يئيُٕح قَ‪ ٖٚ‬حنٌ‪ ٍٚ‬كخلنٕح عهٗ ٌِْ حنلَيش‪.‬‬
‫ٔحنٔىٍٕس طقىٕل نٓىى اٌ قىَ‪ْ ٖٚ‬ىى‪ ٙ‬يىٍ ٓى‪ٛ‬زيأ قظىخنٓىت ْٔى‪ ٙ‬يىىٍ طقىخطهٓى نظق‪٠‬ى‪ ٙ‬عهىٗ حنىي‪ٔ ٍٚ‬ط ىظٍ‬
‫حنُخّ ل‪ ٙ‬ى‪ُٓ ٚ‬ى ٌِْٔ حن ظُش ٔ‪ٟٛ‬خع حني‪ ٍٚ‬أْى عُي هللا يٍ كَيش حنز‪ٛ‬ض ٔحنَ٘ٓ‪ٔ .‬طئكي حنٔىٍٕس أٌ‬
‫قَ‪ ٖٚ‬ي‪ًًٜ‬ش عهٗ كَد حنًٔىهً‪ ٍٛ‬أ‪ًُٚ‬ىخ كىخَٕح‪ْٔ .‬ىٕ يىخ ‪ٚ‬ىيك‪ ٞ‬كىٌد حنًىَه‪ ٍٛ‬حنىٌ‪ ٍٚ‬قىخنٕح أٌ‬
‫حنًٔهً‪ْ ٍٛ‬ى يٍ ريأ يطخٍىس قَ‪ٔ ٖٚ‬قٕحلهٓى حنظخٍ‪ٚ‬و‪ٛ‬ش ٔأٌ قَ‪( ٖٚ‬حنظ‪ٍْٕٔٛ ٙ‬خ رًنَٓ حنزَ٘ء‬
‫حنًٔك‪ )ٍٛ‬ح‪ٟ‬طَص نلَد حنًٔهً‪ ٍٛ‬نهيلخع عٍ أيٕحنٓخ‪.‬‬
‫ػى طئكي حنٍٕٔس عهٗ ٔعي يٍ آيٍ يٍ ‪ٚ‬ؼَد ٔيٍ آيٍ ٔطَ يكش يٓخؿَح ل‪ٓ ٙ‬ىز‪ٛ‬م هللا‪ :‬اِ ٌَّ حنَّى ٌِ‪ٍٚ‬‬
‫هللا ٔ ّ‬
‫َّك‪ٛ‬ى{‪.}218‬‬
‫هللا غ ٍٕ ٍ ِ‬
‫هللا أْٔ نـجِ ‪ َْٚ‬ؿٌٕ ٍكْ ًض ّ ِ‬
‫‪ٛ‬م ّ ِ‬
‫آيُٕحْ ٔحنَّ ٌِ‪ْ ٍٚ‬خؿَٔحْ ٔؿخْئحْ لِ‪ِ ٓ ٙ‬ز ِ‬
‫ىَ‬
‫ٔطوزََخ حنٍٕٔس أٌ حنُىخّ ٓىؤنٕح يلًىي عىٍ حنوًىَ ٔحنً‪ٔٛ‬ىَ لـىخء حنـىٕحد‪ْٔٚ :‬ىؤنَٕ ع ِ‬
‫ىٍ ْحنو ًْ ِ‬
‫ىم ْحن ْىٕ‬
‫خّ ٔاِ ْػًًٓخ أ ْكزَ ِيٍ ََّ ْ ِ ًِٓخ ٔ‪ْٔٚ‬ؤنَٕ يخًح ‪ِ ُٚ‬قىٌٕ ق ِ‬
‫ٔ ْحنً‪ َِ ِْٔ ٛ‬قمْ لِ‪ًِٓ ٛ‬خ اِ ْػى كزِ‪ٔ َٛ‬يُخلِع نِهَُّ ِ‬
‫كٌنِ ‪ٚ‬ز‪ّ ٍِّٛ‬‬
‫ص ن هَّك ْى طظ َّكٌَٔ{‪.}219‬‬
‫هللا نكى ح‪ٜٚ‬خ ِ‬
‫‪33‬‬

‫ٔح‪ٜٚ‬ش ‪ ٢‬طلًم أ٘ طَ٘‪ٚ‬ع‪ .‬لهى طلَو حنوًَ ُْخت ٔنكُٓخ أؿخرض عٍ ٓئحل يٍ ٓؤل‪ .‬ل ‪ٓٛ‬خ اػى ‪َٓٞ‬ىخ‬
‫طظٔزذ رخنزغ‪٠‬خء ٔحن٘لُخء ٔحن٘ـخٍت ٔل‪ًٓٛ‬خ يُخلع نهُخّ‪.‬‬
‫ح‪ٜ‬هَ ِس ٔ‪ْٔٚ‬ؤنَٕ ع ٍِ ْحن‪ٛ‬ظخيٗ قىمْ اِ‪ ْٛ‬ى‪٣‬ف نَّٓى ْى ه‪ْٛ‬ىَ‬
‫ٔيًخ ٓؤل حنُخّ يلًيح عٍ ككًّ‪ِ :‬ل‪ ٙ‬حن ُّي َْ‪ٛ‬خ ٔ ِ‬
‫هللا ‪ْ ٞ‬عُىىىظك ْى اِ ٌَّ ّ‬
‫هللا ‪ْ ٚ‬هىىىى ْحنً ْ ِٔىىىي ِيىىىٍ ْحنً‪ ْٜ‬ىىى ِهق ٔنىىىْٕ ٗىىىخء ّ‬
‫ٔاِ ٌْ طوىىىخ ِنطْٕ ْى لىىىب ِ ْهٕحَك ْى ٔ ّ‬
‫هللا ع ِِ‪ٚ‬ىىىِ‬
‫ِ‬
‫ك ِك‪ٛ‬ى{‪.}220‬‬
‫ص كظَّىىٗ ‪ٚ‬ى ْىئ ِي ٍَّ ٔ‪ٞ‬يىىش‬
‫ىَكخ ِ‬
‫ٔط ىىَ‪ ٝ‬حنٔىىٍٕس ط٘ىىَ‪ ٚ‬خ هخ‪ٛ‬ىىخ رىىخنِٔحؽ يىىٍ قىىَ‪ ٢ٔ :ٖٚ‬طُ ِكلىىٕحْ ْحنً ْ٘ى ِ‬
‫ىَ ِك‪ ٍٛ‬كظَّىٗ ‪ْ ٚ‬ئ ِيُىٕحْ ٔن زْىي ُّي ْىئ ِيٍ ه‪ْٛ‬ىَ ِّيىٍ‬
‫ىَكش ٔنىْٕ أ ْعـزى ْظك ْى ٔ‪ ٢‬طُ ِكلىٕحْ ْحنً ِ٘ ِ‬
‫ُّي ْئ ِيُش ه‪ِّ َْٛ‬يىٍ ُّي ْ٘ ِ‬
‫خٍ ٔ ّ‬
‫ىخّ‬
‫هللا ‪ْ ٚ‬يعٕ اِنٗ ْحنـَُّ ِش ٔ ْحنً ْغ َِ ِس ِرب ِ ًَِْ ِّ ٔ‪ٚ‬ز‪ ٍِّٛ‬آ‪ٚ‬خطِ ِّ نِهَُّ ِ‬
‫ُّي ْ٘ َِ ٔنْٕ أ ْعـزك ْى أْٔ نـجِ ‪ْ ٚ‬يعٌٕ اِنٗ حنَُّ ِ‬
‫ن هَّٓ ْى ‪ٚ‬ظٌ َّكٌَٔ{‪.}221‬‬
‫حنًَ٘كٌٕ قي ‪ًٕ٠ٚ‬ح قَ‪ٔ ٖٚ‬غ‪َْٛ‬خت نكٍ يخ ‪ٚ‬ئكي أٌ حنكى‪٣‬و ُْىخ يٕؿىّ نٓىى ْىٕ‪ :‬أٌ قىَ‪ ٖٚ‬عىئ‬
‫يلخٍد نهًٔهً‪ٍٛ‬ت ٔٓىز ٔأهزَطُىخ ٓىٍٕس حنًًظلُىش عىٍ طلىَ‪ٚ‬ى ارقىخء حنىِٔؽ حنً٘ىَ ‪ْٔ .‬ى‪ُْ ٙ‬ىخ‬
‫طقٕل ‪ ٢‬طظِٔؿٕح يُٓى‪ٔ .‬يٍ حنٕح‪ٟ‬ق أٌ حنٔىزذ نى‪ ْٛ‬حنك ىَ ٔنكىٍ حن ىيحء نهًٔىهً‪ٗٔ ٍٛ‬ىٍ حنلىَد‬
‫عه‪ٓٛ‬ى‪ .‬لكم عئ يلخٍد نهًٔهً‪ٚ ٢ ٍٛ‬ـىُٕ حنظىِحٔؽ ي ٓىىت نكىٍ ‪ًٚ‬كىٍ حنظىِحٔؽ رخن‪ٛ‬خرىخَ‪ ٍٛٛ‬يىؼ‪٣‬ت‬
‫لٓى ئخنًٌٕ ٔنى ‪ ٚ‬خىٔح حنًٔهً‪ ٍٛ‬رَغى أَٓى ك خٍ‪.‬‬
‫َُٖٔٓ أٌ حنقَآٌ ‪ٚ‬ز‪ٛ‬ق حنظِحٔؽ رؤْم ‪ٚ‬ؼَد يٍ أْم حنكظخد رَغى طؤك‪ٛ‬ىي حنقىَآٌ عهىٗ ك ىَْىت كًىخ‬
‫يَ رُخ ل‪ٍٕٓ ٙ‬س حنزقَس‪ .‬نكُٓى كظٗ ح‪ ٌٜ‬نى ‪ ٚ‬خىٔح حنًٔهً‪ ٍٛ‬عهُخ‪ٔ .‬نًخ أعهُٕح عيحءْى أٔ اَك٘ىفت‬
‫هَؿٕح يٍ ‪ٚ‬ؼَدت ٔرخنظخن‪ ٙ‬نى ‪ ٚ‬ي كخؿش نُِٔل آ‪ٚ‬خص طلَو حنظِحٔؽ ي ٓى‪.‬‬
‫ْ‬
‫ْ‬
‫ْ‬
‫ى‪ٞٛ‬‬
‫ى‪ ٞٛ‬قىمْ ْىٕ أًٖ لىخ ْعظ ِِنٕح حنُِّٔىخء لِى‪ ٙ‬حنً ِل ِ‬
‫ٔٓجم حنَٕٓل عٍ حنًل‪ْٔٚٔ :ٞٛ‬ؤنَٕ ع ٍِ حنً ِل ِ‬
‫ٔ‪ ٢‬ط ْقَرْٕ ٍَّ كظَّٗ ‪ْ ٚ‬‬
‫هللا اِ ٌَّ ّ‬
‫طَْٓ ٌ لبًِح ططَّٓىَْ ٌ لىؤْطْٕ ٍَّ ِي ْىٍ ك‪ْٛ‬ىغ أيىَكى ّ‬
‫هللا ‪ِ ٚ‬لىذُّ حنظَّى َّٕحرِ‪ِ ٚٔ ٍٛ‬لىذُّ‬
‫هللا ٔح ْعهًىٕحْ‬
‫ْحنًظطٓ َِِّ‪َِٔ }222{ٍٚ‬آإك ْى كَْ ع نَّك ْى لؤْطٕحْ كىَْ ػك ْى أََّىٗ ِٗى ْجظ ْى ٔقىيِّيٕحْ ‪ِٔ َٞ‬ىك ْى ٔحطَّقىٕحْ ّ‬
‫أََّكى ُّي‪٣‬قِٕ ٔر ِّ٘ َِ ْحنً ْئ ِيُِ‪.}223{ٍٛ‬‬
‫ٔحنً‪٣‬كىىع أٌ حنُىىخّ طٔىىؤل يلًىىي ٔيلًىىي ‪ٚ ٢‬ـ‪ٛ‬ىىذ يىىٍ طهقىىخء َ ٔىىّ يًٓىىخ كىىخٌ حنـىىٕحد ٔح‪ٟ‬ىىق‬
‫ٔي َٔفت ‪ َّٞ‬يهظِو رظزه‪ٛ‬ئ ٍٓخنش ٍرّت ٔيخ ْٕ ٕٖٓ ٍٕٓل‪ .‬نٌح لٕٓ ىحثًىخ ‪ُٚ‬ظنىَ َىِٔل حنىٕك‪ٙ‬‬
‫ٔ‪ٚ‬ظهِٕ عهٗ حنٔخثم‪ٌْ .‬ح ل‪ ّٛ‬طؤك‪ٛ‬ي قخ‪١‬ع أٌ حنىي‪ًٚ ٢ ٍٚ‬ؼهىّ ا‪ ٢‬حنقىَآٌت ٔأٌ حنَٓىٕل نىى ‪ٚ‬كىٍ ‪ٚ‬لى ِّيع‬
‫حنُخّ رظه ح‪ٞ‬كخى‪ٚ‬غ حنظ‪َٔ ٙ‬زض نّ ٔطً‪ ٟ‬كظذ حنلي‪ٚ‬غ‪.‬‬

‫‪34‬‬

‫هللا عَْ ‪ٟ‬ىش ِّ‪ًْٚٞ‬ىىخَِك ْى أٌ طزىىَُّ ٔحْ ٔطظَّقىىٕحْ ٔط‪ ْٜ‬ىهِلٕحْ‬
‫ٔط ىَ‪ ٝ‬حنٔىىٍٕس ر ىى‪ ٞ‬حنظ٘ىىَ‪ ٚ‬خص‪ ٢ٔ :‬طـْ هىىٕحْ ّ‬
‫حهىٌكى ّ‬
‫ىخّ ٔ ّ‬
‫حهىٌكى رًِىىخ كٔىىز ْ‬
‫ض‬
‫هللا رِىىخنهَّ ْغ ِٕ لِىى‪ ٙ‬أ‪ًْٚ‬ىخَِك ْى ٔن ِكىىٍ ‪ٚ‬ئ ِ‬
‫هللا ٓى ًِ‪ٛ‬ع عهِىى‪ٛ‬ى{‪ٚ َّ٢ }224‬ئ ِ‬
‫رى‪ ٍْٛ‬حنَُّى ِ‬
‫قهٕرك ْى ٔ ّ‬
‫هللا غ ٍٕ كهِ‪ٛ‬ى{‪.}225‬‬
‫ل‪ٚ ٣‬ـُٕ حٓظويحو حنلهف نظؤك‪ٛ‬ي ‪ٛ‬ي حنًظكهى‪ٔ .‬عه‪ٚ ٢ ّٛ‬ـُٕ حعظزخٍ حن‪ ًٍٛٛ‬ل‪ ٙ‬حنًلكًش كًىخ ْىٕ‬
‫قخثى ح‪ .ٌٜ‬ك‪ٛ‬غ ‪ً ٚ‬م رقخعيس ؿخْه‪ٛ‬ش طقٕل‪ :‬حنز‪ُٛ‬ىش عهىٗ يىٍ حىعىٗت ٔحن‪ًٛ‬ى‪ ٍٛ‬عهىٗ يىٍ أَكىَ‪ٔ .‬حنظى‪ٙ‬‬
‫ؿ هض كؤٌ هللا يٍ أيَ رٓىخت ٔح‪ٜٚ‬ىش ُْىخ طقىٕل رظلىَ‪ٚ‬ى ًنى ‪ٔ .‬قخعىيس حنز‪ُٛ‬ىش عهىٗ يىٍ اىعىٗ ؿخْه‪ٛ‬ىش‬
‫رخن ىم ٔ‪ٚ‬قىخل أٌ أٔل يىٍ قخنٓىخ ْىىٕ قىْ حرىٍ ٓىخعيست نكُٓىىخ ٔؿىيص ‪َٚ١‬قٓىخ نظ٘ىَ‪ ٚ‬خص حنًٔىىهً‪ٍٛ‬ت‬
‫ٔأ‪ٛ‬زلض قخعيس ػخرظش لى‪ ٙ‬يلخكًُىخ‪ٔ .‬ا‪ ٢‬يىٍ ‪َٚٚ‬ىي أٌ ‪ٚ‬ؤكىم يىخل غ‪ٛ‬ىَِ ٔكقٕقىّ لهىٍ ‪ًٚ‬ىخَع حنلهىف‬
‫كخًرخ‪ٔ .‬حنلقٕ ‪ ٢‬طٓىيٍ ‪ ٌٞ‬لخٓىقخ كهىفت رىم ‪ٚ‬ـىذ أٌ ‪ٚ‬ىظى حنظلق‪ٛ‬ى حنىٌ٘ ‪ٚ‬قىٕى انىٗ حنظ ىَف عهىٗ‬
‫حنلقخث ىٌٔ كخؿش ن‪.ًٍٛٛ‬‬
‫ٔطلىىَو حنٔىىٍٕس ح‪ٚ٠‬ىى‪٣‬ء‪ :‬نِّهَّى ٌِ‪ْ ٚ ٍٚ‬ئنىىٌٕ ِيىىٍ َِّٔىىآثِ ِٓ ْى طىىَرُّ‪ ٚ‬أٍْ ر ى ِش أ ْٗىىَٓ لىب ِ ٌْ لىىآإٔح لىب ِ ٌَّ ّ‬
‫هللا غ ىىٍٕ‬
‫َّك‪ٛ‬ى{‪ٔ }226‬اِ ٌْ عِيٕحْ حنطَّ‪ ٣‬لب ِ ٌَّ ّ‬
‫هللا ٓ ًِ‪ٛ‬ع عهِ‪ٛ‬ى{‪.}227‬‬
‫ٍ ِ‬
‫ٔح‪٣ٚ٠‬ء ْىٕ ْـىَ حنِٔؿىش ٔاًْىخل َ قظٓىخ ىٌٔ ‪١‬ى‪ ٣‬ن ظىَس غ‪ٛ‬ىَ يلىئىس كخَىض ٓىخٍ‪ٚ‬شت لـىخءص‬
‫ح‪ٜٚ‬ىىش طقىىٕل أَىىّ ‪ٚ ٢‬ـىىُٕ طىىَ حنِٔؿىىش أكؼىىَ يىىٍ أٍر ىىش أٗىىَٓ‪ .‬ػىىى حنطىى‪ ٣‬أٔ حنٕلىىخ ‪ْٔ .‬ىىٕ ٗىىز‪ّٛ‬‬
‫رخننٓخٍ حنٌ٘ طليػض عُّ حنًـخىنشت ْٕٔ يٕؿٕى ر‪ُُٛ‬خ حن‪ٕٛ‬وت ٔيزخٍكش حنق‪٠‬خس‪.‬‬
‫ٔطٔظًَ حنٍٕٔس ل‪ ٙ‬لَ‪ ٝ‬طَ٘‪ ٚ‬خص ل‪ ٙ‬ح‪ٞ‬كٕحل حنًيَ‪ٛ‬ش‪:‬‬
‫ٔ ْحنًطهَّقخص ‪ٚ‬ظَرَّ‪ ٍ ْٜ‬رِؤَ ِٔ ِٓ ٍَّ ػ‪٣‬ػش قَٔء ٔ‪ِ ٚ ٢‬لمُّ نٓ ٍَّ أٌ ‪ْ ٚ‬كظ ًٍْ يخ هه ّ‬
‫هللا لِى‪ ٙ‬أٍْ كىخ ِي ِٓ ٍَّ اٌِ ك َّ‬
‫ىٍ‬
‫ح‪ٜ‬ه َِ ٔر ٕنظٓ ٍَّ أك ُّ رَِ ِّى ِْ ٍَّ لِ‪ً ٙ‬نِ اِ ٌْ أٍحىٔحْ اِ‪٣ ْٛ‬كخ ٔنٓ ٍَّ ِي ْؼم حنَّى ٌِ٘ عهى ْ‪ٍَّ ِٓ ٛ‬‬
‫خهلل ٔ ْحن‪ِ ْٕٛ‬و ِ‬
‫‪ْ ٚ‬ئ ِي ٍَّ رِ ّ ِ‬
‫خل عه ْ‪ ٍَّ ِٓ ٛ‬ىٍؿىش ٔ ّ‬
‫ىخٌ لب ِ ْئىخ رًِ ْىَٔف أْٔ‬
‫رِ ْخنً َْ ِ‬
‫ٔف ٔنِهَِّ ؿ ِ‬
‫هللا ع ِِ‪ٚ‬ىِ ككى‪ٛ‬ى{‪ }228‬حنطَّى‪ ٣‬يََّط ِ‬
‫هللا لىب ِ ٌْ‬
‫ْىَ‪ٚ‬ق ِربِكْ ٔىىخٌ ٔ‪ِ ٚ ٢‬لىمُّ نكى ْى أٌ طؤْهىٌٔحْ ِي ًَّىىخ آط‪ْٛ‬ظًىىْٕ ٍَّ ٗى‪ْٛ‬جخ اِ‪ َّ٢‬أٌ ‪ٚ‬وخلىىخ أ‪ٚ َّ٢‬قِ‪ًٛ‬ىخ كىىئى ّ ِ‬
‫طٔ ِ‬
‫هللا ل‪ ٣‬ؿُخف عه ْ‪ًِٓ ٛ‬خ لِ‪ًٛ‬خ ح ْلظي ْ‬
‫هللا ل‪ ٣‬ط ْظئْخ ٔيٍ ‪ٚ‬ظ ى َّي كىئى‬
‫ص ِر ِّ ِط ْه كئى ّ ِ‬
‫ِه ْظ ْى أ‪ٚ َّ٢‬قِ‪ًٛ‬خ كئى ّ ِ‬
‫هللا لؤْٔ نـجِ ْى حننَّخنًٌِٕ{‪ }229‬لبٌِ ‪١‬هَّقٓخ ل‪ ٣‬ط ِلمُّ نّ ِيٍ ر ْي كظَّٗ طُ ِكق ُْٔ ؿىخ غ‪ْٛ‬ىَِ لىبٌِ ‪١‬هَّقٓىخ‬
‫ِّ‬
‫هللا ‪ٚ‬ز‪ُِّٓٛ‬ىخ نِقىْٕ و ‪ْ ٚ‬هًىٌٕ{‪}230‬‬
‫هللا ٔ ِط ْه كئى ّ ِ‬
‫ل‪ ٣‬ؿُخف عه ْ‪ًِٓ ٛ‬خ أٌ ‪ٚ‬ظَحؿ خ اٌِ ظَُّخ أٌ ‪ٚ‬قِ‪ًٛ‬خ كئى ّ ِ‬
‫‪َٟ‬حٍح‬
‫ٔاًِح ‪١‬هَّ ْقظى حنَُّٔخء لزه ْغٍ أؿهٓ ٍَّ لؤ ْي ِٔكْٕ ٍَّ ِرً َْٔف أْٔ َِّٓ كْٕ ٍَّ ِرً َْٔف ٔ‪ ٢‬ط ًْ ِٔكْٕ ٍَّ ِ‬
‫هللا عه‪ْٛ‬ك ْى ٔيخ أَِل‬
‫هللا ِْٔح ٔ ْحًكَٔحْ َِ ًْض ّ ِ‬
‫ص ِّ‬
‫نَّظ ْظئحْ ٔيٍ ‪ ْ ٚ‬مْ ًنِ لق ْي ظهى َ ّْٔ ٔ‪ ٢‬طظَّ ِؤٌحْ آ‪ٚ‬خ ِ‬
‫هللا ٔح ْعهًٕحْ أ ٌَّ ّ‬
‫د ٔ ْحن ِل ْكً ِش ‪ ِ ٚ‬نكى ِر ِّ ٔحطَّقٕحْ ّ‬
‫هللا ِركمِّ ٗ ْ‪ٙ‬ء عهِى‪ٛ‬ى{‪ٔ }231‬اًِح ‪١‬هَّ ْقىظى‬
‫عه‪ْٛ‬ك ْى ِّيٍ ْحن ِكظخ ِ‬
‫ىٍ اًِح طَح‪ٟ‬ىْٕ حْ ر‪ْٛ‬ىُٓى ِر ْ‬
‫حنُِّٔخء لزه ْغٍ أؿهٓ ٍَّ ل‪ ٣‬ط ْ‪٠‬هْٕ ٍَّ أٌ ‪ٚ‬ىُ ِكلْ ٍ أ ُْٔحؿٓ َّ‬
‫ٔف ًنِى ‪ٚ‬ىٕعع‬
‫ىخنً َْ ِ‬
‫‪35‬‬

