This PDF 1.6 document has been generated by PScript5.dll Version 5.2.2 / Acrobat Distiller 7.0 (Windows), and has been sent on pdf-archive.com on 14/08/2017 at 22:17, from IP address 94.66.x.x.
The current document download page has been viewed 1018 times.
File size: 2.79 MB (351 pages).
Privacy: public file
Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας
Τομέας Αρχαιολογίας
Καλλιόπη Γ. Χατζηνικολάου
Οι λατρείες των Θεών και των Ηρώων
στην Άνω Μακεδονία
κατά την αρχαιότητα
(Ελίμεια, Εορδαία, Ορεστίδα, Λυγκηστίδα)
Διδακτορική Διατριβή
Θεσσαλονίκη
2007
Καλλιόπη Γ. Χατζηνικολάου
Οι λατρείες των Θεών και των Ηρώων στην
Άνω Μακεδονία κατά την αρχαιότητα
(Ελίμεια, Εορδαία, Ορεστίδα, Λυγκηστίδα)
Διδακτορική Διατριβή
Υποβλήθηκε στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας
Τομέας: Αρχαιολογίας
Ημερομηνία Προφορικής Εξέτασης : 19 Ιουνίου 2007
Εξεταστική Επιτροπή
Τριμελής Συμβουλευτική Επιτροπή : Εμμ. Βουτυράς
Σ. Πινγιάτογλου
Ι. Ακαμάτης
Θ. Στεφανίδου-Τιβερίου, εξεταστής
Στ. Δρούγου, εξεταστής
Χρ. Σαατσόγλου-Παλιαδέλη, εξεταστής
Π. Νίγδελης, εξεταστής
Καλλιόπη Γ. Χατζηνικολάου
Οι λατρείες των Θεών και των Ηρώων στην Άνω
Μακεδονία κατά την αρχαιότητα
(Ελίμεια, Εορδαία, Ορεστίδα, Λυγκηστίδα)
ISBN
«Η έγκριση της παρούσης διδακτορικής διατριβής από το Τμήμα Ιστορίας
και Αρχαιολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης δεν
υποδηλώνει αποδοχή των γνωμών της συγγραφέως» (Ν. 5343/1932, άρθρο
202, παρ. 2)
Στη μνήμη του πατέρα μου
Περιεχόμενα
Περιεχόμενα
1
Πρόλογος
3
Συντομογραφίες - Βιβλιογραφία
4
Εισαγωγή
30
Ιστορία Έρευνας
30
Πηγές
37
Τα αρχαιολογικά δεδομένα : Κατηγορίες και είδη υλικών καταλοίπων
37
Τα γεωγραφικά όρια : Άνω Μακεδονία (Ελίμεια, Εορδαία, Ορεστίδα,
Λυγκηστίδα)
40
Ολύμπιοι Θεοί
57
Δίας
57
Ήρα
90
Ποσειδών
96
Δήμητρα
103
Απόλλων
111
Άρτεμη
128
Αθηνά
145
Αφροδίτη
157
Διόνυσος
169
Ερμής
181
Άλλοι Θεοί και Ήρωες
191
Εν(ν)οδία
191
Εκάτη
205
Πασικράτα
209
Πλούτων
212
Εστία
220
Ασκληπιός
222
1
Ηρακλής
237
Παν
253
Νύμφες
256
Ποτάμια Θεότητα
260
Θεοί Επήκοοι
263
Αλέξανδρος
266
Ήρωας Ιππέας
273
Προσωποποιήσεις
284
Νέμεσις-Δικαιοσύνη-Τύχη πόλεως
284
Νίκη
288
Θεότητες ανατολικής προέλευσης
291
Μητέρα Θεών-Κυβέλη
291
Συρία Θεά
304
Αιγύπτιοι Θεοί
312
Αβέβαιες μαρτυρίες
319
Ιερά που δε μπορούν να αποδοθούν σε συγκεκριμένη θεότητα
319
Θεότητες των οποίων το όνομα δεν παραδίδεται ή δε σώζεται
321
Οικιακή λατρεία
325
Αταύτιστα αντικείμενα
327
Ambigua
327
«Συμβολικός παραλληλισμός»-Οι μαρτυρίες των επιτυμβίων μνημείων
329
Συμπεράσματα
334
Sommaire
342
Κατάλογος
348
Εικόνες
599
Χάρτες
2
Πρόλογος
Η μελέτη των λατρειών της Άνω Μακεδονίας ήταν η συνέχεια της
ενασχόλησής μου με παρόμοια θέματα στην όμορη Ήπειρο κατά τη διάρκεια του
πρώτου κύκλου των μεταπτυχιακών μου σπουδών.