‫ىىىَ ًنِكىىى ْى أ ُْكىىىٗ نكىىى ْى ٔأ ْ‬
‫‪ٓ١‬ىىىَ ٔ ّ‬
‫رِىىى ِّ يىىىٍ كىىىخٌ ِيىىىُك ْى ‪ْ ٚ‬‬
‫هللا ‪ْ ٚ‬هىىىى ٔأَىىىىظ ْى ‪٢‬‬
‫ىىىخهلل ٔ ْحن‪ٛ‬ىىىْٕ ِو ِ‬
‫ىىىئ ِيٍ رِ ّ ِ‬
‫ح‪ٜ‬ه ِ‬
‫ط ْهًٌٕ{‪.}232‬‬
‫(ح‪ٜٚ‬ش‪ )228:‬طليى أٌ ييس حنظَر‪ ٚ‬نهطى‪ْ ٣‬ى‪ ٙ‬ػ‪٣‬ػىش قىَٔء‪ :‬أ٘ ػى‪٣‬ع أٔقىخص نهلى‪ ٞٛ‬أ٘ يىٍَٔ‬
‫ػى‪٣‬ع ك‪٠ٛ‬ىىخص عهىىٗ حنًطهقىىش‪ٔ .‬هىى‪٣‬ل ْىىٌِ حن ظىَس ‪ًٚ‬كىىٍ حنظ‪ٜ‬ىىخنق رىى‪ ٍٛ‬حنىىِٔؿ‪ٔ ٍٛ‬حنَؿىىٕع نهل‪ٛ‬ىىخس‬
‫حنِٔؿ‪ٛ‬ش‪.‬‬
‫ٔقٕنّ‪ٔ " :‬ر ٕنظٓ ٍَّ أك ُّ رَِ ِّى ِْ ٍَّ لِى‪ً ٙ‬نِى اِ ٌْ أٍحىٔحْ اِ‪ ْٛ‬ى‪٣‬كخ" أ٘ هى‪٣‬ل ْىٌِ حن ظىَس نىٕ طىى حن‪ٜ‬ىهق‬
‫ٔٔحق ض حنِٔؿشت لِٔؿٓخ نّ أل‪٠‬ه‪ٛ‬ش رخن ٕىس نهل‪ٛ‬خس حنِٔؿ‪ٛ‬ش يع ُٔؿظّ‪ٔ .‬كؤَّ اعخىس نهِٔحؽ رٓخ‪.‬‬
‫ٔف" نهِٔؿّ َ ْ حنلقٕ حنِٔؿ‪ٛ‬ش حنظ‪ ٙ‬نهِٔؽ‪ٔ .‬طٔظط‪ٛ‬ع‬
‫ٔقٕنّ‪ٔ " :‬نٓ ٍَّ ِي ْؼم حنَّ ٌِ٘ عه ْ‪ِ ٍَّ ِٓ ٛ‬ر ْخنً َْ ِ‬
‫أٌ ط٘ظَ‪ ١‬يخ ط٘ىخء‪ٓ .‬ىٕحء ر ىي أٌ كىيػض حنً٘ىكهش حنظى‪ ٙ‬كىخىص أٌ طىئى٘ رىخنط‪ ٣‬ت لهٓىخ حنلى لى‪ٙ‬‬
‫حٗظَح‪ ١‬يخ ط٘خء يٍ َٗٔ‪ ١‬نقزٕنٓخ حنَؿٕع نِٔؿٓخ‪ .‬كًخ أَّ نهًَأس حٗظَح‪ ١‬يخ ط٘ىخء قزىم حنىِٔحؽ‪.‬‬
‫ٌِْٔ حنَ٘ٔ‪ ١‬ط‪ٜ‬زق ‪ُ٢‬يش‪ .‬يخ َ ‪ ّ٘ٛ‬ل‪ ٙ‬ر‪٣‬ىَىخ أٌ ٗىَٔ‪ ١‬حنًىَأس ‪ ٢‬طئهىٌ رخ‪٢‬عظزىخٍ لى‪ ٙ‬حنغخنىذ‬
‫ٔن‪ٟٓ‬فت ْٕٔ يوخنف نُ‪ ٚ‬حنقَآٌ‪.‬‬
‫ىخل عهى ْ‪ ٍَّ ِٓ ٛ‬ىٍؿىش"‪ .‬حنلقىٕ حنِٔؿ‪ٛ‬ىش يظٔىىخٔ‪ٚ‬ش نهَؿىم ٔحنًىَأست نكىٍ حنَؿىىم‬
‫ٔطقىٕل ح‪ٜٚ‬ىش‪ٔ" :‬نِهَِّ ؿ ِ‬
‫أٔط‪ ٙ‬ىٍؿىش عهىٗ حنًىَأس‪ٔ .‬ن هٓىخ ىٍٔ حنق‪ٛ‬ىخىس لى‪ ٙ‬حنز‪ٛ‬ىضت نى‪ ٌٞ ْٛ‬حنًىَأس أقىم أَىخَ‪ٛ‬شت ٔنكىٍ ‪ٌٞ‬‬
‫طَك‪ٛ‬ىىذ حنَؿىىم ‪ٜٚ‬ىىهق نهق‪ٛ‬ىىخىس أكؼىىَ يىىٍ حنًىىَأست حنظىى‪ ٙ‬ط‪ٜ‬ىىهق ‪ٞ‬ىٔحٍ ‪ٜٚ ٢‬ىىهق نٓىىخ حنَؿىىمت ْٔ ى‪ٙ‬‬
‫حهظ‪٣‬لخص ‪١‬ز‪ٛ ٛ‬ش رى‪ ٍٛ‬حنـُٔى‪ْٔ .ٍٛ‬ىٌح ‪ٚ ٢‬هغى‪ ٙ‬ر ى‪ ٞ‬ح‪ٓ٢‬ىظؼُخءحص ك‪ٛ‬ىغ طكىٌٕ حنًىَأس ْى‪ ٙ‬حنقخثىيت‬
‫نكٍ حنقخعيس ىحثًخ نهغخنذ ٔن‪ ْٛ‬ن‪ٓ١‬ظؼُخء‪.‬‬
‫خٌ" أ٘ أَّ ‪ًٚ‬كٍ أٌ ‪ٚ‬لىيع هى‪٣‬ف رى‪ ٍٛ‬حنىِٔؿ‪ٚ ٍٛ‬ىئى٘ ‪٠‬عى‪ٌ٣‬‬
‫ٔطقٕل ح‪ٜٚ‬ش‪" : 229:‬حنطَّ‪ ٣‬يََّط ِ‬
‫حنَغزش ل‪ ٙ‬حنط‪ٔ ٣‬طقٕو حنًَأس رخنظَر‪ٚ‬ت ٔأػُخء لظَس حنظَر‪ٚ ٚ‬ىظى حن‪ٜ‬ىهق ر‪ًُٓٛ‬ىخ ر٘ىَٔ‪ ١‬ؿي‪ٚ‬ىيس‬
‫أٔ رىئٌ ٗىَٔ‪١‬ت ٔ‪ ٚ‬ىىٕىحٌ نهل‪ٛ‬ىخس حنِٔؿ‪ٛ‬ىش‪ .‬ػىىى ‪ٚ‬ظكىٍَ ْىٌح يىىَس ػخَ‪ٛ‬ىش‪ .‬نكىٍ نىىٕ كىيع ٔأٌ أعهُىىض‬
‫ٍغزش حنط‪ ٣‬نهًَس حنؼخنؼش ل‪ ٣‬كخؿش ن ظَس طَر‪ٚ‬ت ٔ‪ ٚ‬ظزَ حنط‪َ ٣‬خلٌ يٌُ حنهلنىش حنظى‪ ٚ ٙ‬هىٍ ل‪ٛ‬ىّ‬
‫حنِٔؿخٌ ٍغزظًٓخ رخنط‪ . ٣‬لقٕنّ حنط‪ ٣‬يَطخٌت ‪ ُٙ ٚ‬حنط‪ ٣‬حنىٌ٘ ‪ًٚ‬كىٍ حنظَحؿىع عُىّ يَطىخٌ‪.‬‬
‫أيخ حنؼخنؼش لؼخرظش‪.‬‬
‫ٔنٕ كيع حنط‪ ٣‬نهًَس حنؼخنؼش لظقٕل ح‪ٜٚ‬ش ‪ :230‬لبٌِ ‪١‬هَّقٓخ ل‪ ٣‬ط ِلمُّ نّ ِيىٍ ر ْىي كظَّىٗ طىُ ِكق ُْٔ ؿىخ‬
‫هللا ‪ٚ‬ز‪ُِّٓٛ‬ىخ نِقىْٕ و‬
‫هللا ٔ ِط ْه كئى ّ ِ‬
‫غ‪ َِْٛ‬لبٌِ ‪١‬هَّقٓخ ل‪ ٣‬ؿُخف عه ْ‪ًِٓ ٛ‬خ أٌ ‪ٚ‬ظَحؿ خ اٌِ ظَُّخ أٌ ‪ٚ‬قِ‪ًٛ‬خ كئى ّ ِ‬
‫‪ْ ٚ‬هًٌٕ‪.‬‬
‫‪36‬‬

‫ر ىىي حنطىى‪ ٣‬حنزىىخثٍ (نهًىىَس حنؼخنؼىىش) ط‪ٜ‬ىىزق حنِٔؿىىش أؿُز‪ٛ‬ىىش طًخيىىخ عهىىٗ حنىىِٔؽ كىىؤ٘ حيىىَأس أؿُز‪ٛ‬ىىش‬
‫أهَٖت ٔن‪ ْٛ‬نّ أل‪٠‬ه‪ٛ‬ش ل‪ ٙ‬حٓىظَؿخعٓخ عهىٗ أ٘ ٍؿىم آهىَت طهى ح‪ٞ‬ل‪٠‬ىه‪ٛ‬ش حنظى‪ ٙ‬كىخٌ ‪ٚ‬ظًظىع رٓىخ‬
‫ل‪ًٛ‬ىخ ر ىىي حنطىى‪ ٣‬ح‪ٔٞ‬ل ٔحنؼىخَ‪ٔ ٙ‬حنىىٌ٘ ًكَطىىّ ح‪ٜٚ‬ىش (‪ٔ :)228‬ر ىىٕنظٓ ٍَّ أكى ُّ رِىَ ِّى ِْ ٍَّ لِىى‪ً ٙ‬نِى اِ ٌْ‬
‫أٍحىٔحْ اِ‪٣ ْٛ‬كخ"‪.‬‬
‫ٔل‪ ٙ‬كخنش حنط‪ ٣‬حنؼخنغ‪ " :‬ل‪ ٣‬ط ِلمُّ نّ ِيٍ ر ْي كظَّٗ طُ ِكق ُْٔ ؿخ غ‪ َِْٛ‬لبٌِ ‪١‬هَّقٓخ ل‪ ٣‬ؿُخف عه ْ‪ًِٓ ٛ‬خ‬
‫أٌ ‪ٚ‬ظَحؿ خ"‪.‬‬
‫ْىىٌِ ح‪ٜٚ‬ىىش طىىى ن ى ُّ‪ ٙ‬ي ُخْىىخ ن‪ّٛ‬ىىخ ي٘ىى‪ُٛ‬خ ٔحٓىىظوييض رطَ‪ٚ‬قىىش يوِ‪ٚ‬ىىش لىى‪ ٙ‬ى‪ٚ‬ىىٍ هللا حنز ىَ٘ء يًىىخ ل هىىّ‬
‫حنًٔهًٌٕ رخًّٓ ُْخ‪ٍٕٛ ْٙٔ .‬س ط ٕ كم حن‪ٜ‬ىٍٕ حنً٘ى‪ُٛ‬ش حنظى‪ ٙ‬أن‪ٜ‬ىقض رىي‪ ٍٚ‬هللا رخٓىى حنظ ٔى‪َٛ‬‬
‫ٔحنلي‪ٚ‬غ‪.‬‬
‫لًخ ‪ٚ‬ـَ٘ ْٕ أٌ ‪ٚ‬قٕو ٗو‪ ٚ‬رخنِٔحؽ يٍ حنًطهقش ن ظَس يلئىس ٔ‪ٚ‬طهقٓخ نك‪ ٙ‬طظًكٍ يٍ حنَؿٕع‬
‫نِٔؿٓخ‪ ْٙٔ .‬طًؼ‪ٛ‬ه‪ٛ‬ش أٔ ئَك‪ٛ‬ش ِْن‪ٛ‬ش حٓظو خل‪ٛ‬شت رطهٓخ ٍؿم ‪ٚ‬قٕو رئٍ (حنًلهِّىم)‪ْ .‬ىٕ نىى ‪ٚ‬كىٍ‬
‫‪ ُٕ٘ٚ‬أٌ ‪ٚ‬كٌٕ ُٔؿخت ٔعخثم ٍٔد أَٓست ْٔ‪ ٢ ٙ‬طُٕ٘ أٌ طكٌٕ ُٔؿىشت ٔ‪ٍ ٢‬رىش أٓىَس‪ .‬كىم يىخ‬
‫ل‪ ٙ‬ح‪ٞ‬يَ ْٕ أٌ ‪ٛ٠ًٚ‬خ ن‪ٛ‬هش أٔ أقم ي ىخ ‪ًٚ‬خٍٓىخٌ ه‪٣‬نٓىخ حن ًه‪ٛ‬ىش حنـُٔى‪ٛ‬شت ٔ‪ًٚ‬كًُٓىخ يىٍ حنغىي أٌ‬
‫‪ٚ‬ظطهقخ (ٔحنٕؿّ يٍ حنٕؿّ أر‪ٞٛ‬ت كًخ ‪ٚ‬قٕل يؼم عخي‪ ٙ‬عُيَخ)‪.‬‬
‫لٓم ٌْح ى‪ ٍٚ‬هلل؟ ْٔم ‪ ٚ‬قم أٌ ‪َ٘ٚ‬عّ هللا؟‬
‫اَّ َٕع يٍ حنيعخٍس طلض ئًٗ حنِٔحؽ‪.‬‬
‫ح‪ٜٚ‬ش طقٕل‪ :‬أٌ حنِٔؿش ر ىي حنطى‪ ٣‬حنؼخنىغ ط‪ٜ‬ىزق أؿُز‪ٛ‬ىش طًخيىخ عهىٗ ُٔؿٓىخت ٔ‪ٚ‬كىٌٕ رخنُٔىزش نٓىخ‬
‫كىىؤ٘ ٍؿىىم آهىىَ‪ .‬نىىٌح لهىىٕ طِٔؿىىض ٔيىىَص رً٘ىىخكم يىىع ُٔؿٓىىخ حنؼىىخَ‪ٔ ٙ‬ططهقىىخ ٔرخَىىض حنِٔؿىىش‪.‬‬
‫لٔظ‪ٜ‬زق ؿخِْس نهِٔحؽ نٕ ٍغزض يٍ أ٘ ٍؿم‪ .‬ل‪ ٌِْ ٙ‬حنلخنش نىٕ طقىيو حنىِٔؽ ح‪ٔٞ‬ل رطهىذ ‪ٚ‬ىيْخ‬
‫كؤ٘ هخ‪١‬ذ لهٓخ أٌ طقزهّ أٔ طَل‪ّ٠‬ت ٔنٕ قزهض لكؤًَخ ‪ٚ‬ظِٔؿخٌ نهًىَس ح‪ٔٞ‬نىٗ‪ٔ .‬نىٕ كىخٌ ُْىخ أ٘‬
‫حط ىىخ أٔ طٕح‪١‬ىىئ يىىٍ ؿخَىىذ حنِٔؿىىش أٔ حنىىِٔؽ ‪٠‬طًىىخو ُٔحؽ حنًىىَأس رَؿىىم (كًلهىىم) لٓىىٌح لٔ ى‬
‫ٔىعخٍس‪.‬‬
‫َٔ ٕى ن‪ٚٝ‬ش ‪ٔ 229‬حنظ‪ ٙ‬طقٕل أٌ حنل‪ٛ‬خس حنِٔؿ‪ٛ‬ش ي خَٗس رخنً َٔفت ٔيظىٗ يىخ أ‪ٛ‬ىزلض ئىظل‪ٛ‬هش‬
‫َْ‪ٚ‬ق ِربِكْ ٔخٌ‪.‬‬
‫أٔ يِعـش لخنط‪ ْٕ ٣‬حنلم‪ :‬لب ِ ْئخ ِرً َْٔف أْٔ طٔ ِ‬
‫ٔل‪ ٙ‬كخنش حنط‪ ٣‬ت ل‪ٚ ٣‬ـُٕ نهَؿم أٌ ‪ٚ‬ؤهٌ يٍ حيَأطّ ٗ‪ٙ‬ء يًخ ٓز ٔىل ىّ ك‪ٜ‬ىيح ‪ِ ٚ ٢ٔ :‬لىمُّ‬
‫هللا لى‪٣‬‬
‫هللا لىب ِ ٌْ ِه ْىظ ْى أ‪ٚ َّ٢‬قِ‪ًٛ‬ىخ كىئى ّ ِ‬
‫نك ْى أٌ طؤْهٌٔحْ ِي ًَّخ آط‪ْٛ‬ظًْٕ ٍَّ ٗ‪ْٛ‬جخ اِ‪ َّ٢‬أٌ ‪ٚ‬وخلخ أ‪ٚ َّ٢‬قِ‪ًٛ‬خ كىئى ّ ِ‬
‫‪37‬‬