Για την πρόσβαση σε αρχαιολογικό υλικό που βρίσκεται στην Πρώην
Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας ευχαριστώ τις Anica Gjiorgjievska και
Irena Rusin του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου των Bitola, ενώ για την
αντίστοιχη βιβλιογραφική ενημέρωση την Milica Grizanac και τους υπαλλήλους του
Αρχαιολογικού Ινστιτούτου του Βελιγραδίου. Στο κομμάτι αυτό της έρευνας
ιδιαίτερες ευχαριστίες οφείλω στους φίλους Τάσο Αντωνάρα και Τάσο Κεραμάρη,
Ljubica Cirić, Rada Nikolić και Igor Popovski, κυρίως για τη βοήθειά τους στα Bitola
και στο Βελιγράδι.
Για την πρόσβαση στο υλικό από το Νομό Κοζάνης ευχαριστώ την
προϊσταμένη της Λ΄ ΕΠΚΑ Γεωργία Καραμήτρου-Μεντεσίδη, τους αρχαιολόγους
Μόρφω Δούριου, Κώστα Μοσχάκη, Αρετή Χονδρογιάννη-Μετόκη και τον τεχνικό
Τάκη Λεονταρίδη.
Πολύτιμη ήταν η συμβολή του Χρήστου Γκατζόλη στην κατάρτιση των
νομισματικών λημμάτων και στην κατανόηση νομισματικών θεμάτων.
Πολλά οφείλω στο έμπειρο βλέμμα της Δέσποινας Ιγνατιάδου και της Ευδοκίας
Σκαρλατίδου, στην ορθή κρίση και την ηθική συμπαράσταση της Ζωής Μπίλη και
της Στυλιάνας Γκαλινίκη, στις χρήσιμες υποδείξεις της Ζωής Κωτίτσα, του Στέφανου
Παλιομπέη, της Αρετής Πρίνου, της Ευρυδίκης Κεφαλίδου και της Χρυσάνθης
Καλλίνη.
Για την πολύτιμη βοήθειά τους σε τεχνικά ζητήματα ευχαριστώ την Κυβέλη
Παντελάκου και το Μάκη Παναγιωτίδη.
Για την υπομονή και τη στήριξη της οικογένειάς μου, ιδιαιτέρως του Φώτη
Χατζηνικολάου, όπως και τη συμπαράσταση της Κριστέλ-Νούλας Πασχαλίδου, η
οποία είχε και την επιμέλεια της γαλλικής μετάφρασης, το ευχαριστώ είναι ελάχιστο.
Τέλος, ευχαριστώ τους καθηγητές Σεμέλη Πινγιάτογλου και Ιωάννη Ακαμάτη,
μέλη της συμβουλευτικής επιτροπής και πάνω απ’ όλους τον επόπτη καθηγητή
Μανόλη Βουτυρά για την ακούραστη και υπομονετική καθοδήγηση, την άσκηση στη
συνέπεια, την ακρίβεια και τη μέθοδο και για τη μύηση στη γνώση του δύσβατου και
πολισχιδούς χώρου των λατρειών.