‫ؿُىىىخف عه ْ‪ًِٓ ٛ‬ىىىخ لِ‪ًٛ‬ىىىخ ح ْلظىىىي ْ‬
‫هللا لؤْٔ نىىىـجِ ْىىىى‬
‫هللا لىىى‪ ٣‬ط ْظىىىئْخ ٔيىىىٍ ‪ٚ‬ظ ىىى َّي كىىىئى ّ ِ‬
‫ص رِىىى ِّ طِ ْهىىى كىىىئى ّ ِ‬
‫حننَّخنًٌِٕ{‪.}229‬‬
‫هللا ٍٔحء‬
‫ٔحنًئٓف أٌ حنِٔؽ ‪ٚ‬ؤهٌ يخ ىلع ٔأكؼَ رًزخٍكش ق‪٠‬خس حنًلكًش عُيَخت حنٌ‪َ ٍٚ‬زٌٔح ِكظىخد ّ ِ‬
‫ٍٕ ِْ ْى كؤََّٓ ْى ‪ْ ٚ ٢‬هًٌٕ‪.‬‬
‫ظٓ ِ‬
‫ٔقي طليػُخ عٍ يٕ‪ٕٟ‬ع نّ ع‪٣‬قش رخنط‪ٔ ٣‬حنوهع عهٗ حن ‪ ْٛ‬رىٕ عهىٗ ْىٌح حنىَحر‪ ٢‬نًىٍ ‪َٚ‬غىذ‬
‫ل‪ ٙ‬ح‪٣١٠‬ع عه‪:ّٛ‬‬
‫‪http://www.facebook.com/notes/%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%AD%D8%AB‬‬‫‪%D8%A7%D8%A8%D9%86‬‬‫‪%D9%82%D8%B1%D9%86%D8%A7%D8%B3/%D8%A5%D9%84%D9%89‬‬‫‪%D8%A3%D8%AE%D9%8A-%D8%B9%D9%8A%D8%B3%D9%89‬‬‫‪%D8%B3%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86-%D8%AA%D9%81%D8%B6%D9%84‬‬‫‪%D9%87%D8%B0%D8%A7-%D9%87%D9%88-%D9%85%D9%88%D8%B6%D9%88%D8%B9‬‬‫‪%D8%A7%D9%84%D8%AE%D9%84%D8%B9/113840642031133‬‬

‫ٔطقٕل ح‪ٜٚ‬ش‪ٔ :231 :‬اًِح ‪١‬هَّ ْقظى حنَُّٔىخء لىزه ْغٍ أؿهٓ َّ‬
‫ىٍ لؤ ْي ِٔىكْٕ ٍَّ ِرً ْىَٔف أْٔ ٓىَِّ كْٕ ٍَّ ِرً ْىَٔف‬
‫هللا ِْٔح"‪.‬‬
‫ص ِّ‬
‫‪َٟ‬حٍح نَّظ ْظئحْ ٔيٍ ‪ ْ ٚ‬مْ ً ِن لق ْي ظهى َ ّْٔ ٔ‪ ٢‬طظَّ ِؤٌحْ آ‪ٚ‬خ ِ‬
‫ٔ‪ ٢‬ط ًْ ِٔكْٕ ٍَّ ِ‬
‫يخ ‪ٚ‬ليع ح‪ ٌٜ‬ل‪ ٙ‬ر‪٣‬ىَخ ْٕ أٌ قخ‪ ٟٙ‬حنًلكًش ‪ٚ‬قف ل‪ٛ ٙ‬ف حنِٔؽ حنٌ٘ ‪ٚ‬نهى َ ٔىّ كًىخ ط‪ٜ‬ى ّ‬
‫ح‪ٜٚ‬شت ٔ‪ٚ‬لكى نّ رل أٌ ‪ُٔ ًٔٚ‬ؿظّ ‪َٟ‬حٍح‪.‬‬
‫ىٍ اًِح طَح‪ٟ‬ىىْٕ حْ‬
‫ىٍ لى‪ ٣‬ط ْ‪٠‬ىىهْٕ ٍَّ أٌ ‪ٚ‬ىُ ِكلْ ٍ أ ُْٔحؿٓ َّ‬
‫ٔطقىٕل حنٔىٍٕس‪ٔ :‬اًِح ‪١‬هَّ ْقىظى حنُِّٔىىخء لىزه ْغٍ أؿهٓ َّ‬
‫ح‪ٜ‬ه َِ ً ِنك ْى أ ُْكىٗ نكى ْى ٔأ ْ‬
‫‪ٓ١‬ىَ ٔ ّ‬
‫هللا‬
‫خهلل ٔ ْحن‪ِ ْٕٛ‬و ِ‬
‫ٔف ً ِن ‪ٕٚ‬عع ِر ِّ يٍ كخٌ ِيُك ْى ‪ْ ٚ‬ئ ِيٍ ِر ّ ِ‬
‫ر‪ُْٓٛ‬ى ِر ْخنً َْ ِ‬
‫‪ْ ٚ‬هى ٔأَظ ْى ‪ ٢‬ط ْهًٌٕ{‪.}232‬‬
‫‪ ٌٞ‬حنِٔحؽ ع‪٣‬قش َز‪ٛ‬هش ‪ٚ‬ـذ أٌ طٔظًَ يخ أيكٍ حٓظًَحٍْخت لهٕ كىيع هى‪٣‬ف ٔطىى حنطى‪ ٣‬نهًىَس‬
‫ح‪ٔٞ‬نٗ ػى أٍحى حنِٔؿخٌ حنظَحؿعت ل‪ٚ ٣‬قف ًٔ٘ حنِٔؿ‪ٟ ٍٛ‬ي ٌِْ حنَغزش ‪ٓ ٘ٞ‬زذ‪.‬‬
‫ٔٓظ ٕى حنٍٕٔس نهلي‪ٚ‬غ عٍ ْىٌِ حنقىٕحَ‪ ٍٛ‬حنظى‪ ٙ‬نٓىخ ع‪٣‬قىش رىخنط‪ٔ ٣‬حنُكىخف رىيء يىٍ ح‪ٜٚ‬ىش ‪236‬ت‬
‫‪ٟ‬ى ٍْ‬
‫نكٍ حنٍٕٔس طُظقم ُْخ نهلي‪ٚ‬غ عٍ يٕ‪ٕٟ‬ع آهَ ٔقىٕحَ‪ ٍٛ‬أهىَٖ ًحص ع‪٣‬قىش‪ْ ٔ :‬حنٕح ِنىيحص ‪ِ َْٚ‬‬
‫أْٔ ‪٢‬ىْ ٍَّ كْٕ ن‪ ٍِْ ٛ‬كخ ِيه‪ ٍِْ ٛ‬نًِ ٍْ أٍحى أٌ ‪ٚ‬ظِ َّى حنََّ‪ٟ‬خعش ٔعهٗ ْحنًْٕ نٕ ِى نّ ٍِ ُْقٓ ٍَّ ٔ ِكْٔىٕطٓ ٍَّ ِر ْ‬
‫ٔف‬
‫ىخنً َْ ِ‬
‫ع ِي ْؼىم ًنِى لىب ِ ٌْ‬
‫حٍ ِ‬
‫‪ ٢‬طكهَّف َ ْْ اِ‪ٓ ْٓ ٔ َّ٢‬خ ‪ ٢‬ط‪٠‬آ ٍَّ ٔحنِىيس رِٕنى ِيْخ ٔ‪ ٢‬يْٕ نىٕى نَّىّ رِٕنى ِي ِِ ٔعهىٗ ْحنىٕ ِ‬
‫‪ٟ‬ى ٕحْ أْٔ ‪٢‬ىكى ْى لى‪٣‬‬
‫أٍحىح لِ‪ٜ‬خ‪ ٢‬عٍ طىَح‪ِّ ٝ‬ي ًُْٓىخ ٔط٘ىخٍٔ لى‪ ٣‬ؿُىخف عه ْ‪ًِٓ ٛ‬ىخ ٔاِ ٌْ أٍىطُّى ْى أٌ طْٔظَْ ِ‬
‫‪38‬‬

‫ؿُىخف عهى‪ْٛ‬ك ْى اًِح ٓىىهَّ ًْظى َّيىىخ آط ْ‪ٛ‬ىىظى ِرى ْ‬
‫هللا ٔح ْعهًىىٕحْ أ ٌَّ ّ‬
‫ٔف ٔحطَّقىىٕحْ ّ‬
‫‪ٜ‬ىى‪}233{َٛ‬‬
‫هللا رًِىىخ ط ًْهىىٌٕ ر ِ‬
‫ىخنً َْ ِ‬
‫ٔحنَّ ٌِ‪ٚ ٍٚ‬ظٕلَّْٕ ٌ ِيُك ْى ٔ‪ ٌٌٍٔٚ‬أ ُْٔحؿخ ‪ٚ‬ظَرَّ‪ ٍ ْٜ‬رِؤَ ِٔ ِٓ ٍَّ أٍْ ر ش أ َْٗٓ ٔع ْ٘ىَح لىبًِح ره ْغىٍ أؿهٓ َّ‬
‫ىٍ لى‪٣‬‬
‫ٔف ٔ ّ‬
‫هللا رًِخ ط ًْهٌٕ هزِ‪.}234{َٛ‬‬
‫ؿُخف عه‪ْٛ‬ك ْى لِ‪ًٛ‬خ ل ْهٍ لِ‪ ٙ‬أَ ِٔ ِٓ ٍَّ ِر ْخنً َْ ِ‬
‫ح‪ٜٚ‬ش ‪ 233‬طظليع عٍ قخٌَٕ ح‪ٍٟ٠‬خع‪ :‬ك‪ٛ‬غ طلغ ح‪ٞ‬و عهٗ اٍ‪ٟ‬ىخع ٔن‪ٛ‬ىيْخ كىٕن‪ ٍٛ‬كىخيه‪ ٍٛ‬نًىٍ‬
‫أٍحىص أٌ طظى حنَ‪ٟ‬خعش‪.‬‬
‫ٔلىى‪ ٙ‬كىىخل ٔقىىع حنطىى‪ ٣‬رىى‪ ٍٛ‬ح‪ٞ‬رىىٕ‪ ٍٚ‬ل هىىٗ حنىىِٔؽ أٌ ‪ ُٚ‬ى عهىىٗ يطهقظىىّ حنظىى‪ ٙ‬طَ‪ٟ‬ىىع نىىّ ٔن‪ٛ‬ىىيْخ‬
‫ٔٔن‪ٛ‬يِت كًخ ‪ًٚ‬كٍ ن‪ٟ‬و أٌ ط٘ظَ‪١َٔٗ ١‬خ يقخرم اٍ‪ٟ‬خعٓخ‪ٚٔ .‬ل ن‪ٟ‬د حنزلىغ عىٍ يَ‪ٟ‬ىع رىي‪ٚ‬م‬
‫عٍ ح‪ٞ‬و‪.‬‬
‫حنًٓى ُْخ ْٕ ي‪ٜ‬هلش حنَ‪ٟٛ‬ع ٔن‪ ْٛ‬ح‪ٞ‬د أٔ ح‪ٞ‬و‪ .‬كًىخ أَىّ ‪ٚ ٢‬ـىُٕ أٌ ط‪٠‬ىخٍ ح‪ٞ‬و رٕن‪ٛ‬ىيْخت يؼىم‬
‫أٌ ‪ٚ‬ئهٌ قَٔح يٍ ك‪٠‬خَظٓخ‪ٚ ٢ٔ .‬ـُٕ أٌ ‪٠ٚ‬خٍ ح‪ٞ‬د رٕن‪ٛ‬يِ يؼم أٌ ‪ًُٚ‬ع يُّ‪.‬‬
‫ح‪ٜٚ‬ىىش ‪ 234‬طىىٌكَ يىىيس طىىَر‪ ٚ‬حنًظىىٕلٗ عُٓىىخ ُٔؿٓىىخ‪ٔ .‬ر ىىي ي‪٠‬ىى‪ ٙ‬حن ظىىَس لًىىٍ ك ى حنِٔؿىىش أٌ‬
‫ٔف‪ٌْٔ .‬ح ‪ً٘ٚ‬م حنزلغ عىٍ‬
‫طظِٔؽ‪ :‬لبًِح ره ْغٍ أؿهٓ ٍَّ ل‪ ٣‬ؿُخف عه‪ْٛ‬ك ْى لِ‪ًٛ‬خ ل ْهٍ لِ‪ ٙ‬أَ ِٔ ِٓ ٍَّ ِر ْخنً َْ ِ‬
‫حنِٔؽ رخنً َٔف أ٘ حقظَحف نً ‪ٜٛ‬ش‪.‬‬
‫ٔطكًم ح‪ٜٚ‬خص حنظخن‪ٛ‬ش ٌْح حنًٕ‪ٕٟ‬ع‪ ٢ٔ :‬ؿُخف عه‪ْٛ‬ك ْى لِ‪ًٛ‬خ عََّ‪ ْٟ‬ظى رِى ِّ ِي ْىٍ ِه ْ‬
‫طزى ِش حنُِّٔىخء أْٔ أ ْكُُىظ ْى‬
‫لِىى‪ ٙ‬أَ ِٔىىك ْى عهِىىى ّ‬
‫هللا أََّك ى ْى ٓىىظ ٌْكََٔٓ ٍَّ ٔنىىـ ِكٍ ‪ َّ٢‬طٕح ِعىىئْ ٍَّ ِٓىىَّ ح اِ‪ َّ٢‬أٌ طقٕنىىٕحْ قىىْٕ ‪َّ ٢‬ي َْٔلىىخ ٔ‪٢‬‬
‫ط ِ ْ‬
‫خف كظَّٗ ‪ٚ‬زْهئ ْحن ِكظخد أؿهّ ٔح ْعهًٕحْ أ ٌَّ ّ‬
‫هللا ‪ْ ٚ‬هى يخ لِ‪ ٙ‬أَ ِٔك ْى لخكْ ٌٍِٔ ٔح ْعهًىٕحْ أ ٌَّ‬
‫ِْيٕح ع ْقيس حنُِّك ِ‬
‫ّ‬
‫هللا غ ٍٕ كهِ‪ٛ‬ى{‪.}235‬‬
‫ٌِْ ح‪ٜٚ‬ش طقٕل ر‪َٜٚ‬ق حن زىخٍس أَىّ ‪ٚ‬زىخف نهَؿىم أٌ ‪ ٚ‬ىَ‪ ٝ‬عهىٗ حنًىَأس حنىِٔحؽ يزخٗىَست أٔ عىٍ‬
‫‪ َٚ١‬ى ٔٓىى‪ٔ .٢ٛ‬نىىٕ أٍحى أٌ ‪ ٚ‬خطلٓىىخ لىى‪ ٙ‬حنًٕ‪ٟ‬ىىٕع لهىىّ ك ى رهقخثٓىىخ لىى‪ ٙ‬يكىىخٌ عىىخوت نكىىٍ ‪ٚ‬لىىَو‬
‫ح‪٢‬هىىظ‪٣‬ء رٓىىخ‪ٔ .‬نىىٕ كُىىخ لىى‪ ٙ‬يـظًىىع ٍُع حنؼقىىش رخن ظىىخس ٍُٔع ح‪ًٚ٠‬ىىخٌ رخن٘ىىخد لهىىٕ طقخرىىم حن٘ىىخد أٔ‬
‫حنَؿم رخن ظخس أٔ رخنًَأس ل‪ ٙ‬يقٓٗ نزلغ يٕ‪ٟ‬ع ايكخَ‪ٛ‬ش حنِٔحؽ لٌٓح حنهقىخء ٍعىخِ هللا لى‪ ٙ‬كظخرىّ‪ .‬يىخ‬
‫طلَيّ ح‪ٜٚ‬ش ْٕ ا‪ًٟ‬خٍ ح‪ٚ٠‬قخع رخن ظخس أٔ رخن ظٗ ‪٢‬قظَحف حن خك٘ش‪.‬‬
‫ٔط ٕى حنٍٕٔس نهلي‪ٚ‬غ عٍ حنط‪ٔ ٣‬حنُكخف حنٌ٘ رىيأ لى‪ ٙ‬ح‪ٜٚ‬ىخص‪234-228 :‬ت ٔطقىٕل‪ :‬حنظى‪ ٙ‬ططهى‬
‫ٔن ى ‪ًٓٔٚ‬خ ُٔؿٓخ لبٌ نى ‪ٚ‬قيو نٓخ ‪ٛ‬يح ل‪ٗ ٣‬ى‪ٙ‬ء عه‪ٛ‬ىّت نكىٍ يىٍ ‪ٔٚ‬ىظط‪ٛ‬ع ‪ًٚ‬كىٍ أٌ ‪ٜٚ‬ىَف نٓىخ‬
‫َ قش ٔقض ييس حنظَر‪ َّ٢ :ٚ‬ؿُخف عهى‪ْٛ‬ك ْى اٌِ ‪١‬هَّ ْقىظى حنُِّٔىخء يىخ نى ْى طًُّٔىْٕ ٍُّ أْٔ ط ْ َِ‪ٟ‬ىٕحْ نٓ َّ‬
‫ىٍ ل َِ‪٠ٚ‬ىش‬
‫ٔف كقّخ عهٗ ْحنًلْ ُِِٔ‪.}236{ٍٛ‬‬
‫ٕٓ ِع قيٍِ ٔعهٗ ْحنً ْقظِ َِ ق ْيٍِ يظخعخ ِر ْخنً َْ ِ‬
‫ٔيظِّ ْٕ ٍَّ عهٗ ْحنً ِ‬
‫‪39‬‬

‫نكٍ نٕ أٌ حنِٔؽ قيو ‪ٛ‬يحقخ "لَ‪٠ٚ‬ش" ٔ‪١‬ه قزم أٌ ‪ُٔ ًْٚ‬ؿظّت لهىّ كى حٓىظَؿخع َ‪ٜ‬ىف يىخ‬
‫قيو يٍ ‪ٛ‬ىيح "لَ‪٠ٚ‬ىش"‪ .‬نكىٍ نىٕ طُخُنىض حنِٔؿىش رُ ٔىٓخ ٔىٌٔ ‪ٟ‬ىغٕ‪ ١‬عىٍ كىم حن‪ٜ‬ىيح لٓىٕ‬
‫ك‪٣‬ل نّ"‪ٔ :‬اٌِ ‪١‬هَّ ْقظًْٕ ٍَّ ِيٍ قز ِْم أٌ طًُّْٕٔ ٍَّ ٔق ْي لَ‪ ْٟ‬ظ ْى نٓ ٍَّ ل َِ‪٠ٚ‬ش لُِ‪ ْٜ‬ف يخ لَ‪ ْٟ‬ىظ ْى ا‪ َّ٢‬أٌ‬
‫‪ ٌٕ ْ ٚ‬أْٔ ‪ ٕ ْ ٚ‬حنَّ ٌِ٘ رِ‪ِ ٛ‬ي ِِ ع ْقيس حنُِّكخف ٔأٌ ط ْ ىٕحْ أ ْقىَد نِهظَّ ْقىٕٖ ٔ‪ ٢‬طُٔىٕحْ ْحن ‪ ْ٠‬ىم ر‪ْٛ‬ىُك ْى اِ ٌَّ ّ‬
‫هللا رًِىخ‬
‫ِ‬
‫‪.}237{َٜٛ‬‬
‫ط ًْهٌٕ ر ِ‬
‫َّ‬
‫ىخف" لظ ُى‪ ٙ‬أٌ ‪ٚ‬ظُىخُل حنىِٔؽ عىٍ َ‪ٜ‬ى ّ ح‪ٜ‬هىَ ٔ‪ٓٚ‬زىّ‬
‫ح‪ٜٚ‬ش طقٕل‪ " :‬أْٔ ‪ ْ ٚ‬ىٕ حنى ٌِ٘ ِر‪ٛ‬ى ِي ِِ ع ْقىيس حنُِّك ِ‬
‫نهًطهقش‪.‬‬
‫ص ٔحن‪ِ ٣َّٜ‬س ْحنْٕٓىطٗ ٔقٕيىٕحْ‬
‫ػى طوَؽ حنٍٕٔس نهلي‪ٚ‬غ ل‪ ٙ‬يٕ‪ٕٟ‬ع يوظهف‪ :‬كخلِنٕحْ عهٗ حن‪َّٜ‬هٕح ِ‬
‫هللا كًىىخ عهًَّكىىى َّيىىخ ن ى ْى طكَٕىىٕحْ‬
‫ىبٌ ِه ْىىظ ْى ل َِؿىىخ‪ ٢‬أْٔ ٍ ْكزخَىىخ ل ىبًِح أ ِيُىىظ ْى لى ْ‬
‫ىخًكَٔحْ ّ‬
‫هلل قىىخَِظِ‪ }238{ٍٛ‬لى ْ‬
‫ِّ ِ‬
‫ط ْهًٌٕ{‪.}239‬‬
‫ح‪ٜٚ‬ش {‪ :}238‬طئكي عهٗ أىحء حن‪٣ٜ‬س ل‪ٔ ٙ‬قظٓخ ىٌٔ طىؤه‪ٓ ٘ٞ َٛ‬ىزذت ٔنىٕ ٔؿزىض حن‪ٜ‬ى‪٣‬س ٔقىض‬
‫هٕف ل‪ ٣‬طئهَت رم طئىٖ ٔنٕ عهٗ حنَحكهش أٔ أػُخء حنـىَ٘ كًىخ طقىٕل ح‪ٜٚ‬ىش {‪ْٔ .}239‬ىٕ ىن‪ٛ‬ىم‬
‫عهٗ أٌ حن‪٣ٜ‬س ‪ ٢‬طقزم ل‪ ٙ‬غ‪ٔ َٛ‬قظٓخ‪.‬‬
‫ْٕٔ ٓئحل ٓجهض عُّ كؼ‪َٛ‬ح‪.‬‬
‫ٔنُخ أٌ َظو‪ٛ‬م حنً‪ٜ‬ه‪ٚ ْٕٔ ٙ‬ـَ٘ – ٔقض حنوٕف ‪ٕٚ ْٕٔ -‬يت رخنَكٕع ٔحنٔـٕى ىٌٔ أٌ ط‪ٜ‬ىم‬
‫ؿزٓظىىّ نىى‪ٓ٢ ٍٟٝ‬ىىظلخنش ًن ى ‪ْٔ .‬ىىٕ ٔ‪ٟ‬ىىع ي٘ىىخرّ ن‪ٜ‬ىى‪٣‬س حنًىىَ‪ ٞٚ‬حنىىٌ٘ ‪ٔٚ ٢‬ىىظط‪ٛ‬ع حنَكىىٕع‬
‫ٔحنٔىىـٕى ٔ‪ٚ‬كظ ىى‪ ٙ‬رخ‪ًٚ٠‬ىىخء‪ .‬لظىىؤه‪ َٛ‬حن‪ٜ‬ىى‪٣‬س ‪ٚ ٢‬ـىىُٕ لىى‪ ٙ‬يؼىىم ْىىٌِ حننىىَٔفت ‪ُ ٚ‬ىى‪ ٙ‬عىىيو ؿىىٕحُ‬
‫طؤه‪َْٛ‬خ ‪ٓ ٘ٞ‬زذ آهَ‪.‬‬
‫‪ ٛ‬ى‪َّٛ‬ش‬
‫ػىىى ط ىىٕى حنٔىىٍٕس نهلىىي‪ٚ‬غ عىىٍ حن ‪٣‬قىىخص حنِٔؿ‪ٛ‬ىىش‪ٔ :‬حنَّى ٌِ‪ٚ ٍٚ‬ظٕلَّىىْٕ ٌ ِيىىُك ْى ٔ‪ٚ‬ىىٌٌٍٔ أ ُْٔحؿىىخ ٔ ِ‬
‫حؿ ِٓى َّيظخعخ اِنٗ ْحنلْٕ ِل غ‪ َْٛ‬اِ ْهَحؽ لب ِ ٌْ هَؿْ ٍ ل‪ ٣‬ؿُخف عه‪ْٛ‬ك ْى ِلى‪ ٙ‬يىخ ل ْهىٍ ِلى‪ ٙ‬أَ ِٔى ِٓ ٍَّ ِيىٍ‬
‫ِّ‪ِ ُْٔ ٞ‬‬
‫ص يظىىخع ِرى ْ‬
‫َّي ْ ىىَٔف ٔ ّ‬
‫ٔف كقّىىخ عهىىٗ ْحنًظَّ ِقىى‪ }241{ٍٛ‬كىىٌ ِن‬
‫ىخنً َْ ِ‬
‫هللا ع ِِ‪ٚ‬ىىِ ك ِكىى‪ٛ‬ى{‪ِ ٔ }240‬ن ْهًطهَّقىىخ ِ‬
‫‪ٚ‬ز‪ّ ٍِّٛ‬‬
‫هللا نك ْى آ‪ٚ‬خ ِط ِّ ن هَّك ْى ط ْ ِقهٌٕ{‪.}242‬‬
‫طقٕل ح‪ٜٚ‬ش‪ 240 :‬أَّ ‪ٚ‬ـذ عهٗ يٍ ‪ًٕٚ‬ص ٔنّ ُٔؿىش أٌ ‪ٕٛٚ‬ى‪ ٙ‬نٓىخ رلى حنزقىخء لى‪ ٙ‬يُِنىّ كىٕ‪٢‬‬
‫كخي‪ٌْ .٣‬ح ‪ ُٙ ٚ‬أَّ اًح نى ‪ ٕٙٚ‬حنِٔؽ ل‪ٚ ٣‬ل نهِٔؿش حنزقخء ل‪ ٙ‬يُِل حنِٔؽ ر ي ٔلخطّ‪.‬‬
‫ٔنٕ أٔ‪ُٔ ٗٛ‬ؽ نِٔؿظّ رخنزقخء ل‪ ٙ‬حنًُِل كٕ‪٢‬ت ػى قٍَص ْ‪ ٙ‬أػُىخء طهى حن ظىَس يغىخىٍس حنًُىِل‬
‫ل‪ ٣‬ؿُخف عه‪ٓٛ‬خ‪.‬‬
‫‪41‬‬

‫ح‪ٜٚ‬ىىش‪ 241 :‬ط ىىَ‪ ٝ‬ك ى حنُ قىىش نهًطهقىىش‪ .‬نكىىٍ ح‪ٜٚ‬ىىش نىىى طزىى‪ ٍٛ‬كىىى طىىئو ْىىٌِ حنُ قىىشت ٔن هٓىىخ ن ظىىَس‬
‫حنظَر‪.ٚ‬‬
‫ص لقىخل‬
‫ىخٍ ِْ ْى ْٔى ْى أنىٕف كىٌٍ ْحنًىْٕ ِ‬
‫ػى طظليع حنٍٕٔس عٍ حنـٓخى‪ :‬أن ْى طَ اِنٗ حنَّ ٌِ‪ ٍٚ‬هَؿىٕحْ ِيىٍ ِى‪ِ ٚ‬‬
‫خّ ‪ْ٘ ٚ ٢‬كٌَٔ{‪ٔ }243‬قخ ِطهٕحْ‬
‫هللا يٕطٕحْ ػ َّى أكْ ‪ٛ‬خْ ْى اِ ٌَّ ّ‬
‫نٓ ى ّ‬
‫خّ ٔنـ ِك ٍَّ أ ْكؼَ حنَُّ ِ‬
‫هللا نٌٔ ل‪ ْ٠‬م عهٗ حنَُّ ِ‬
‫ىَ‪ّ ٝ‬‬
‫هللا ٔح ْعهًٕحْ أ ٌَّ ّ‬
‫هللا قَْ ‪ٟ‬ىخ كٔىُخ ل‪٠ٛ‬ىخ ِع ّ نىّ‬
‫‪ٛ‬م ّ ِ‬
‫ِل‪ِ ٓ ٙ‬ز ِ‬
‫هللا ٓ ًِ‪ٛ‬ع ع ِه‪ٛ‬ى{‪َّ }244‬يٍ ًح حنَّ ٌِ٘ ‪ْ ٚ‬ق ِ‬
‫أ‪ ْٟ‬خلخ ك ِؼ‪َٛ‬س ٔ ّ‬
‫هللا ‪ْ ٚ‬ق ِز‪ٚٔ ٞ‬زْٔ‪ٔ ٢‬اِن ْ‪ ِّ ٛ‬طَْ ؿ ٌٕ{‪.}245‬‬
‫ح‪ٜٚ‬ش‪ 243 :‬طقٕل نهًٔهً‪ ٍٛ‬اٌ حنق ٕى عٍ حنقظخل ‪ُ ٚ ٢‬ى‪ ٙ‬طـىخُٔ حنًىٕصت ‪ ٌٞ‬حنًىٕص قىخىوت ٔح‪ٜٚ‬ىش‬
‫حٓىظوييض أٓىىهٕرخ يً‪ٛ‬ىِح غ‪ٛ‬ىىَ ي ظىخى‪ٔ .‬رخن ىىم كىم يىىٍ هىخ‪١‬زظٓى ح‪ٜٚ‬ىىخص يىخطٕح لىى‪ُ ٙ‬يىٍ يظقىىخٍدت‬
‫ٓىىٕحء لىى‪ ٙ‬ي‪ٛ‬ىىيحٌ حنً َكىىش أٔ هخٍؿىىّ‪ .‬لخ‪ٜٚ‬ىىش طقىىٕل أٌ حنل‪ٛ‬ىىخس ق‪ٜ‬ىى‪َٛ‬س ٔحنًىىٕص آص ‪ ٢‬يلخنىىشت لىى‪٣‬‬
‫كخؿش نهوٕف يٍ حنًٕص ل‪ٓ ٙ‬ز‪ٛ‬م هللا نًٍ ‪ٚ‬ئيٍ رخهلل ٔحن‪ٕٛ‬و ح‪ٜ‬هَ‪.‬‬
‫ٔطلغ ح‪ٜٚ‬ش ‪ 244‬حنًئيُ‪ ٍٛ‬عهٗ حنقظخل حنقخىو ‪ٟ‬ي قَ‪.ٖٚ‬‬
‫ػى طلغ ح‪ٜٚ‬ش حنظ‪ ٙ‬طه‪ٓٛ‬ىخ ‪ 245‬عهىٗ ح‪ َ٠‬ىخ نًظطهزىخص حنلىَد يىٍ طـٓ‪ٛ‬ىِ نهـى‪ٔ ٖٛ‬حنًىئٌ ٔحن ظىخى‬
‫‪..‬حننت ٔط‪ ّ ٜ‬رؤَّ قَ‪ٔٛٓ ٝ‬يىِ هللا ر ٕحثي ‪ٕٚ‬و حنق‪ٛ‬خيش‪.‬‬
‫ٔطقٕل ح‪ٜٚ‬ىش أٌ ح‪ َ٠‬ىخ نىٍ ‪ٚ‬قىٕى ‪ٛ‬ىخكزّ نه خقىش ت اٗىخٍس انىٗ أٌ ر ى‪ ٞ‬حنًٔىهً‪ٚ ٍٛ‬و٘ىٗ حن ىُٕ نىٕ‬
‫أَ ‪.‬‬
‫ٌِْٔ ْ‪ ٙ‬حنًَس حنؼخَ‪ٛ‬ش ح نظ‪ ٙ‬طلغ حنٍٕٔس عهٗ ح‪ َ٠‬خ ل‪ٓ ٙ‬ز‪ٛ‬م هللات ٌْٔح ‪ ُٙ ٚ ٢‬أٌ ح‪ َ٠‬خ ‪ٚ‬ـذ‬
‫لق‪ ٢‬ل‪ٌْ ٙ‬ح حنًـخلت نكُىّ ‪ُ ٚ‬ى‪ ٙ‬أٌ ح‪ َ٠‬ىخ لىَ‪ ٝ‬نكى‪ٔٚ ٙ‬ىي كخؿىخص حنًـظًىع حنًٔىهى‪ .‬لًظىٗ كىخٌ‬
‫ُْخ كَد لخ‪ٔٞ‬نٕ‪ٚ‬ش ل‪ ٙ‬ح‪ َ٠‬خ نهلَدت نكىٍ ‪ ٢‬طٔىق‪ ٢‬ح‪٢‬كظ‪ٛ‬خؿىخص ح‪ٞ‬هىَٖ‪ٔ .‬نىٕ ‪١‬زقُىخ ح‪ َ٠‬ىخ‬
‫ح‪٣ٓ٠‬ي‪ ٙ‬ل‪ ٙ‬ىٔنش ك ي‪ٚ‬ؼش لٔى‪ٛ‬كٌٕ ْىٕ حنًٔىجٕل عىٍ طىٕل‪ َٛ‬حنًىخل حنكىخل‪ ٙ‬نً‪ِٛ‬حَ‪ٛ‬ىش حنئنىش‪(( .‬عهىٗ‬
‫حعظزخٍ أٌ حنئنش ن‪ٔٛ‬ض يًهٕكش ن٘و‪ ٚ‬أٔ عخثهشت ٔعهٗ حعظزخٍ أَٓخ ‪ ٢‬طًه يٕحٍى حنز‪٣‬ى))‬
‫ٔطكٌٕ ي‪ِٛ‬حَ‪ٛ‬ش حنئنش ئجٕنش عٍ طىؤي‪ ٍٛ‬ك‪ٛ‬ىخس كَ‪ًٚ‬ىش نكىم يىٍ ‪ ٚ‬ى‪ ٖٛ‬عهىٗ أٍ‪ٟ‬ىٓخ كٔىذ ي ٓىٕو‬
‫حن ‪ َٜ‬نهل‪ٛ‬خس حنكَ‪ًٚ‬ش‪ .‬ا‪ٟ‬خلش نزُخء ىٔنش قٕ‪ٚ‬ش ٔحقظ‪ٜ‬خى يظ‪ٔ ٍٛ‬ط ه‪ٛ‬ى ٔ‪ٛ‬لش ٔرُ‪ٛ‬ش طل‪ٛ‬ظش ‪.....‬حنن‪.‬‬
‫ٔطُظقم ح‪ٜٚ‬خص نهلي‪ٚ‬غ عٍ حنك‪ٛ ٛ‬ش حنظ‪ ٙ‬طى ل‪ٓٛ‬ىخ ٔ‪ٛ‬ىٕل ىحٔٔى نلكىى يًهكىش ر ‪ٛ‬ىيس عىٍ يىٕ‪ ٍ١‬رُى‪ٙ‬‬
‫‪ِ ١‬يٍ رُِ‪ ٙ‬آَِْحثِ‪ٛ‬م ِيٍ ر ْ ِي يٕٓٗ اِ ًْ قخنٕحْ نُِزِ‪ ٙ‬نَّٓى ح ْر ْ‬
‫غ نُىخ يهِكىخ‬
‫آَحث‪ٛ‬م ح‪ٛٞ‬ه‪ :ٙ‬أن ْى طَ اِنٗ ْحنً ِ‬
‫‪ٛ‬م‬
‫‪ٛ‬م ّ ِ‬
‫هللا قخل ْمْ عٔ‪ْٛ‬ظ ْى اٌِ كظِذ عه‪ْٛ‬كى ْحنقِظخل أ‪ َّ٢‬طقخطِهٕحْ قىخنٕحْ ٔيىخ نُىخ أ‪َ َّ٢‬قخطِىم لِى‪ٓ ٙ‬ىزِ ِ‬
‫َُّقخطِمْ لِ‪ٓ ٙ‬زِ ِ‬
‫خٍَىىىخ ٔأرُْآثُِىىىخ له ًَّىىىخ كظِىىىذ عهىىى ْ‪ِٓ ٛ‬ى ْحنقِظىىىخل طٕنَّىىىْٕ حْ اِ‪ َّ٢‬قهِىىى‪ِّ ٣ٛ‬يىىى ُْٓ ْى ٔ ّ‬
‫هللا عهِىىى‪ٛ‬ى‬
‫ِّ‬
‫هللا ٔقىىى ْي أ ْه َِؿْ ُىىىخ ِيىىىٍ ِى‪ِ ٚ‬‬
‫‪41‬‬

‫رِخننَّخنِ ًِ‪ٔ }246{ٍٛ‬قخل نٓ ْى َزِ‪ْ ُّٓٛ‬ى اِ ٌَّ ّ‬
‫هللا ق ْي ر غ نك ْى ‪١‬ىخنٕص يهِكىخ قىخنٕحْ أََّىٗ ‪ٚ‬كىٌٕ نىّ ْحنً ْهى عه‪ُْٛ‬ىخ‬
‫ىخل قىخل اِ ٌَّ ّ‬
‫هللا ح‪ ْٛ‬ىط خِ عهى‪ْٛ‬ك ْى ُٔحىِ رْٔىطش لِى‪ْ ٙ‬حن ِ ْه ِىى‬
‫َٔلْ ٍ أك ُّ رِ ْخنً ْه ِ ِي ُّْ ٔن ْى ‪ْ ٚ‬ئص ٓ ش ِّيٍ ْحنً ِ‬
‫هللا ‪ْ ٚ‬ئطِ‪ ٙ‬ي ْهكّ يٍ ‪٘ٚ‬ىخء ٔ ّ‬
‫ٔ ْحن ِـٔ ِْى ٔ ّ‬
‫حٓىع عهِى‪ٛ‬ى{‪ٔ }247‬قىخل نٓى ْى َِزِى‪ْ ُّٓٛ‬ى اِ ٌَّ آ‪ٚ‬ىش ي ْه ِكى ِّ أٌ ‪ٚ‬ىؤْطِ‪ٛ‬كى‬
‫هللا ٔ ِ‬
‫حنظَّخرٕص لِ‪ِ ٓ ِّ ٛ‬ك‪ُٛ‬ش ِّيٍ ٍَّرِّك ْى ٔرقِ‪َّٛ‬ش ِّي ًَّخ طَ آل يٕٓٗ ٔآل ْخٌٍٔ طلْ ًِهّ ْحنً‪ٝ‬ثِكش اِ ٌَّ لِ‪ً ٙ‬نِ ‪ٜٚ‬ىش‬
‫نَّك ْى اٌِ كُظى ُّي ْئ ِيُِ‪ }248{ٍٛ‬له ًَّىخ ل‪ٜ‬ىم ‪١‬ىخنٕص رِ ْ‬
‫ىخنـُٕ ِى قىخل اِ ٌَّ ّ‬
‫ىَد ِي ُْىّ‬
‫هللا يزْظهِى‪ٛ‬كى رُِٓىَ لًىٍ ٗ ِ‬
‫له‪ِ ْْٛ‬يُِّى‪ٔ ٙ‬يىٍ نَّى ْى ‪ْ ٚ‬‬
‫ىَرٕحْ ِي ُْىّ اِ‪ َّ٢‬قهِى‪ِّ ٣ٛ‬يى ُْٓ ْى له ًَّىخ‬
‫ط ًْىّ لبََِّىّ ِيُِّى‪ ٙ‬اِ‪ َّ٢‬ي ِ‬
‫ىٍ ح ْغظىَف غَْ لىش رِ‪ٛ‬ى ِي ِِ ل٘ ِ‬
‫ؿخُِٔ ْٕ ٔحنَّ ٌِ‪ ٍٚ‬آيُٕحْ ي ّ قخنٕحْ ‪١ ٢‬خقش نُخ ح ْن‪ ْٕٛ‬و ِرـخنٕص ٔؿُٕ ِى ِِ قىخل حنَّى ٌِ‪ٚ ٍٚ‬نُُّىٌٕ أََّٓىى ُّي‪٣‬قىٕ‬
‫هللا ٔ ّ‬
‫هللا كىىى ِّيىىٍ لِجىىش قهِ‪ٛ‬هىىش غهزى ْ‬
‫‪ٜ‬ىىخ ِر َِ‪ٔ }249{ٍٚ‬ن ًَّىىخ رىىَُٔحْ نِـىىخنٕص‬
‫هللا يىىع حن َّ‬
‫ىض لِجىىش كؼِ‪ٛ‬ىىَس ِر ىب ِ ًْ ٌِ ّ ِ‬
‫ِّ‬
‫ٔؿُٕ ِى ِِ قخنٕحْ ٍرَُّخ أ ْل َِ ْ عه‪ُْٛ‬خ ‪ٛ‬زَْح ٔػز ْ‬
‫ِّض أ ْقيحيُخ ٔحَ‪َ َْٜ‬خ عهٗ ْحنقىْٕ ِو ْحنكىخلِ َِ‪ }250{ٍٚ‬لِٓيىْٕى‬
‫هللا ٔقظم ىحٔٔى ؿخنٕص ٔآطخِ ّ‬
‫هللا حنَُّخّ ر ْ‪ْ ٓ٠‬ى‬
‫هللا ْحنً ْه ٔ ْحن ِل ْكًش ٔعهًَّّ ِي ًَّخ ‪٘ٚ‬خء ٔنْٕ ‪ ٢‬ى ْلع ّ ِ‬
‫ِرب ِ ًْ ٌِ ّ ِ‬
‫ص ح‪ٔ ٝ ٍْٞ‬نـ ِك ٍَّ ّ‬
‫هللا ًٔ ل‪ ْ٠‬م عهٗ ْحن خن ًِ‪.}251{ٍٛ‬‬
‫ِرز ْ‪ ٞ‬نَّ ٔي ِ‬
‫هللا َ ْظهْٕىىخ عه ْ‪ ٛ‬ى رِى ْ‬
‫ىخنل ِّ ٔاََِّى ن ًِىىٍ‬
‫ٔطوىىظى حنٔىىٍٕس كىىي‪ٚ‬ؼٓخ عىىٍ ىحٔٔى رًوخ‪١‬زىىش يلًىىي‪ :‬طِ ْهى آ‪ٚ‬ىىخص ّ ِ‬
‫ْحنًَْ ٓهِ‪.}252{ٍٛ‬‬
‫لؤَض ‪ٚ‬خ يلًي نٕ نى طكٍ ٍٕٓل هلل نًخ عَلض ٌِْ حنظ خ‪ٛٛ‬مت لكم يخ ‪ٍٕٚ‬ىِ حنقَآٌ يٍ طىخٍ‪ٚ‬ن نزُى‪ٙ‬‬
‫آَحث‪ٛ‬م ٍٔٓهٓى ٔح‪ٗٞ‬وخ‪ ٙ‬حنٌ‪َ ٚ ٍٚ‬لىَٕٓى ‪ٓٚ‬ىيف ‪٠‬ػزىخص أٌ يلًىي ٍٓىٕل هلل ‪َٞ‬ىّ نىٕ نىى ‪ٚ‬كىٍ‬
‫كٌن لهٍ ‪ٚ‬ظًكٍ يٍ ي َلش ط خ‪ٛٛ‬م ح‪ٞ‬كيحع حنظى‪ٚ ٙ‬كهًٓىى عُٓىخ يىٍ طىخٍ‪ٚ‬وٓى‪ .‬كىٌٕ رُى‪ ٙ‬آىَحث‪ٛ‬م‬
‫‪ٚ‬ئيٌُٕ رخهلل ٔحن‪ٕٛ‬و ح‪ٜ‬هَت ٔي٘كهظٓى ل‪ ٙ‬أَٓى ‪َٚٚ ٢‬ئٌ أٌ ‪ٚ‬ئيُىٕح أٌ رُى‪ ٙ‬آىًخع‪ٛ‬م هىَؽ يىُٓى‬
‫ٍٕٓل هلل‪.‬‬
‫ٔطٕح‪ٛ‬م حنٍٕٔس حنلي‪ٚ‬غ‪ :‬طِ ْه حنَُّ ٓم ل‪َّْ ٠‬هُخ ر ْ‪ْ ٓ٠‬ى عهىٗ ر ْى‪ِّ ٞ‬يى ُْٓى َّيىٍ كهَّىى ّ‬
‫هللا ٍٔلىع ر ْ‪٠‬ىٓ ْى‬
‫ّ ٔنْٕ ٗخء ّ‬
‫هللا يخ ح ْقظظىم حنَّى ٌِ‪ِ ٍٚ‬يىٍ ر ْى ِي ِْى‬
‫ىٍؿخص ٔآط‪ُْٛ‬خ ِع‪ ٗٔٛ‬حرٍْ يَْ ‪ٚ‬ى ْحنز‪ُِّٛ‬خ ِ‬
‫ٔف ْحنقي ِ‬
‫ص ٔأ‪ْ َّٚ‬يَخِ ِرَ ِ‬
‫هللا يىخ ح ْقظظهىٕحْ‬
‫حهظه ىٕحْ ل ًِى ُْٓى َّي ْىٍ آيىٍ ٔ ِيى ُْٓى َّيىٍ ك ىَ ٔنىْٕ ٗىخء ّ‬
‫ِّيٍ ر ْ ِي يخ ؿىخء ْطٓى ْحنز‪ُِّٛ‬ىخص ٔنىـ ِك ٍِ ْ‬
‫ٔنـ ِك ٍَّ ّ‬
‫هللا ‪ ْ ٚ‬م يخ ‪َِٚ ٚ‬ي{‪.}253‬‬
‫ط ‪ٛ٠‬م ٍٓىٕل عهىٗ آهىَ نى‪ ْٛ‬رىخنقَد يىٍ هللا أٔ حنز ىي عُىّت ‪ْ ٌٞ‬ىٌح ‪ٚ ٢‬قىٍَِ هللا ئىزقخ‪ٔ .‬نكىٍ‬
‫رًؼم يخ أعطض ح‪ٜٚ‬ش أيؼهش عه‪ٛ‬ىّ‪ :‬لًٕٓىٗ كهّىىت ٔع‪ٔٛ‬ىٗ رىئٌ أدت ٔيلًىي هىخطى ح‪َٞ‬ز‪ٛ‬ىخء ٍٔٓىٕل‬
‫نكم حنُخّ‪ْٔ ....‬كٌح لٌٓح حنظ ‪ٛ٠‬م لَ‪ٟ‬ظّ حننَٔف حنظ‪ٔ ٙ‬ؿي ل‪ٓٛ‬خ حنَٕٓل عُييخ أٍٓم‪.‬‬
‫ٔن‪ٔٛ‬ض كًخ ‪ٚ‬نٍ حنز ‪ .ٞ‬لًٕٓٗ عُي حن‪ٓٛ‬ىٕى ‪ ٢‬يؼ‪ٛ‬ىم نىّ أرىيحت لـىخء يىٍ حنًٔىهً‪ ٍٛ‬يىٍ قىخل ٗىز‪ّٛ‬‬
‫نىىٌن عىىٍ يلًىىيت لٕ‪ٛ‬ىىف رٔىى‪ٛ‬ي ح‪َٞ‬ز‪ٛ‬ىىخء ٔحنًَٓىىه‪ٓٔ ٍٛ‬ىى‪ٛ‬ي أرُىىخء آىوت ٔحنً‪ٜ‬ىىط ٗ ٔكىىؤٌ هللا نىىى‬
‫‪42‬‬