3
Συντομογραφίες - Βιβλιογραφία
Εκτός από τις συντομογραφίες που παρατίθενται στο Archäologischer
Anzeiger 1997 και τη βιβλιογραφική βάση δεδομένων Dyabola, χρησιμοποιήθηκαν
και οι ακόλουθες :
L’Antiquité
AC:
Classique.
Louvain-la-
Neuve.
V. Allamani-Souri, E.Voutiras, «New
Allamani-Souri, Voutiras 1996:
documents
from
Herakles
the
Kynagidas
sanctuary
at
of
Beroia»,
Επιγραφές της Μακεδονίας, Γ΄Διεθνές
Συμπόσιο
για
τη
Μακεδονία,
Θεσσαλονίκη 8-12 Δεκεμβρίου 1993,
Θεσσαλονίκη 1996, 13-39.
Sylloge Numorum Graecorum. Greece II.
Alpha Bank :
The Alpha Bank Collection, Macedonia I,
Alexander I-Perseus, Alpha Bank, Athens
2000.
Antonin
Antonin 1879 :
archimandrita,
Pojezdka
u
Rumeliju, Sankt Petersburg 1879.
Antonin archimandrita, Iz Rumelii, Sankt
Antonin 1886 :
Petersburg 1886.
Aufstieg und Niedergang der römischen
ANRW:
Welt. Geschichte und Kultur Roms im
Spiegel der neueren Forschung. Berlin.
W.
Baege 1913 :
Baege,
Dissertationes
De
Macedonum
philologicae
sacris.
Hallenses,
XXII 1, (Hallis Saxonum) Halle 1913.
Bulletin de l’ Institut Archéologique
BIAB:
Bulgare. Sofia.
4
V. Bitrakova-Grozdanova, Monuments
Bitrakova-Grozdanova 1987 :
de l’ époque hellénistique dans la
Republique Socialiste de Macédoine,
Skopje 1987.
V. Bitrakova-Grozdanova, Religion et art
Bitrakova-Grozdanova 1999 :
dans l’ antiquité en Macédoine, Études,
Skopje 1999.
V. Beševliev, Untersuchungen über die
Beševliev 1970:
Personennamen
bei
der
Thraken,
Amsterdam 1970.
Bulletin de la Société de Linguistique de
BSL :
Paris. Paris.
Balkan Studies. Soc. for Maced. Stud.,
BSt :
Inst. for Balkan Studies. Thessaloniki.
W.
Burkert 1972 :
Burkert,
Homo
Interpretationen
Necans,
altgriechischer
Opferriten und Mythen, Berlin 1972.
W. Burkert, Αρχαία ελληνική θρησκεία.
Burkert 1993:
Αρχαϊκή και κλασική εποχή (Μετάφραση
Ν.Π.
Μπεζαντάκος,
Α.
Αβαγιανού),
Αθήνα 1993.
W. Burkert, Μυστηριακές λατρείες της
Burkert 1997α:
αρχαιότητας, (Μετάφραση Ε. Ματθαίου),
Αθήνα 1997.
W. Burkert, Ελληνική μυθολογία και
Burkert 1997β:
τελετουργία.
Δομή
(Μετάφραση
Η.
και
ιστορία,
Ανδρεάδη),
ΜΙΕΤ,
Αθήνα 1997.
J.
Cagé 1975 :
Cagé,
Alexandre
le
Grand
en
Macédoine dans la 1ère moitié du IIIème
siècle ap. J.-C., Historia 24 (1975), 1-16.
A. Cameron, Inscriptions relating to
Cameron 1939 :
sacral
5
manumission
and
confession,
ΟΙ ΛΑΤΡΕΙΕΣ.pdf (PDF, 2.79 MB)
Use the permanent link to the download page to share your document on Facebook, Twitter, LinkedIn, or directly with a contact by e-Mail, Messenger, Whatsapp, Line..
Use the short link to share your document on Twitter or by text message (SMS)
Copy the following HTML code to share your document on a Website or Blog