‫ىخٍ{‪ .ٙ }47‬ر ىي‬
‫‪ٜٚ‬ط ‪ ٙ‬نهَٓخنش غ‪َِٛ‬ت يع أٌ حنقَآٌ ‪ٚ‬قٕل‪ٔ :‬آََِّ ْى ِعُيَخ ن ًِىٍ ْحنً‪ ْٜ‬ىط ‪ْ ٍْٛ‬ح‪ْ ٞ‬ه‪ِ ٛ‬‬
‫أٌ ًكَ ىحٔٔى ٔٓه‪ًٛ‬خٌ ٔأ‪ٕٚ‬د ٔارَحْ‪ٛ‬ى ٔآلخ ٔ‪ ٚ‬قٕد‪ٚٔ .‬قٕل حنقَآٌ لى‪ ٙ‬يكىخٌ آهىَ‪{ :‬اِ ٌَّ ّ‬
‫هللا‬
‫ح‪ ْٛ‬ط ٗ آىو َٕٔكخ ٔآل اِرَْح ِْ‪ٛ‬ى ٔآل ِع ًَْحٌ عهٗ ْحن خن ًِ‪}33{ٍٛ‬آل عًَحٌ‪.‬‬
‫ٌْٔح يٕ‪ٕٟ‬ع ن‪ٓ٣‬ظِحىس‪:‬‬
‫‪http://www.facebook.com/notes/%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%AD%D8%AB‬‬‫‪%D8%A7%D8%A8%D9%86-%D9%82%D8%B1%D9%86%D8%A7%D8%B3/%D9%84%D8%A7‬‬‫‪%D9%86%D9%81%D8%B1%D9%82-%D8%A8%D9%8A%D9%86-%D8%A3%D8%AD%D8%AF‬‬‫‪%D9%85%D9%86-%D8%B1%D8%B3%D9%84%D9%87/120049768076887‬‬

‫َٔ ٕى ن‪ٚٝ‬ش ‪ 253‬حنظ‪ ٙ‬طئكي أٌ حنُخّ طزظ ي عٍ حني‪ ٍٚ‬ر ي حنَٓم‪.‬‬
‫ٔط ٕى حنٍٕٔس نًوخ‪١‬زش حنًئيُ‪ ٍٛ‬ل‪ٚ ٙ‬ؼَدت ٔطلؼٓى عهٗ ح‪ َ٠‬خ نهقظخل‪ٚ :‬خ أ‪ُّٓٚ‬ىخ حنَّى ٌِ‪ ٍٚ‬آيُىٕحْ أَ ِقىٕحْ‬
‫ِي ًَّخ ٍُ ْقُخكى ِّيٍ قز ِْم أٌ ‪ٚ‬ؤْطِ‪ ْٕٚ ٙ‬و ‪ َّ٢‬ر‪ْٛ‬ع لِ‪ ٢ٔ ِّ ٛ‬ههَّش ٔ‪ ٗ ٢‬خعش ٔ ْحنكخلٌَِٔ ْى حننَّخنًٌِٕ{‪.}254‬‬
‫ٔح‪ٜٚ‬ش ل‪ٓٛ‬خ طلٌ‪ َٚ‬رؤٌ يٍ ‪ُٚ ٢‬‬

‫لٕٓ كخلَ ت كظٗ نٕ ‪ٛ‬هٗ ٔ‪ٛ‬خو ٔحنظِو رق‪ٛ‬ش أٔحيَ حني‪ٔ ٍٚ‬حَظٓىٗ‬

‫عٍ َٕحْ‪ّٛ‬ت لخني‪ ٍٚ‬كم ‪ٚ ٢‬ظـِأت ٔيوخن ش أيَ انٓ‪ ٙ‬ئخٔ نًوخن ش كم ح‪ٔٞ‬حيَ‪.‬‬
‫ػى طقٕل حنٍٕٔس‪ّ :‬‬
‫ص ٔيىخ لِى‪ٙ‬‬
‫هللا ‪ ٢‬اِنـّ اِ‪ْ ْٕ َّ٢‬حنل ُّ‪ْ ٙ‬حنق‪ُّٕٛ‬و ‪ ٢‬طؤْهٌِ ُِٓش ٔ‪ َْٕ ٢‬و نَّىّ يىخ لِى‪ ٙ‬حنَّٔىًخٔح ِ‬
‫ى‪ٙ‬ء ِّي ْىٍ‬
‫‪ ٝ‬يٍ ًح حنَّ ٌِ٘ ‪ْ٘ ٚ‬ى ع ِع ُْىيِ اِ‪ِ َّ٢‬رب ِ ًْ َِى ِّ ‪ْ ٚ‬هىى يىخ رى‪ ٍْٛ‬أ‪ْٚ‬ى ِي‪ْ ِٓ ٚ‬ى ٔيىخ ه ْه ٓى ْى ٔ‪ِ ٚ ٢‬ل‪ٛ‬طىٌٕ ِر٘ ْ‬
‫ح‪ِ ٍْٞ‬‬
‫ص ٔح‪ٚ ٢ٔ ٝ ٍْٞ‬ئٔىِ ِك ْنًٓخ ْٕٔ ْحن ِه ُّ‪ْ ٙ‬حن ِن‪ٛ‬ى{‪.}255‬‬
‫ِع ْه ًِ ِّ اِ‪ِ َّ٢‬رًخ ٗخء ٔ ِٓع كَْ ِٓ‪ ُّّٛ‬حنًَّٔخٔح ِ‬
‫ْىىٌِ ح‪ٜٚ‬ىىش ‪ٔٚ‬ىىً‪ٓٛ‬خ حنًٔىىهًٌٕ آ‪ٚ‬ىىش حنكَٓىى‪ٙ‬ت ‪َٞ‬ىىّ ًكىىَ ل‪ٓٛ‬ىىخ‪ٔ .‬حنقىىَآٌ ‪ٔٚ ٢‬ىىً‪ ٙ‬ح‪ٜٚ‬ىىخص أرىىيحت ٔنكىىٍ‬
‫طًٔ‪ٛ‬ش ح‪ٜٚ‬خص ‪ٚ‬كؼَ يُٓخ أطزخع حنًٌْذ حن٘‪ٙ ٛ‬ت ٔاٌ قىخل رٓىخ أطزىخع حنًىٌحْذ ح‪ٞ‬هىَٖ ريٍؿىش أقىم‪.‬‬
‫ٔن‪ ْٛ‬ن‪ٚٝ‬ش حنًٌكٍٕس أ٘ طً‪ٛ‬ىِ عىٍ كى‪٣‬و هللا ح‪ٜ‬هىَ‪ .‬نكىٍ ر ى‪ ٞ‬حنًٔىهً‪ ٍٛ‬حعظزَْىخ يىٍ حنوىٕحٍ‬
‫رل‪ٛ‬غ طل ع يٍ حن ‪ٔ ٍٛ‬حنٔلَ ٔحنٕٓحو ٔحنوٕف ٔكظٗ حنًٕص‪ٙٗ .‬ء ‪ ٢‬أٓخّ نّ ل‪ ٙ‬ى‪ ٍٚ‬هللات ‪ٌٞ‬‬
‫حنقَآٌ ٗ خء نه‪ٜ‬ئٍ ٔكـخد يٍ حنُخٍ ٔن‪ ْٛ‬عق‪ٛ‬قش ٔكـخد عٍ حن ‪ٔ ٍٛ‬حنوَحلخص‪.‬‬
‫ٔح‪ٜٚ‬ىىش طًـىىي ًحص هللات ٔطنٓىىَ ؿخَزىىخ يىىٍ عنًظىىّ ٔعنًىىش ههقىىّ‪ٔ .‬حنكَٓىى‪ُْ ٙ‬ىىخ قىىي ط ُىى‪ ٙ‬اىحٍطىىّ‬
‫ص ٔح‪ٚ ٢ٔ ٝ ٍْٞ‬ىئٔىِ ِك ْنًٓىخ ْٔىٕ‬
‫ٔطلكًّ ؿم ؿ‪٣‬نّت ‪ ٌٞ‬ح‪ٜٚ‬ش طقٕل‪ِٓ ٔ " :‬ع كَْ ِٓى‪ ُّّٛ‬حنَّٔىًخٔح ِ‬
‫ْحن ِه ُّ‪ْ ٙ‬حن ِن‪ٛ‬ى"‪ .‬لخنكٌٕ (حنًٕٔحص ٔح‪ٚ٢ )ٍٝٞ‬ئٔىِ (‪ ٚ‬ـِِ)‪.‬‬
‫ىخهلل لقى ِي‬
‫ص ٔ‪ْ ٚ‬ىئ ِيٍ ِر ّ ِ‬
‫ِّ‪ ٍٚ‬قي طَّز‪ ٍَّٛ‬حنَُّ ْٗي ِيٍ ْحنغ ِّ‪ ٙ‬لً ْىٍ ‪ْ ٚ‬ك ىَْ ِرخنطَّىخغٕ ِ‬
‫ػى طقٕل حنٍٕٔس‪ ٢ :‬اِ ْكَحِ لِ‪ ٙ‬حني ِ‬
‫هللا ٓى ًِ‪ٛ‬ع عهِى‪ٛ‬ى{‪ّ }256‬‬
‫حْٓظ ًْٔ ِر ْخن َْ ٔ ِس ْحنٕ ْػقٗ ‪ ٢‬حَ ِ‪ٜ‬خو نٓخ ٔ ّ‬
‫ىَؿٓى ِّيىٍ‬
‫هللا ٔنِ ُّ‬
‫ى‪ ٙ‬حنَّى ٌِ‪ ٍٚ‬آيُىٕحْ ‪ْ ٚ‬و ِ‬
‫‪43‬‬

‫ص أْٔ نىـجِ‬
‫ىٍٕ اِنىٗ حننُّهًىخ ِ‬
‫حننُّهًخ ِ‬
‫ص اِنٗ حنُُّٕ ٍِ ٔحنَّى ٌِ‪ ٍٚ‬ك ىَٔحْ أْٔ نِ‪ٛ‬ىآإْى حنطَّىخغٕص ‪ْ ٚ‬و َِؿىَٕٓى ِّيىٍ حنُُّ ِ‬
‫خٍ ْ ْى لِ‪ٓٛ‬خ هخنِئٌ{‪.}257‬‬
‫أ‪ ْٛ‬لخد حنَُّ ِ‬
‫ر ي ُٕٓحص يٍ ر ؼش يلًي ٔي َلش حنقخ‪ٔ ٙٛ‬حنيحَ‪ ٙ‬رًخ ‪ٚ‬ىيعٕح نىّ ٔطزى‪ ٍٛ‬حنَٗىي ٔحنغى‪ٙ‬ت لًىٍ ٗىخء‬
‫له‪ٛ‬ىىئيٍ ٔيىىٍ ٗىىخء له‪ٛ‬ك ىىَ ٔنىى‪ُْ ْٛ‬ىىخ اكىىَحِ لىى‪ ٙ‬حنىىي‪ .ٍٚ‬لًىىٍ آيىىٍ لىىخهلل ٔن‪ٛ‬ىىّ ٔيىىٍ ك ىىَ لٕن‪ٛ‬ىىّ‬
‫حنطخغٕص‪ٔ .‬قي ٍأ ‪ُٚ‬خ ل‪ ٙ‬عيى يٍ ٓىٍٕ يكىش أٌ حنقىَآٌ كىٍَ حنىيعٕس نقىَ‪ ٖٚ‬رخنظ ىخ‪ ٖٚ‬حنٔىهً‪ ٙ‬يىع‬
‫حنًٔهً‪ ٍٛ‬نكٍ قَ‪ٗ – ٖٚ‬ؤَٓخ ٗؤٌ أ٘ ي خٍ‪ ٝ‬نهي‪ٍ – ٍٚ‬ل‪٠‬ىض حنىيعٕس ٔأعهُىض حنلىَد نهق‪٠‬ىخء‬
‫عهٗ ح‪٣ٓ٠‬و‪ ْٕٔ .‬يخ ٓ‪ٛ‬لخٔنّ أْم ‪ٚ‬ؼَد حنَحل‪ ٍٛ٠‬نيعٕس يلًي‪.‬‬
‫ػى طظلٕل حنٍٕٔس ‪٠‬عطخء أيؼهش عًٍ ٔن‪ ّٛ‬هللا ٔٔن‪ ّٛ‬حنطخغٕص‪ :‬أن ْى طَ اِنىٗ حنَّى ٌِ٘ كىآ َّؽ اِرْىَح ِْ‪ٛ‬ى لِى‪ٙ‬‬
‫ٍِرِّ ِّ أ ٌْ آطخِ ّ‬
‫هللا ْحنً ْه اِ ًْ قخل اِرَْح ِْ‪ٛ‬ى ٍرِّ‪ ٙ‬حنَّ ٌِ٘ ‪ٚ‬لْ ِ‪ٛ‬ـ‪ًِٛ ٚٔ ٙ‬ض قخل أَخ أكْ ِ‪ٛ‬ـ‪ٔ ٙ‬أ ِي‪ٛ‬ض قخل اِرَْح ِْ‪ٛ‬ى لب ِ ٌَّ‬
‫ّ ْ‬
‫د لز ِٓىىىض حنَّىىى ٌِ٘ ك ىىىَ ٔ ّ‬
‫هللا ‪ْٓ ٚ ٢‬ىىى ِي٘ ْحنقىىىْٕ و‬
‫ىىَ ِ‬
‫ىىَ ِ لىىىؤْ ِ‬
‫هللا ‪ٚ‬ىىىؤطِ‪ِ ٙ‬رخن َّ٘ىىى ًْ ِ‬
‫ص ِرٓىىىخ ِيىىىٍ ْحنً ْغى ِ‬
‫ْ ِيىىىٍ ْحنً ْ٘ى ِ‬
‫حننَّخنِ ًِ‪.}258{ٍٛ‬‬
‫للـش حنكخلَ ٔحنًوخنف نهل ٔحْ‪ٛ‬ش ٔنٕ طًٔ رٓخ ٔرٍَْخ‪ٔ.‬نٕ لكَٔح ر ق‪َٛ٣‬ش ‪ْ٢‬ظىئح‪ :‬أْٔ كخنَّى ٌِ٘‬
‫هللا ر ْي يْٕ طِٓخ لؤيخطىّ ّ‬
‫ٔٗٓخ قخل أََّٗ ‪ٚ‬لْ ‪ِٛ‬ـ‪ْ ٙ‬ـ ٌِ ِِ ّ‬
‫هللا ِيجىش عىخو ػى َّى‬
‫خٔ‪ٚ‬ش عهٗ عَ ِ‬
‫ي ََّ عهٗ قَْ ‪ٚ‬ش ٔ ِْ‪ ٙ‬ه ِ‬
‫ر ؼّ قخل ك ْى نزِ ْؼض قخل نزِ ْؼض ‪ ْٕٚ‬يخ أْٔ ر ْ‪ ْٕٚ ٞ‬و قخل رم نَّزِ ْؼض ِيجش عخو لخَنَْ اِنٗ ‪ ١‬خ ِي َٔٗحرِ ن ْى‬
‫ُِْ٘خ ػ َّى َ ْكْٕٔخ نلْ ًخ له ًَّخ‬
‫خّ ٔحَنَْ اِنٗ حن ِ ن ِخو ك‪ْٛ‬ف َ ِ‬
‫خٍ ٔنُِـْ ه آ‪ٚ‬ش نِّهَُّ ِ‬
‫‪ٚ‬ظَُّٔ ّْ ٔحَنَْ اِنٗ ِكً ِ‬
‫طز‪ ٍَّٛ‬نّ قخل أ ْعهى أ ٌَّ ّ‬
‫هللا عهٗ كمِّ ٗ ْ‪ٙ‬ء ق ِي‪.}259{َٚ‬‬
‫ػى طقٕل حنٍٕٔس أٌ حنظٔخإل رلؼخ عٍ حنلق‪ٛ‬قش ‪ ٢‬كئى نىّ ٔنىٕ طُىخٔل حنىٌحص ح‪٠‬نٓ‪ٛ‬ىشت ٔ‪ٟ‬ىَد يىؼ‪٣‬‬
‫رظٔخإل ارَحْ‪ٛ‬ى‪ٔ :‬اِ ًْ قىخل اِرْىَح ِْ‪ٛ‬ى ٍدِّ أ ٍِ َِى‪ ٙ‬ك‪ْٛ‬ىف طلْ ِ‪ٛ‬ىـ‪ْ ٙ‬حنًىْٕ طٗ قىخل أٔنى ْى ط ْىئ ِيٍ قىخل رهىٗ ٔنىـ ِكٍ‬
‫نِّ‪ْ ٛ‬‬
‫طً ِج ٍَّ ق ْه ِز‪ ٙ‬قخل لو ٌْ أٍْ ر ش ِّيٍ حنطَّ‪ َِْ ٛ‬ل‪ ٍَّ ْ َْٜ‬اِن ْ‪ ٛ‬ػ َّى حؿْ مْ عهٗ كمِّ ؿزم ِّي ُْٓ ٍَّ ؿ ِْءح ػ َّى ح ْىعٓ ٍَّ‬
‫‪ٚ‬ؤْ ِط‪ْٛ ٓ ُٛ‬خ ٔح ْعه ْى أ ٌَّ ّ‬
‫هللا ع ِِ‪ ِٚ‬ك ِك‪ٛ‬ى{‪.}260‬‬
‫لٔئحل ارَحْ‪ٛ‬ى ن‪٣‬قظُخع ٔن‪ ْٛ‬يؼىم طٔىخإل ح‪َ٠‬كىخٍ كًىخ ٓىؤنض رُى‪ ٙ‬آىَحث‪ٛ‬م‪ .... " :‬لقىخنٕحْ أ ٍَِىخ ّ‬
‫هللاِ‬
‫‪ٜ‬ىىخ ِعقش ِرن ْه ًِ ِٓ ى ْى‪ }153{ .....‬حنُٔىىخء‪ .‬أٔ طٔىىخإ‪٢‬ص قىىَ‪ ٖٚ‬عىىٍ ٍإ‪ٚ‬ىىش حنً‪٣‬ثكىىش‬
‫ؿ ْٓىىَس لؤهىىٌ ْطٓى حن َّ‬
‫ٔطكه‪ٛ‬ى هللا‪...‬‬
‫ٔحنٔئحل كٕل ح‪ٜٚ‬ش ْٕ‪ْ :‬م نٕ قًُخ رظطز‪ ٛ‬يخ ٍٔى ل‪ ٙ‬ح‪ٜٚ‬ش ْم ٓظ ٕى حنل‪ٛ‬خس نهط‪َٛ‬؟ حنـٕحد‪.٢:‬‬
‫‪ ٌٞ‬حنًوخ‪١‬ىىذ لىى‪ ٙ‬ح‪ٜٚ‬ىىش ْىىٕ ارىىَحْ‪ٛ‬ى ٔحنًىىظكهى ْىىٕ هللات حنىىٌ٘ أٍحى أٌ ‪ٚ‬لق ى أيُ‪ٛ‬ىىش ارىىَحْ‪ٛ‬ى رَإ‪ٚ‬ىىش‬
‫حنل‪ٛ‬خس ط ٕى نهًٕطٗ‪.‬‬
‫‪44‬‬

‫ٔنٌن أيَِ رظقط‪ٓ ٛ‬خ انٗ أٗ‪٣‬ء ٔطُٕ‪ٚ‬ع ح‪٣ٗٞ‬ء ل‪ ٙ‬أيخكٍ يظ َقش يظزخعيست ٔرؤيَ هللا عخىص ان‪ٓٛ‬ىخ‬
‫حنل‪ٛ‬خس‪.‬‬
‫نكٍ نٕ أٍحى ارَحْ‪ٛ‬ى طكَحٍ حن ًه‪ٛ‬ش ل‪ٕٚ ٙ‬و آهَ ر ي ًن لهٍ ط ىٕى حنل‪ٛ‬ىخس نهط‪ٛ‬ىَ‪ ٌٞ .‬عىٕىس حنل‪ٛ‬ىخس‬
‫ن‪ ْٛ‬رظطز‪ ٛ‬حن ًه‪ٛ‬شت ٔنكٍ رقيٍس حنوخن ٓزلخَّ ٔط خنٗ‪.‬‬
‫ٔط ىٕى حنٔىٍٕس نهلىي‪ٚ‬غ عىىٍ ح‪ َ٠‬ىخ ن‪ٓ٣‬ىظ يحى نهقظىىخل حنقىخىو يىع قىىَ‪ٖٚ‬ت ْٔىٌح ‪ُ ٚ‬ى‪ ٙ‬أٌ حنًٔىىهً‪ٍٛ‬‬
‫أ‪ٛ‬ىىزق ‪ٚ‬ق‪ُٛ‬ىىخ نىىي‪ٓٚ‬ى أٌ قىىَ‪ ٖٚ‬طل٘ىىي ك٘ىىٕىْخ ٔطُىىٕ٘ يٓىىخؿًظٓىت نىىٌح كىىٍَص حنٔىىٍٕس حنلىىغ عهىىٗ‬
‫ىم كزَّىش أَزظ ْ‬
‫ىض ٓىزْع ٓىُخ ِرم لِى‪ ٙ‬كىمِّ‬
‫‪ٛ‬م ّ ِ‬
‫هللا كًؼ ِ‬
‫حنَٔعش ل‪ ٙ‬ح‪ َ٠‬خ ‪َّ :‬يؼم حنَّ ٌِ‪ِ ُٚ ٍٚ‬قٌٕ أ ْيٕحنٓ ْى لِى‪ٓ ٙ‬ى ِز ِ‬
‫هللا ‪٠ٚ‬خ ِعف نًٍِ ‪٘ٚ‬خء ٔ ّ‬
‫ُٓزهش ِّيجش كزَّش ٔ ّ‬
‫هللا‬
‫‪ٛ‬م ّ ِ‬
‫هللا ٔ ِ‬
‫حٓع عهِ‪ٛ‬ى{‪ }261‬حنَّ ٌِ‪ِ ُٚ ٍٚ‬قٌٕ أ ْيٕحنٓ ْى لِى‪ٓ ٙ‬ى ِز ِ‬
‫ػ َّى ‪ْ ٚ ٢‬ظ ِز ٌٕ يخ أَ قٕح يُّخ ٔ‪ ٢‬أًٖ نَّٓ ْى أؿْ َْ ْى ِعُي ٍرِّ ِٓ ْى ٔ‪ ٢‬هْٕ ف عه ْ‪ْ ِٓ ٛ‬ى ٔ‪ْ ْ ٢‬ى ‪ٚ‬لْ ٌَِٕ{‪.}262‬‬
‫ح‪ٜٚ‬ش ‪ 261‬طَغ‪ٛ‬ذ عهٗ ٗكم ط‪ َٕٜٚ‬كٔ‪ ٙ‬كًخ كخٌ حنلخل رظ‪ٜ‬ىٕ‪ َٚ‬حَٓ‪ٛ‬ىخٍ حنكىٌٕ ٔيىخ لى‪ ٙ‬حنـُىش‬
‫ٔحنُخٍ ر‪ ٍٕٜ‬كٔ‪ٛ‬ش ل‪ ٙ‬حنٍٕٔ حنًك‪ٛ‬ش‪.‬‬
‫ح‪ٜٚ‬ىىش ‪ 262‬طلىىىٌٍ يىىىٍ ح‪ َ٠‬ىىىخ يىىىع حنًُىىىش ٔح‪ًٖٞ‬ت ٔل‪ٛ‬ىىّ اٗىىىخٍس انىىىٗ أٌ ر ىىى‪ ٞ‬يىىىٍ ‪ ُٚ‬قىىىٌٕ يىىىٍ‬
‫(حنًٔهً‪ )ٍٛ‬كخَٕح ‪ ٚ‬هٌٕ ًن ‪.‬‬
‫ٔ‪ٔٚ‬ظًَ حنظلٌ‪ :َٚ‬قْٕ ل َّي َْٔف ٔي ْغ َِس ه‪ِّ َْٛ‬يٍ ‪ٛ‬يقش ‪ْ ٚ‬ظز ٓخ أًٖ ٔ ّ‬
‫هللا غُِى‪ ٙ‬كهِى‪ٛ‬ى{‪ٚ }263‬ىخ أ‪ُّٓٚ‬ىخ‬
‫ىخهلل ٔ ْحن‪ٛ‬ىْٕ ِو‬
‫ىخّ ٔ‪ْ ٚ ٢‬ىئ ِيٍ رِ ّ ِ‬
‫حنَّ ٌِ‪ ٍٚ‬آيُٕحْ ‪ ٢‬طز ِ‬
‫ْطهٕحْ ‪ٛ‬يقخطِكى رِ ْخنًٍِّ ٔح‪ ًٖٞ‬كخنَّى ٌِ٘ ‪ِ ُٚ‬ى يخنىّ ٍِثىخء حنَُّ ِ‬
‫ى‪ٙ‬ء ِّي ًَّىخ كٔىزٕحْ‬
‫ح‪ٜ‬ه َِ لًؼهّ كًؼ ِم ‪ْٕ ٛ‬حٌ عه ْ‪ ِّ ٛ‬طَحد لؤ‪ٛ‬خرّ ٔحرِم لظَكّ ‪ْ ٛ‬هيح ‪ْ ٚ َّ٢‬ق ِئٌٍ عهٗ ٗ ْ‬
‫ِ‬
‫ٔ ّ‬
‫هللا ‪ِ ْٓ ٚ ٢‬ي٘ ْحنقْٕ و ْحنكخلِ َِ‪.}264{ٍٚ‬‬
‫ٔطنَٓ ح‪ٜٚ‬ش ‪ 264‬أٌ حنز ‪ُٚ ٞ‬‬

‫ٍ‪ٚ‬خءت ْٔئ‪٢‬ء يًٍ آيٍ َ خقخت ٔٓز أٌ طلىيػض عىُٓى حنٔىٍٕس‬

‫ل‪ ٙ‬ريح‪ٚ‬ظٓخ‪.‬‬
‫هللا ٔط ْؼ ِز‪ٛ‬ظخ ِّي ْىٍ أَ ِٔى ِٓ ْى‬
‫ص ِّ‬
‫ٔط ي حنٍٕٔس يٍ ‪ ُٚ‬نٕؿّ هللا‪ٔ :‬يؼم حنَّ ٌِ‪ِ ُٚ ٍٚ‬قٌٕ أ ْيٕحنٓى ح ْرظِغخء يَْ ‪ٟ‬خ ِ‬
‫‪ ٜ‬ىزْٓخ ٔح ِرىىم لطىىم ٔ ّ‬
‫ىم ؿَُّىىش ِرَ ْرىىٕس أ‪ٛ‬ىىخرٓخ ٔح ِرىىم لآطى ْ‬
‫هللا ِرًىىخ ط ًْهىىٌٕ‬
‫‪ ٟ‬ى ْ ‪ ٍِْ ٛ‬ل ىبٌِ نَّى ْى ‪ِ ٚ‬‬
‫ىض أكهٓىىخ ِ‬
‫كًؼى ِ‬
‫‪.}265{َٜٛ‬‬
‫ر ِ‬
‫ٔط ط‪ ٙ‬حنٍٕٔس يؼ‪ ٣‬نظؼز‪ٛ‬ض حن‪ٍٕٜ‬س ل‪ ٙ‬حنىٌٍْ‪ :‬أ‪ٚ‬ىٕ ُّى أكىيك ْى أٌ طكىٌٕ نىّ ؿَُّىش ِّيىٍ ََّ ِو‪ٛ‬ىم ٔأ ْعُىخد‬
‫ص ٔأ‪ٛ‬خرّ ْحن ِكزَ ٔنّ ًٍِّ ‪َّٚ‬ش ‪ ٟ‬خء لؤ‪ٛ‬خرٓخ اِ ْع‪ٜ‬ىخٍ‬
‫طـْ َِ٘ ِيٍ طلْ ظِٓخ ح‪َْٓ ٞ‬خٍ نّ لِ‪ٓٛ‬خ ِيٍ كمِّ حنؼًََّح ِ‬
‫ض كٌنِ ‪ٚ‬ز‪ّ ٍِّٛ‬‬
‫لِ‪َ ِّ ٛ‬خٍ لخكْ ظَق ْ‬
‫ص ن هَّك ْى طظ َّكٌَٔ{‪.}266‬‬
‫هللا نكى ح‪ٜٚ‬خ ِ‬
‫لخ‪٠‬ئخ عٍ ح‪ َ٠‬خ ‪ًٚ‬ل حنلُٔخص ٔ‪ٚ‬ئى٘ نهُخٍ‪.‬‬
‫‪45‬‬

‫ٔطئكي حنٍٕٔس أٌ ح‪ َ٠‬خ – اٌ كخٌ ع‪ٚ – ُٙٛ‬ـذ أٌ ‪ٚ‬كٌٕ يٍ أ‪١‬خ‪ٚ‬ذ حنط خو ٔح‪ٛٗٞ‬خء ٔن‪ ْٛ‬يىٍ‬
‫‪٢ٔ ٝ‬‬
‫حن خٓىي يُٓىخ‪ٚ :‬ىىخ أ‪ُّٓٚ‬ىىخ حنَّى ٌِ‪ ٍٚ‬آيُىىٕحْ أَ ِقىىٕحْ ِيىىٍ ‪ِّٛ١‬زىىخ ِ‬
‫ص يىىخ كٔىزْظ ْى ٔ ِي ًَّىىخ أ ْهَؿْ ُىىخ نكىىى ِّيىىٍ ح‪ِ ٍْٞ‬‬
‫آه ٌِ‪ ِّ ٚ‬اِ‪ َّ٢‬أٌ ط ْغ ًِ‪ٕ٠‬حْ لِ‪ٔ ِّ ٛ‬ح ْعهًٕحْ أ ٌَّ ّ‬
‫هللا غُِ‪ ٙ‬ك ًِ‪ٛ‬ي{‪.}267‬‬
‫ط‪ًًَّٕ ٛ‬حْ ْحنوزِ‪ٛ‬غ ِي ُّْ طُ ِقٌٕ ٔنْٔظى رِ ِ‬
‫ٔيٍ أَ‬

‫يٍ حنوز‪ٛ‬غ (حن خٓي) لهٍ ‪ٚ‬قزم يُّ‪َ .‬لٍ حن‪ٕٛ‬و ‪ٚ‬ـذ أٌ َظًٔ رٌٓح حنقخٌَٕت ٔكم قىٕحَ‪ٍٛ‬‬

‫حنقَآٌ‪ .‬لًخ ‪َ٘ٚ‬عّ حنقَآٌ ل‪ ٙ‬أَخّ ُيٍ حنَٕٓل ‪ُ ٚ‬ى‪ ٙ‬أَىّ ‪ُٚ‬طزى عهىٗ كىم ئىهى لى‪ ٙ‬كىم ُيىخٌ‬
‫ٔيكخٌ‪ .‬ل‪ٚ ٣‬ـُٕ أٌ ‪ُٚ‬‬

‫يٍ حنوز‪ٛ‬غ حنىٌ٘ ‪ٕٚ ٢‬حلى حنًىَء عهىٗ ٗىَحثّ نُ ٔىّ ٔحٓىظٓ‪٣‬كّ ا‪ ٢‬اٌ‬

‫حٗىىظَحِ ْٔىىٕ ‪ ٚ ٢‬هىىى‪ٚ ٢ٔ .‬ـىىُٕ ح‪ َ٠‬ىىخ يىىٍ ٓىى‪ٙ‬ء حنط ىىخو ٔلخٓىىيِت ٔ‪ٓ ٢‬ىى‪ٙ‬ء ح‪ٞ‬ػىىخع ٔح‪ٗٞ‬ىى‪ٛ‬خء‬
‫ح‪ٞ‬هَٖ‪.‬‬
‫ٔطٔىىظًَ حنٔىىٍٕس رىى‪ ٍٛ‬حنظَغ‪ٛ‬ىىذ لىى‪ ٙ‬ح‪ َ٠‬ىىخ ٔحنظَْ‪ٛ‬ىىذ يىىٍ طَكىىّ‪ :‬حن َّ٘ى‪ْٛ‬طخٌ ‪ ِ ٚ‬ىىيكى ْحن ْقىىَ ٔ‪ٚ‬ىىؤْيَكى‬
‫هللا ‪ ِ ٚ‬يكى َّي ْغ َِس ِّي ُّْ ٔل‪ّ ٔ ٣ ْ٠‬‬
‫ِر ْخن لْ ٘خء ٔ ّ‬
‫حٓع عهِ‪ٛ‬ى{‪ٚ }268‬ئطِ‪ْ ٙ‬حن ِل ْكًش يٍ ‪٘ٚ‬خء ٔيىٍ ‪ْ ٚ‬ىئص‬
‫هللا ٔ ِ‬
‫د{‪ٔ }269‬يىخ أَ ْقىظى ِّيىٍ ََّ قىش أْٔ َىٌٍْ طى ِّيىٍ‬
‫ْحن ِل ْكًش لق ْي أٔطِ‪ ٙ‬ه‪َْٛ‬ح كؼِ‪َٛ‬ح ٔيخ ‪َّ ٌَّ ٚ‬كَ اِ‪ َّ٢‬أْٔ نٕحْ ح‪ْ ٞ‬نزىخ ِ‬
‫ََّ ٌٍْ لب ِ ٌَّ ّ‬
‫هللا ‪ْ ٚ‬هًّ ٔيخ نِهنَّخنِ ًِ‪ِ ٍٛ‬ي ٍْ أَ‪ٜ‬خٍ{‪.}270‬‬
‫ص لُِ ِ ًَّىخ‬
‫ٔحنلي‪ٚ‬غ ئظًَ عٍ طؤي‪ ٍٛ‬يظطهزخص حنـ‪ ٖٛ‬حنًقزىم عهىٗ كىَد قىَ‪ :ٖٚ‬اٌِ طزْىئحْ حن‪َّٜ‬ىيقخ ِ‬
‫ِْىى‪ٔ ٙ‬اٌِ ط ْو ْٕىىىخ ٔط ْئطْٕىىىخ ْحن قىىَحء لٓىىىٕ ه ْ‪ٛ‬ىىىَ نُّكىى ْى ٔ‪ٚ‬ك ِّىىىَ عىىىُكى ِّيىىٍ ٓىىى‪ِّٛ‬جخطِك ْى ٔ ّ‬
‫هللا رًِىىىخ ط ًْهىىىٌٕ‬
‫هزِ‪.}271{َٛ‬‬
‫ٔطٔىىظويو ح‪ٜٚ‬ىىش ن ىىع حن‪ٜ‬ىىيقخص يَحىلىىخ ن‪ َ١‬ىىخ ت ٔطقىىٕل ‪ ٢‬رىىؤّ نىىٕ أعط‪ٛ‬ظًْٕىىخ عهُىىخ نًىىٍ ‪ٚ‬ـًىىع‬
‫ح‪ َ٠‬ىىخ ت أٔ أعط‪ٛ‬ظًْٕىىخ يزخٗىىَس نه قىىَحء (ٓىىٕحء كخَىىض ىٍٔع ٔي‪٣‬رىىْ كىىَد أٔ يط‪ٛ‬ىىش أٔ يىىٕحى‬
‫طًٕ‪ُٛٚ‬ش أٔ أ٘ ٗ‪ٙ‬ء آهَ)‪ٔ .‬ن‪ ْٛ‬حنًق‪ٕٜ‬ى رخن‪ٜ‬يقخص حنَ‪ٚ‬خل ٔحنؤًش ٔحن ظخص حنٌ٘ ًَيِ نهًلظىخؽ‬
‫ن‪ِٚٛ‬ي يىٍ ٓىل كَحيظىّ ٔ‪ٔٚ ٢‬ىي ٍيقىّت ٔط٘ى َ حنًُ ى رىخنِْٕ ٔحن نًىش‪ .‬حن‪ٜ‬ىيقخص ْى‪ ٙ‬ح‪ َ٠‬ىخ‬
‫ْٔ‪ ٙ‬حنِكخس ْٔيلٓخ طلق‪ ٛ‬ح‪٢‬كظ خء ٔحنل‪ٛ‬خس حنكَ‪ًٚ‬ش ٔحنظكخلم ٔن‪ٓ ْٛ‬ل حنكَحيخص‪.‬‬
‫ٔ‪ ٌٞ‬يٕحقىىف حنًٔىىهً‪ ٍٛ‬طزخ‪ُٚ‬ىىض يىىٍ ح‪ َ٠‬ىىخ لىى‪ ٙ‬طه ى حن ظىىَست لخنٔىىٍٕس طقىىٕل نهَٓىىٕل‪ :‬نَّى‪ ْْٛ‬عه ْ‪ ٛ‬ى‬
‫ْيحْ ْى ٔنـ ِك ٍَّ ّ‬
‫هللا ٔيىخ‬
‫هللا ‪ِ ْٓ ٚ‬ي٘ يٍ ‪٘ٚ‬خء ٔيخ طُ ِقٕحْ ِي ٍْ ه‪ْٛ‬ىَ ل‪ِٔ َٟ‬ىك ْى ٔيىخ طُ ِقىٌٕ اِ‪ َّ٢‬ح ْرظِغىخء ٔؿْ ى ِّ ّ ِ‬
‫ف اِن‪ْٛ‬ك ْى ٔأَظ ْى ‪ ٢‬ط ْ‬
‫طُ ِقٕحْ ِي ٍْ ه‪َّ ٕٚ َْٛ‬‬
‫نهًٌٕ{‪.}272‬‬
‫هللا ‪٢‬‬
‫‪ٛ‬م ّ ِ‬
‫ػى طز‪ ٍٛ‬حنٍٕٔس نًٍ طكٌٕ أٔنٕ‪ٚ‬ش ح‪ َ٠‬ىخ لى‪ ٙ‬طهى حن ظىَس‪ :‬نِ ْه قىَحء حنَّى ٌِ‪ ٍٚ‬أ ِ‬
‫ك‪ٜ‬ىَٔحْ لِى‪ٓ ٙ‬ىزِ ِ‬
‫ىَلٓى رِ ِٔىى‪ًٛ‬خْ ْى ‪ْٔ ٚ ٢‬ىىؤنٌٕ‬
‫‪ٚ ٝ‬لْ ٔىىزٓى ْحنـخ ِْىىم أ ْغُِ‪ٛ‬ىىخء ِيىىٍ حنظَّ ُّى ِ‬
‫ىف ط ْ ى ِ‬
‫‪ْٔ ٚ‬ىىظ ِط‪ٟ ٌٕ ٛ‬ىىَْ رخ لِىى‪ ٙ‬ح‪ِ ٍْٞ‬‬
‫حنَُّخّ اِ ْنلخلخ ٔيخ طُ ِقٕحْ ِي ٍْ ه‪ َْٛ‬لب ِ ٌَّ ّ‬
‫هللا رِ ِّ عهِ‪ٛ‬ى{‪.}273‬‬
‫‪46‬‬

‫لقَحء ‪َٚٚ‬ئٌ حنـٓخى نكٍ ‪ًٚ ٢‬هكٌٕ َٗٔ٘ َق‪ٍ ٢ .َٛ‬كٕد ٔ‪٣ٓ ٢‬ف ٔ‪ ٢‬كظٗ يخ ‪ٔٚ‬ي ٍيقٓى ل‪ٙ‬‬
‫ر‪ٕٛ‬طٓىت نكُٓى ‪ًٚ ٢‬ئٌ أ‪ٚ‬ي‪ٓٚ‬ى نهُخّ‪ٔ .‬يٍ حنٕح‪ٟ‬ق أَٓى يٍ حنًٓخؿَ‪.ٍٚ‬‬
‫حنُخّ ح‪ٚ ٌٜ‬قٕنٌٕ ْ‪ ٙ‬طُطز عهىٗ كىم لق‪ٛ‬ىَ ‪ٓٚ‬هى يىٍ حنـىٕع ٔ‪ًٚ ٢‬ىي ‪ٚ‬ىيِت ٔحنلق‪ٛ‬قىش أٌ حنظٔىٕل‬
‫‪ًٔٚ‬ن حنكَحيشت نكٍ ٔؿىٕى لق‪ٛ‬ىَ ‪٠ٚ‬ىطَ ن‪ٓ٣‬ىظـيحء لى‪ْ ٙ‬ىٌِ حنىز‪٣‬ى ‪ُ ٚ‬ى‪ ٙ‬أٌ ح‪ َ٠‬ىخ ح‪ٓ٠‬ى‪٣‬ي‪٢ ٙ‬‬
‫ٔؿٕى نىّ‪ٔ .‬رخنظىخن‪ ٙ‬لًىٍ ‪ٔٚ‬ىظـي٘ قىي ‪ٚ‬كىٌٕ رخن ىم لق‪ٛ‬ىَ يلظىخؽت ٔقىي ‪ٚ‬كىٌٕ يلظىخل‪ .‬نكىٍ نىٕ كىخٌ‬
‫يلظخ‪ ٢‬لخنٕ‪ٟ‬ع حنٌ٘ ح‪ٟ‬طَِ نكٔذ ٍُقّ رخ‪٢‬كظ‪ٛ‬خل ْٕ ٔ‪ٟ‬ع ر ‪ٛ‬ي عٍ ح‪٣ٓ٠‬و‪ .‬يظىٗ ٔؿىي حن قىَ‬
‫ل‪ ٙ‬رهي ئهى ل‪ٔ ٣‬ؿٕى ن‪ َ١‬خ رً ُخِ حنقَآَ‪ ٙ‬حن٘خيم حنٌ٘ ‪ُ ٚ‬ى‪ ٙ‬طىٕل‪ َٛ‬ك‪ٛ‬ىخس كَ‪ًٚ‬ىش عهً‪ٛ‬ىش عخيهىش‬
‫يُظـش قٕ‪ٚ‬ش عِ‪ِٚ‬س نكم ح‪ٞ‬يش‪.‬‬
‫ٔطٔظًَ حنٍٕٔس نظًظيف حنًُ‬

‫ىخٍ ِٓىَّ ح ٔع‪َِٛ٣‬ىش لهٓى ْى‬
‫نٕؿىّ هللا‪ :‬حنَّى ٌِ‪ِ ُٚ ٍٚ‬قىٌٕ أ ْيىٕحنٓى ِرخنهَّ‪ْٛ‬ى ِم ٔحنَُّٓ ِ‬

‫أؿْ َْ ْى ِعُي ٍرِّ ِٓ ْى ٔ‪ ٢‬هْٕ ف عه ْ‪ْ ِٓ ٛ‬ى ٔ‪ْ ْ ٢‬ى ‪ٚ‬لْ ٌَِٕ{‪.}274‬‬
‫ٌْٔح ‪ ُٙ ٚ ٢‬أٌ ح‪ َ٠‬خ ل‪٠‬هش يٍ حنغُ‪ ٙ‬يظٗ ىل ّ لهّ أؿَ ٔنٕ حيظُع لًخنّ ْٕٔ كَ ل‪.٢ .ّٛ‬‬
‫لًٍ ‪ُٚ ٢‬‬

‫رُٔزش يٍ يكخٓزّ ط ىَ‪( ٝ‬لى‪ ٙ‬ع‪ٜ‬ىََخ حنلىخن‪ ٙ‬عهىٗ حنـً‪ٛ‬ىع) رل‪ٛ‬ىغ ‪ٚ‬ك ى‪ ٙ‬حنًـًىٕع‬

‫نٔي حكظ‪ٛ‬خؿخص حنًـظًىع كًىخ ٓىز ًٔكََىخ لهىٍ ‪ٚ‬ىيهم حنـُىش‪ .‬حنـُىش لقى‪ ٢‬نًىٍ ‪ ُٚ‬ى ‪ٔ .‬ح‪ َ٠‬ىخ نى‪ْٛ‬‬
‫رً ٕٓو حنِكخس حنلخن‪ ٙ‬حنٌ٘ ‪ٔ ٢‬ؿٕى نّ ل‪ ٙ‬حنقَآٌ ٔحنًظًؼم ريلع َٔزش ‪ %2.5‬يَس ل‪ ٙ‬حن ىخو ٔرىْ‪.‬‬
‫ح‪ َ٠‬خ ْٕ حنيلع يظٗ ٔؿيص حنلخؿش ىٌٔ طلي‪ٚ‬ي عيى يَحص حنيلع ٔ‪ٓ ٢‬قف نًزهئ ٔ‪َٔ ٢‬ىزش‪١ .‬ز ىخ‬
‫َٗ‪ٚ‬طش أٌ ‪ٚ‬كٌٕ ُْخ ىٔنش آ‪٣‬ي‪ٛ‬ش‪.‬‬
‫ٔطٔظًَ حنٍٕٔس ل‪ ْ َ ٙ‬يٕ‪ٕٟ‬ع ح‪ َ٠‬خ ٔطقٕل‪ :‬حنَّ ٌِ‪ٚ ٍٚ‬ؤْكهٌٕ حنَِّ رخ ‪ٚ ٢‬قٕيٌٕ اِ‪ َّ٢‬كًخ ‪ٚ‬قٕو حنَّى ٌِ٘‬
‫‪ٚ‬ظوزَّطّ حن َّ٘‪ْٛ‬طخٌ ِيٍ ْحنًِّْ ًنِ رِؤََّٓ ْى قىخنٕحْ اًََِّىخ ْحنز‪ْٛ‬ىع ِي ْؼىم حنَِّ رىخ ٔأكى َّم ّ‬
‫هللا ْحنز‪ْٛ‬ىع ٔكىََّو حنَِّ رىخ لًىٍ‬
‫ىخٍ ْى ْى لِ‪ٓٛ‬ىخ‬
‫ؿخءِ يْٕ ِعنش ِّيٍ ٍَّرِّ ِّ لخَظٓٗ لهّ يخ ٓهف ٔأ ْيَِ اِنٗ ّ ِ‬
‫هللا ٔي ٍْ عخى لؤْٔ نـجِ أ‪ ْٛ‬ىلخد حنَُّ ِ‬
‫صٔ ّ‬
‫هخنِئٌ{‪ًْ ٚ }275‬ل ّ‬
‫هللا ‪ِ ٚ ٢‬لذُّ ك َّم ك َّخٍ أػِ‪ٛ‬ى{‪.}276‬‬
‫هللا ْحنَِّ رخ ٔ‪ِ َْٚ‬ر‪ ٙ‬حن‪َّٜ‬يقخ ِ‬
‫طقىٕل ح‪ٜٚ‬ىش ‪ 275‬عًىىٍ ‪ٚ‬ىؤكهٌٕ حنَرىخ أَٓىىى كًىٍ ‪ٚ‬ظًخ‪ٚ‬ىم عُىىييخ ‪ٚ‬ىُٓ‪ٞ‬ت كَٕىّ ‪ٚ‬ظوىىز‪ ٢‬لى‪ ٙ‬حن‪٠‬ىى‪٣‬لت‬
‫ٔٗىىزٓض ًن ى رًىىٍ ‪ٚ‬ظوزطىىّ حن٘ىى‪ٛ‬طخٌ يىىٍ حنًىىْ‪ْٔ .‬ىىٕ ط‪ٜ‬ىىٕ‪ َٚ‬كٔىى‪ ٙ‬نِ‪ٚ‬ىىخىس حنظىىؤػ‪ٔ .َٛ‬حنظ‪ٜ‬ىىٕ‪َٚ‬‬
‫حنلٔ‪ ٙ‬كؼ‪ َٛ‬ل‪ ٙ‬حنقَآٌت كًخ يَ رُخت ٔن‪ ْٛ‬ككَح عهٗ ط‪ َٕٜٚ‬آكم حنَرخ رًٍ رظوزطّ حن٘‪ٛ‬طخٌ يٍ‬
‫ى‪ٛ‬ى{‪ْ ١ }64‬ه ٓىىخ كؤََّىىّ ٍإّٔ‬
‫ىم ْحنـ ِلى ِ‬
‫حنًىىْ‪ٔ .‬يىىٍ ًن ى قٕنىىّ ط ىىخنٗ‪ :‬آََِّىىخ ٗىىـَس ط ْوىىَؽ لِىى‪ ٙ‬أ‪ ْٛ‬ى ِ‬
‫‪ }65{ٍٛ‬حن‪ٜ‬خلخص‪ .‬لخ‪ٜٚ‬خص ط‪ٜ‬ف ‪١‬هع ٗـَس حنِقٕو حنظ‪ ٙ‬طُزض ل‪ ٙ‬أ‪ٛ‬ىم حنـلى‪ٛ‬ى حنىٌ٘ نىى‬
‫حن َّ٘‪ِ ٛ‬‬
‫خ‪ِ ١‬‬
‫طَِ قَ‪ ٖٚ‬ر يت رَإّٔ حن٘‪ٛ‬خ‪ ٍٛ١‬حنظ‪ ٙ‬نى ‪َْٚ‬خ أكي قى‪ .٢‬نكىٍ ح‪ٜٚ‬ىش طوخ‪١‬ىذ قىَ‪ ٖٚ‬رًىخ ‪ ٚ‬ظقىئٌت‬
‫لٓى ‪ٚ‬ظ‪ ٌٍٕٜٔ‬أٌ نه٘‪ٛ‬خ‪ٍ ٍٛ١‬إّٔ ‪َ٠ٚ‬د رٓخ حنًؼىم رىخنقزق‪ .‬لخ‪ٜٚ‬ىش ط‪ٜ‬ىٍٕ ‪١‬هىع ٗىـَس حنِقىٕوت‬
‫‪47‬‬

‫ر‪ٍٕٜ‬س ه‪ٛ‬خن‪ٛ‬ش ي٘خرٓش نظه حن‪ٜ‬ىٍٕس حنظى‪ ٙ‬طظو‪ٛ‬هٓىخ قىَ‪ ٖٚ‬عىٍ ٍإّٔ حن٘ى‪ٛ‬خ‪ٍٛ١‬ت ٔحنظى‪ٔ ٢ ٙ‬ؿىٕى‬
‫نٓخ ل‪ ٙ‬حنٕحقع ٕٖٓ ل‪ ٙ‬ه‪ٛ‬ىخنٓى‪ٚٔ .‬كىٌٕ ط‪ٜ‬ىٕ‪ َٚ‬يىٍ ‪ٚ‬ؤكىم حنَرىخ رًىٍ ‪ٚ‬ظوزطىّ حن٘ى‪ٛ‬طخٌ يىٍ حنًىْ‬
‫ن‪ ْٛ‬ل ه‪ٛ‬خت ٔ‪ ُٙ ٚ ٢‬أٌ ُْخ يْ‪ .‬رم ٌْح يخ ‪ ٚ‬ظقي حنُخّت ٔحنظوىز‪ ٢‬لى‪ ٙ‬حن‪٠‬ى‪٣‬ل ‪ٛ‬ىٍٕ عهىٗ أَىّ‬
‫كظه حن‪ٍٕٜ‬س حنو‪ٛ‬خن‪ٛ‬ش حنظ‪ٚ ٙ‬ظو‪ٛ‬هٓخ حنُخّ عٍ يْ حن٘‪ٛ‬طخٌ‪.‬‬
‫ٔ‪ٚ‬زىئح أٌ ر ى‪ ٞ‬يىىٍ أٓىهى يىٍ أ‪ٛ‬ىىلخد حنًىخلت حٓىظغم لظىىَس ح‪ٓ٢‬ىظ يحى نهلىَد ٔكخؿىىش كؼ‪ٛ‬ىَ يىىٍ‬
‫حنُخّ نظٕل‪ َٛ‬يظطهزخص حنـٓخىت ٔكظٗ طٕل‪ َٛ‬يظطهزخص حنل‪ٛ‬ىخس حن‪ٕٛ‬ي‪ٛ‬ىش نىز ‪ ٞ‬يىُٓىت ٔأيىيْى رخنًىخل‬
‫رطَ‪ٚ‬قش ٍرٕ‪ٚ‬ش‪ .‬لـخءص ح‪ٜٚ‬خص طظليع عىٍ ًنى ٔطلىٌٍ يُىّت ًنى أَىّ ‪ٚ‬ـىذ عهىٗ حنًٕٓىَ‪ ٍٚ‬ىلىع‬
‫حنًخل ر‪ ٣‬يقخرم نٔي ح‪٢‬كظ‪ٛ‬خؿخصت نكُٓى حٓظغهِٕ نهَرق حنَرٕ٘‪.‬‬
‫ٔ ٓىز ًٔكََىىخ أٌ ح‪ َ٠‬ىخ ‪ُ ٚ‬ىى‪ ٙ‬حنىيلع نئنىىش ح‪ٓ٠‬ى‪٣‬و يىىخ ‪ٚ‬ك ى‪ ٙ‬نظغٌ‪ٚ‬ىىش ي‪ِٛ‬حَ‪ٛ‬ظٓىخ حنظىى‪ ٙ‬طك ىم حنل‪ٛ‬ىىخس‬
‫حنكَ‪ًٚ‬ىىىش نهكىىىم‪ٔ .‬حنل‪ٛ‬ىىىخس حنكَ‪ًٚ‬ىىىش رً ٓىىىٕو حن ‪ٜ‬ىىىَ حنلىىىخن‪ ٙ‬ط ُىىى‪ ٙ‬طىىىٕل‪ :َٛ‬عىىى‪٣‬ؽ ٔط هىىى‪ٛ‬ى ٔٓىىىكٍ‬
‫ٔيٕح‪٣ٛ‬ص ٔهييخص ٔرُ‪ٛ‬ش طلظ‪ٛ‬ش‪ٔ .‬اًح ح‪ٟ‬طَ حنًٔهى نهَرخ نك‪ٚ ٙ‬ئيٍ ٌِْ ح‪٢‬كظ‪ٛ‬خؿخص لٌٓح ‪ُ ٚ‬ى‪ٙ‬‬
‫أٌ حنَرىىخ يُظ٘ىىَ ٔحَظ٘ىىخٍ حنَرىىخ ‪ُ ٚ‬ىى‪١ ٙ‬ىىَى ح‪ َ٠‬ىىخ ‪ ٌٞ .‬حنَرىىخ ‪ُ ٚ‬ىى‪ ٙ‬حٓىىظغ‪٣‬ل ظىىَٔف حنلخؿىىش‬
‫ن‪ٓ٣‬ىىظ‪٣ٛ‬ء عهىىٗ يىىخل حنًلظىىخؽت رغىى‪ ٞ‬حنُنىىَ عىىٍ حنٕٓىى‪ٛ‬هش‪ .‬أيىىخ طلىىَ‪ٚ‬ى ح‪٢‬طـىىخٍ رُقىىٕى يقخرىىم َقىىٕى‬
‫ٔحعظزخٍِ ْٕ ع‪ ٍٛ‬حنَرخ لٌٓح نى ‪ٚ‬قهّ حنقَآٌ ٔنكٍ قخنّ حنًلىيػٌٕ‪ .‬ح‪ َ٠‬ىخ ‪ُ ٚ‬ى‪ ٙ‬طىٕل‪ َٛ‬ك‪ٛ‬ىخس كَ‪ًٚ‬ىش‬
‫نهًلظخؽ عهٗ كٔخد حنغُ‪ ٙ‬ر‪ ٣‬يقخرم‪.‬‬
‫ٔن‪ ْٛ‬يٍ ح‪٣ٓ٠‬و أٌ ‪ٚ‬قخل نهً يو أٌ ‪ٚ‬زقٗ ي ييخت ٔأٌ ن‪ ْٛ‬رخن‪ٍَٔ٠‬س أٌ ‪ٚ‬ؤكم لخكٓش حنًُٕ اًح نى‬
‫‪ٚ‬ـي ق‪ًٛ‬ظٓخت أٔ ‪ َٟٗٚ‬ريهم َٗٓ٘ ‪ٟ‬ج‪ٛ‬م ‪ٚ ٢‬ك ‪ ٙ‬ي ‪٘ٛ‬ش عخثهظىّ ن‪ٛ‬ىٕو ٔحكىيت ل‪ًٛ‬ىخ ‪ٚ‬ظًىَ ر ى‪ٞ‬‬
‫ٍؿىىخل حنىىي‪ ٍٚ‬رىىخنًظع حنيَ‪ٕٚٛ‬ىىش ٔ‪ٚ‬طٕلىىٌٕ حنىىيَ‪ٛ‬خ ٗىىَقخ ٔغَرىىخ ٔطظ‪٠‬ىىوى كٔىىخرخطٓى حنزُك‪ٛ‬ىىش رخنٓزىىخص‬
‫ٔحن طخ‪ٚ‬خ ػى ‪ٚ‬قٕل أكيْى رؤٌ عهٗ حن ق‪ َٛ‬حنٌ٘ ‪ٚ ٢‬ـي يىخ ‪ٚ‬ك ى‪ ٙ‬نهٔى َ أٌ ‪ٚ‬ق‪٠‬ى‪ ٙ‬حن‪ٜ‬ى‪ٛ‬ف لى‪ ٙ‬ر‪ٛ‬ظىّت‬
‫ٍىح عهىٗ ٓىئحل ٔؿىّ ان‪ٛ‬ىّ لى‪ ٙ‬رََىخيؾ طه ِ‪ٚ‬ىَٕ‪ٙ‬ت ٓىؤنّ ل‪ٛ‬ىّ ٍؿىم لق‪ٛ‬ىَ ك‪ٛ‬ىف ‪ًٚ‬كىٍ نىّ أٌ ‪ٔٚ‬ىىظًظع‬
‫رخن‪ٜٛ‬ف كًخ ‪ ٚ‬م ر ‪ ٞ‬حنُخّ ْٕٔ ‪ًٚ ٢‬ه يىخ ‪ٚ‬ك ى‪ ٙ‬نقىٕص ‪ٕٚ‬يىّ‪ .‬أٔ ‪ٚ‬قىٕل آهىَ ن ق‪ٛ‬ىَ رؤَىّ نى‪ْٛ‬‬
‫يٍ حن‪ ٍَ٘ٔ٠‬أٌ ‪ٚ‬ؤكم يىُٕت اًح كىخٌ ‪ٔٚ ٢‬ىظط‪ٛ‬ع أٌ ‪٘ٚ‬ىظَ٘ ك‪ٛ‬هىٕ يىُٕ‪ْ .‬ىٌح يُطى ٍأّ يىخن‪ٙ‬ت‬
‫ٔ‪ٚ ٢‬قَِ ح‪٣ٓ٠‬و‪.‬‬
‫ٔىٔنش ح‪ٓ٠‬ى‪٣‬و ‪ ٢‬طلظكىَ حنؼىَٔحص حنٕ‪ُٛ١‬ىش ٔنكُٓىخ طكىٌٕ نهًىٕح‪ ٍُٛ١‬عهىٗ ٗىكم ٗىَكخص ئىخًْش‬
‫‪ًٚ‬ظه حنُخّ أًٓٓٓخ‪ٔ .‬طقٕو ي‪ِٛ‬حَ‪ٛ‬ظٓخ عهٗ ح‪ َ٠‬خ حنٌ٘ ‪ٔٚ‬خْى كم يٕح‪ ٍ١‬قخىٍت رُٔذ يظٔخٔ‪ٚ‬ش‪.‬‬
‫ٔيظٗ يخ حيظهكض حنئنش ي‪ِٛ‬حَ‪ٛ‬ش قخىٍست أ‪ٛ‬زق ني‪ٓٚ‬خ رَحيؾ عًه‪ٛ‬ش ل خنش نهق‪٠‬ىخء عهىٗ حن قىَت ٔارقىخء‬
‫ىهم حن َى عهٗ ئظٕٖ ‪ ٙ ٚ‬رظؤي‪ ٍٛ‬ك‪ٛ‬خس كَ‪ًٚ‬ش ن‪ٜ‬ىخكزّ ٔيىٍ ‪ ٚ‬ىٕلت ا‪ٟ‬ىخلش نزُىٗ طلظ‪ٛ‬ىش ٔهطى‪٢‬‬
‫‪48‬‬

‫طًُ‪ٛ‬ىش‪ .‬طٓىيف نهٕ‪ٛ‬ىٕل رىخنًـظًع حنًٔىهى انىٗ حن‪ٜ‬ىٍٕس حنظى‪ٍٓ ٙ‬ىًٓخ هللا نٓىى ن‪ٛ‬كَٕىٕح عه‪ٓٛ‬ىخ‪ُّ :‬يل ًَّىي‬
‫ىخٍ ٍكًىخء ر‪ْٛ‬ىُٓ ْى طىَحْ ْى ٍ َّك ىخ ٓىـَّيح ‪ٚ‬زْظغىٌٕ ل‪ ْ٠‬ى‪ِّ ٣‬يىٍ َّ‬
‫هللاِ‬
‫ٍَّٕٓل َّ ِ‬
‫هللا ٔحنَّ ٌِ‪ ٍٚ‬ي ّ أ ِٗى َّيحء عهىٗ ْحنك َّ ِ‬
‫‪ٛ‬ىم كىٍِْ ع‬
‫َـ ِ‬
‫ح‪ِ ٠‬‬
‫ٔ ٍِ‪ٕ ْٟ‬حَخ ِٓ‪ًٛ‬خْ ْى لِ‪ٔ ٙ‬ؿٕ ِْ ِٓى ِّي ٍْ أػ َِ حنُّٔـٕ ِى ً ِن يىؼهٓ ْى لِى‪ ٙ‬حنظَّىْٕ ٍح ِس ٔيىؼهٓ ْى لِى‪ِ ْ ٙ‬‬
‫أ ْهَؽ ٗ ْ‬
‫حنىٍَِّحع نِ‪ِ ٛ‬غى‪ٛ‬ع رِ ِٓىى ْحنك َّىخٍ ٔعىي َّ‬
‫ْـىذ ُّ‬
‫هللا حنَّى ٌِ‪ٍٚ‬‬
‫طؤِ لآٍُِ لخْٓظ ْغهع لخْٓظٕٖ عهىٗ ٓىٕقِ ِّ ‪ِ ٚ‬‬
‫ص ِي ُْٓى َّي ْغ َِس ٔأؿْ َح ع ِن‪ًٛ‬خ‪(.‬حن ظق‪)29:‬‬
‫آيُٕح ٔع ًِهٕح حن‪َّٜ‬خنِلخ ِ‬
‫ٔٓ‪ٜٛ‬زق ٗىطؤ ىٔنىش ح‪ٓ٠‬ى‪٣‬و لى‪ْ ٙ‬ىٌِ حنلخنىش غه‪ٛ‬نىخ حقظ‪ٜ‬ىخى‪ٚ‬خت ‪ ٌٞ‬طىٕلَ حنٔى‪ٕٛ‬نش حنًخن‪ٛ‬ىش ٔطىئ‪َٚ‬‬
‫حنًخل ر‪ ٍٛ‬حنُخّ ‪ٚ‬قٕ٘ كَكش حنَ٘حء ٔ‪َٚ‬لع يٍ ئظٕٖ حنً ‪٘ٛ‬شت ٔاًح ُحى حنًخل حنًظٕلَ ر‪ ٍٛ‬أ‪ٚ‬ي٘‬
‫حنُخّ ُحىص ئخًْخطٓى ل‪ًٛ‬خ ‪ٚ‬يلع نلخؿخص حنئنش يٍ ؿٓش ٔيخ ‪٘ٚ‬ظََّٔ يٍ ٓهع يٍ ؿٓىش أهىَٖ‪.‬‬
‫ٔ‪ٚ‬كٌٕ حنظخؿَ حنٌ٘ ٓخْى رخ‪ َ٠‬خ ت قخىٍ عهىٗ أٌ ‪ٔٚ‬ىظ ‪ٛ‬ي كىم يىخ ىل ىّ نهًٔىخًْش رً‪ِٛ‬حَ‪ٛ‬ىش حنئنىشت‬
‫عٍ ‪ َٚ١‬كَكش حنز‪ٛ‬ع حنُ٘طش أكؼَ ٔٓ‪ ٕٝ ٛ‬كم يخ هٔىَِ عىٍ ‪َٚ١‬ى ح‪ َ٠‬ىخ ت كظىٗ ٔنىٕ كىخٌ‬
‫يـىىخل حنىىَرق لىى‪ ٙ‬ر‪٠‬ىىخث ّ قه‪ٛ‬ىىمت ‪ ٌٞ‬يز‪ ٛ‬خطىىّ ٓىىظكٌٕ كز‪ٛ‬ىىَست ٔنىىٍ ‪ٚ‬لظىىخؽ ‪ٜٚ ٌٞ‬ىىم يـىىخل ٍرلىىّ‬
‫نيحثَس حنـ٘ع حنًًُٕعش َٗعخ‪ٔ .‬نٍ ‪ٚ‬كٌٕ ُْخ يٕ‪١‬ت قيو ل‪ ٙ‬ىٔنش ح‪٣ٓ٠‬و نهَرخ‪ًْ ٚ :‬ل ّ‬
‫هللا ْحنَِّ رىخ‬
‫صٔ ّ‬
‫هللا ‪ِ ٚ ٢‬لذُّ ك َّم ك َّخٍ أػِ‪ٛ‬ى‪.‬‬
‫ٔ‪ َْٚ‬رِ‪ ٙ‬حن‪َّٜ‬يقخ ِ‬
‫ٔ‪ٚ‬كىٌٕ حنًٔىهًٌٕ قىي طٕ‪ٛ‬ىهٕح ‪ -‬ربٍٗىخى يىٍ هللا ‪ًْٛٞ -‬ىش طىئ‪ َٚ‬حنًىخل عزىَ ح‪ َ٠‬ىخ لٔىخًْٕح لىى‪ٙ‬‬
‫حنظكخلم ح‪٢‬ؿظًخع‪ ٙ‬يٍ ؿٓش ُٔحىص يز‪ ٛ‬خص حنظـخٍ يٍ ؿٓش أهَٖ ٔيكخٓزٓىت ْٔىٌِ لطُىش ًٔكىخء‬
‫ٔككًىىش لىى‪ ٙ‬حنىىيَ‪ٛ‬خ َٔـىىخس يىىٍ حنُىىخٍ لىى‪ ٙ‬ح‪ٜ‬هىىَست ىنُىىخ عه‪ٓٛ‬ىىخ حنقىىَآٌ قزىىم أٌ طنٓىىَ نهٕؿىىٕى ؿً‪ٛ‬ىىع‬
‫ح نُنَ‪ٚ‬خص ح‪٠‬ىحٍ‪ٚ‬ش ٔحنًخن‪ٛ‬ش حنلي‪ٚ‬ؼشت ٔقخل رؤَٓىخ طغُى‪ ٙ‬حن ق‪ٛ‬ىَ ٔطكٔىذ حنظىخؿَ ٔطلًى‪ ٙ‬حنًـظًىع يىٍ‬
‫‪٢ٔ ٝ‬‬
‫حنَرخت ‪ٚ‬قٕل ط خنٗ‪ٚ :‬خ أ‪ُّٓٚ‬خ حنَّ ٌِ‪ ٍٚ‬آيُٕحْ أَ ِقٕحْ ِيٍ ‪ِّٛ١‬زخ ِ‬
‫ص يخ كٔزْظ ْى ٔ ِي ًَّخ أ ْهَؿْ ُخ نكى ِّيٍ ح‪ِ ٍْٞ‬‬
‫آه ٌِ‪ ِّ ٚ‬اِ‪ َّ٢‬أٌ ط ْغ ًِ‪ٕ٠‬حْ ِل‪ٛ‬ى ِّ ٔح ْعهًىٕحْ أ ٌَّ ّ‬
‫هللا غ ُِى‪ ٙ‬ك ًِ‪ٛ‬ىي‪ .‬حن َّ٘ى‪ْٛ‬طخٌ‬
‫ط‪ًًَّٕ ٛ‬حْ ْحنو ِز‪ٛ‬غ ِي ُّْ طُ ِقٌٕ ٔنْٔظى ِر ِ‬
‫هللا ‪ ِ ٚ‬يكى َّي ْغ ِىَس ِّي ُْىّ ٔل‪ ْ٠‬ى‪ّ ٔ ٣‬‬
‫‪ ِ ٚ‬يكى ْحن ْقَ ٔ‪ٚ‬ؤْيَكى ِر ْخن لْ ٘خء ٔ ّ‬
‫حٓىع ع ِهى‪ٛ‬ى‪ٚ .‬ىئ ِط‪ْ ٙ‬حن ِل ْكًىش يىٍ‬
‫هللا ٔ ِ‬
‫د‪(.‬حنزقَس‪)269-267:‬‬
‫‪٘ٚ‬خء ٔيٍ ‪ْ ٚ‬ئص ْحن ِل ْكًش لق ْي أٔ ِط‪ ٙ‬ه‪َْٛ‬ح ك ِؼ‪َٛ‬ح ٔيخ ‪َّ ٌَّ ٚ‬كَ اِ‪ َّ٢‬أْٔ نٕحْ ح‪ْ ٞ‬نزخ ِ‬
‫ٔنكىىىٍ ٔن‪ٓٝ‬ىىىف حن٘ىىىي‪ٚ‬ي أ‪١‬ىىىخع حنًٔىىىهًٌٕ حن٘ىىى‪ٛ‬طخٌت ٔقىىىخنٕح رىىىؤٌ حنَرىىىخ ‪ًٚ‬كىىىٍ أٌ ‪ٚ‬لىىىم حنً٘ىىىخكم‬
‫ح‪٢‬قظ‪ٜ‬خى‪ٚ‬شت ٌْٔح نى ‪ٚ‬ل‪ٜ‬م نٓى‪ .‬ل ى حن قَ يـظً خطٓى رىَغى ح‪ٞ‬يىٕحل حنٓخثهىش ٔحنؼىَٔحص حنظى‪ ٙ‬طىُ ى‬
‫رٓخ ر‪٣‬ىْى‪ً .... :‬نِ ِرؤََّٓ ْى قخنٕحْ اًََِّخ ْحنز‪ْٛ‬ع ِي ْؼم حنَِّ رخ ٔأك َّم ّ‬
‫هللا ْحنز‪ْٛ‬ع ٔكََّو حنَِّ رخ لًىٍ ؿىخءِ يْٕ ِعنىش‬
‫ىخٍ ْى ْى لِ‪ٓٛ‬ىىخ هخنِىىئٌ‪.‬‬
‫ِّيىٍ ٍَّرِّى ِّ لىخَظٓٗ لهىىّ يىخ ٓىىهف ٔأ ْيىَِ اِنىىٗ ّ ِ‬
‫هللا ٔيى ْىٍ عىخى لؤْٔ نىىـجِ أ‪ ْٛ‬ىلخد حنَُّى ِ‬
‫حنزقَس‪)275:‬‬

‫‪49‬‬

‫ٔنى ‪ ٚ‬طُٕح ن َ‪ ٝ‬حنقَآٌ رؤٌ ح‪ َ٠‬خ ٔكيِ يىٍ ‪ُ٘ٚ‬ى‪ ٢‬حنز‪ٛ‬ىع ٔ‪ٚ‬لقى ح‪ٍٞ‬رىخف عهىٗ حنًىيٖ حنطٕ‪ٚ‬ىم‬
‫نهًُ‬

‫صٔ ّ‬
‫ٔحنًٔظ ‪ٛ‬ي‪ًْ ٚ :‬ل ّ‬
‫هللا ‪ِ ٚ ٢‬لذُّ ك َّم ك َّخٍ أػِ‪ٛ‬ى‪(.‬حنزقَس‪)276:‬‬
‫هللا ْحنَِّ رخ ٔ‪ َْٚ‬رِ‪ ٙ‬حن‪َّٜ‬يقخ ِ‬

‫ٔنٍ ‪ٚ‬كٌٕ حنًٔهًٌٕ رلخؿش انٗ أ٘ ط خيم ٍرٕ٘ عهٗ ح‪ ٣١٠‬ت ‪ ٌٞ‬حنًلظىخؽ ٓىظك هّ حنئنىش ٔنىٍ‬
‫‪٠ٚ‬ىطَ ن‪ٓ٣‬ىظيحَش ٔحنظ ىىَ‪ ٝ‬نهَرىخ‪ْٔ .‬ىىٌح ‪ٚ‬ظلقى ل ه‪ٛ‬ىخ ٔعهىىٗ أٍ‪ ٝ‬حنٕحقىع ‪ ٌٞ‬يىىٍ قخنىّ ْىىٕ هللات‬
‫هللا َ ْظهْٕىخ عه‪ْٛ‬ى ِر ْ‬
‫ىخنل ِّ‬
‫ل‪ٜ‬ي هللا حن ن‪ٛ‬ى ل‪ًٛ‬خ قخل عٍ ح‪ َ٠‬خ ت ٔ‪ٛ‬ي هللا ل‪ ٙ‬كم آ‪ٚ‬ىش‪ِ :‬ط ْهى آ‪ٚ‬ىخص َّ ِ‬
‫هللا ٔآ‪ٚ‬خ ِط ِّ ‪ْ ٚ‬ئ ِيٌُٕ‪(.‬حنـخػ‪ٛ‬ش‪)6:‬‬
‫ل ِزؤِّ٘ ك ِي‪ٚ‬غ ر ْي َّ ِ‬
‫ٔ‪ٚ‬كٌٕ ح‪ َ٠‬خ ‪١‬خٍىح نهَرخ يٍ حنًـظًعت ٔاٌ ٔؿىي حنَرىخ لى‪ ٙ‬أ٘ يـظًىع لٓىٌح ‪ُ ٚ‬ى‪ ٙ‬أٌ ح‪ َ٠‬ىخ قىي‬
‫‪َ١‬ى‪.‬‬
‫ٔنكىىٍ حنًٔىىهًٌٕ طزُىىٕح حنُنىىخو حنىىَأّ يىىخن‪ٙ‬ت ٔحنىىٌ٘ ‪ٚ ٢‬قىىٕو عهىىٗ كًخ‪ٚ‬ىىش حن ق‪ٛ‬ىىَ ٍٔلىىع ئىىظٕحِ‬
‫ح‪٢‬قظ‪ٜ‬خى٘ ٔحنظكخلم ح‪٢‬ؿظًخع‪ ٙ‬ر‪ ٍٛ‬حنُخّت ٔنكُّ ‪ٚ‬قٕو عهٗ حٓظغ‪٣‬ل حن َ‪ ٙ‬نهَرق حنًخى٘ت ٔكىم‬
‫يٍ عخَيِ حنلع يخى‪ٚ‬خ له‪ ْٛ‬نّ حنل رخنوييخص حن خيش حنظى‪ٚ ٙ‬ل‪ٜ‬ىم عه‪ٓٛ‬ىخ حنغُى‪ ٙ‬أٔ حنل‪ٛ‬ىخس حنً‪ٔٛ‬ىَس‬
‫حنظ‪ٓ٘ٛ ٚ ٙ‬خت لخ نيَ‪ٛ‬خ ي‪ٜ‬خنق ٔٗطخٍس ٔن‪ ْٛ‬ل‪ ٙ‬حنظـخٍس حنَأّ يخن‪ٛ‬ش أ٘ يـخل نً٘خعَ حنَكًش‪.‬‬
‫ٔنٌن ؿخء حنظ خيىم رخنَرىخ لى‪ ٙ‬طهى حنًـظً ىخصت ٔكخَىض حنُظ‪ٛ‬ـىش أٌ أ‪ٛ‬ىزق اكىيٖ حنٕٓىخثم نظُىخلْ‬
‫ح‪ٞ‬غُ‪ٛ‬خء عهٗ ٓلذ يخ رق‪ ٙ‬رؤ‪ٚ‬ي٘ حن قَحء يٍ يخلت لخُىحى حن ق‪ َٛ‬لقَحت ٔنى ‪ٚ‬ـي لى‪ ٙ‬ىٔل حنًٔىهً‪ٍٛ‬‬
‫يٍ ‪ٚ‬لً‪ٔٚٔ ّٛ‬ي كخؿظّت ٔحُىحى حنغُ‪ ٙ‬غُٗ ٔنى ‪ٔٚ‬ظطع حنٕ‪ٕٛ‬ل نهقُخعشت رم ُحى ؿ٘ ّ أكؼىَ يىع‬
‫كم ىٍْى ‪ٚ‬ـُ‪.ّٛ‬‬
‫لخنَرخ ‪ًٚ‬ؼم َنَس حقظ‪ٜ‬خى‪ٚ‬ش ٍأًٓخن‪ٛ‬شت ر‪ًُٛ‬خ ‪ًٚ‬ؼم ح‪ َ٠‬خ َنَس حقظ‪ٜ‬خى‪ٚ‬ش آ‪٣‬ي‪ٛ‬ش‪.‬‬
‫ص ٔأقىخيٕحْ حن‪َّٜ‬ى‪٣‬س ٔآطىٕحْ‬
‫ٔطٔظًَ حنٍٕٔس ل‪ ٙ‬حنلىي‪ٚ‬غ عىٍ حنَرىخ‪ :‬اِ ٌَّ حنَّى ٌِ‪ ٍٚ‬آيُىٕحْ ٔع ًِهىٕحْ حن‪َّٜ‬ىخ ِنلخ ِ‬
‫حن َِّكخس نٓ ْى أؿْ َْ ْى ِعُي ٍرِّ ِٓ ْى ٔ‪ ٢‬هْٕ ف عه ْ‪ْ ِٓ ٛ‬ى ٔ‪ْ ْ ٢‬ى ‪ٚ‬لْ ٌَِٕ{‪ٚ }277‬خ أ‪ُّٓٚ‬خ حنَّى ٌِ‪ ٍٚ‬آيُىٕحْ حطَّقىٕحْ ّ‬
‫هللا‬
‫هللا ٍٔٓىٕ ِن ِّ ٔاٌِ‬
‫ًٍٔٔحْ يخ ر ِق‪ِ ٙ‬يٍ حنَِّ رخ اٌِ كُظى ُّي ْئ ِي ُِ‪ }278{ٍٛ‬لبٌِ نَّى ْى ط ْ هىٕحْ لىؤًَْٕحْ ِرلىَْ د ِّيىٍ ّ ِ‬
‫ن ِهًىىٌٕ ٔ‪ ٢‬ط ْ‬
‫ط ْزىىظ ْى لهكى ْى ٍإّٔ أ ْيىىٕح ِنك ْى ‪ ٢‬ط ْ‬
‫نهًىىٌٕ{‪ }279‬حنِكىىخس = حن‪ٜ‬ىىيقش = ح‪ َ٠‬ىىخ ‪ٔ .‬حنِكىىخس‬
‫‪ ٛ‬ش ن‪ َ١‬خ كَّٕ ‪ِٚ‬ك‪ ٙ‬حنًخل ٔ‪ٚ‬طَِٓ‪.‬‬
‫ٔح‪ٜٚ‬ش ‪ 277‬ط ي يٍ ‪ُٚ‬‬

‫‪ +‬ح‪ًٚ٠‬خٌ ٔحن ًم حن‪ٜ‬خنق رخنـُش‪ ْٕٔ .‬يخ ‪ ُٙ ٚ‬أٌ ح‪ َ٠‬خ ٔكيِ أٔ ي ّ‬

‫ح‪ًٚ٠‬خٌ ‪ٚ ٢‬ك ‪ ٙ‬نهـُىش رىَغى أًْ‪ٛ‬ىش ح‪ َ٠‬ىخ حنق‪ٜ‬ىٕٖ‪ ٌٞ .‬حنىي‪ ٍٚ‬كىم ‪ٚ ٢‬ظـىِأت ٔ‪ٚ‬ـىذ حنق‪ٛ‬ىخو ركىم‬
‫أيَت ٔح‪َ٢‬ظٓخء عٍ كم َٓ‪ٔ ٙ‬كز‪َٛ‬س‪.‬‬

‫‪51‬‬






Download اليوم رقم 14



اليوم رقم 14.pdf (PDF, 963.58 KB)


Download PDF







Share this file on social networks



     





Link to this page



Permanent link

Use the permanent link to the download page to share your document on Facebook, Twitter, LinkedIn, or directly with a contact by e-Mail, Messenger, Whatsapp, Line..




Short link

Use the short link to share your document on Twitter or by text message (SMS)




HTML Code

Copy the following HTML code to share your document on a Website or Blog




QR Code to this page


QR Code link to PDF file اليوم رقم 14.pdf






This file has been shared publicly by a user of PDF Archive.
Document ID: 0000033050.
Report illicit content