20 legal tips for launching startup (PDF)

‫نکته حقوقی برای راهاندازی کسبوکار آنالین و استارتاپ‬

‫نکته اول‪ -‬از توافقات شفاهی بپرهیزید‪:‬‬
‫ممکن است شما نیز واژهی ‪ Gentleman Agreement‬را شنیده باشید و روابط کاری خود را‬

‫بر اساس توافقات شفاهی شکل دهید‪ .‬باید بدانید که توافقات شفاهی (جز در مواردی که‬
‫شاهد محکمه پسند داشته باشید) به هیچ وجه سندیت ندارد و قطعا در آینده شما را با‬
‫مشکل مواجه خواهد کرد‪ .‬تا حد ممکن توافقات خود را با شرکا و همکارانتان مکتوب کنید‬
‫و زیر آن را امضا نمایید‪.‬‬

‫نکته دوم‪ -‬مطمئن شوید موضوع فعالیت‌تان قانونی است‪:‬‬
‫گاهی ممکن است فکر کنید که موضوع فعالیت کامال قانونی است و یا حوصله تحقیق و‬

‫بررسی در مورد آن را نداشته باشید و کارتان را شروع کنید‪ .‬با توجه به توضیحاتی که در‬
‫مورد مشکل غیرقانونی بودن فعالیت ارائه شد‪ ،‬حتما پیش از شروع فعالیت خود‪ ،‬با‬
‫استفاده از نظر کارشناسان و مشاوران حقوقی مطمئن شوید که مانع شرعی یا قانونی برای‬
‫کسبوکارتان وجود ندارد‪.‬‬
‫همچنین بخوانید‪ :‬مشکل غیرقانونی بودن فعالیت کسب و کارهای نوپا‬

‫نکته سوم‪ -‬مجوز بگیرید‪:‬‬
‫در صورتی که کسبوکار شما نیازمند مجوز است‪ ،‬مجوزهای الزم آن را دریافت کنید تا حد‬

‫ممکن پایههای کسبوکارتان مستحکم باشد‪.‬‬

‫همچنین بخوانید‪ 3 :‬مجوز برای کسب و کارهای نوپا و استارتاپ ها‬

‫نکته چهارم‪ -‬دنبال مجوز زوری نباشید‪:‬‬
‫اگر مجوز معمول و متعارفی برای کسبوکار شما پیشبینی نشده و قانونگذار یا صنف‬

‫مورد نظر شما حاضر به ارائه مجوز فعالیت به شما نیست‪ ،‬بیجهت به دنبال کسب مجوز‬
‫نروید و با اصرار و پیگیری مکرر‪ ،‬آنها را نسبت به کار خود حساس نکنید‪ .‬این نکته استراتژی‬
‫معروف و خوبی است که شرکتهای بزرگی چون اسنپ و تپسی آن را استفاده کردند‪.‬‬

‫نکته پنجم‪ -‬قرارداد هم‌بنیانگذاران امضا کنید‪:‬‬
‫از همان ابتدای کار در مورد اهداف و آینده کسبوکار با شریکتان صحبت کنید و با شجاعت‬

‫و صراحت در مورد حقوق و تکالیفتان‪ ،‬درصد سهام‪ ،‬اختالفات احتمالی و درآمد و سرمایه‬
‫بحث کنید‪ .‬مطمئن باشید جنگ اول بهتر از صلح آخر است و اگر همین ابتدا در مورد این‬
‫موارد فکر نکنید‪ ،‬در آینده قطعا با مشکالت متعددی روبرو خواهید شد‪.‬‬

‫همچنین بخوانید‪ :‬نکات مهم قرارداد همبنیانگذاران‬

‫نکته ششم‪ -‬مطمئن شوید آورده‌های فکری متعلق به شماست‪:‬‬
‫اگر در کسبوکارتان از اختراع‪ ،‬طرح صنعتی‪ ،‬راز تجاری‪ ،‬نرمافزار یا سایر اموال فکری استفاده‬

‫میکنید‪ ،‬همان ابتدای کار مطمئن شوید که حقوق فکری آن به نام شما یا شریکتان به ثبت‬
‫رسیده باشد و یا به موجب یک قرارداد دقیق‪ ،‬حقوق فکری آن به شما واگذار شده باشد‪.‬‬

‫نکته هفتم‪ -‬با تمام شرکا و همکارانتان قرارداد ‪NDA‬ببندید‪:‬‬
‫غالبا کسبوکارهای نوپا اسرار تجاری مهمی دارند که افشای آنها باعث صدمه به کسبوکار‬

‫و جلو افتادن رقبا خواهد شد‪ .‬پیشنهاد میکنیم در مورد قرارداد عدم افشا )‪(NDA‬‬
‫اطالعات کافی کسب کنید و تمام شرکا و کارمندانتان را به موجب چنین قراردادی مکلف به‬
‫رازداری نمایید‪.‬‬

‫همچنین بخوانید‪ :‬قرارداد محرمانگی اسرار تجاری‬

‫نکته هشتم‪ -‬عالمت تجاری خود را ثبت کنید‪:‬‬
‫پیش از آنکه خیلی در کسبوکارتان پیشرفت کنید و نام و عالمت تجاری شما به شهرت‬

‫زیادی برسد‪ ،‬آنها را ثبت کنید‪ .‬گاهی ممکن است به دالیلی مثل مشابهت یا همانندی با‬
‫عالمت دیگر یا پیشدستی رقبا در ثبت‪ ،‬نتوانید نام یا عالمت تجاری خود را ثبت کنید‪ .‬برای‬
‫پیشگیری از این مشکالت‪ ،‬به شما پیشنهاد میکنیم اندکی پس از اینکه کسبوکار خود را‬
‫شروع کردید به ثبت نام یا عالمت تجاری خود بپردازید‪.‬‬
‫همچنین بخوانید‪ :‬مفهوم عالمت تجاری و اهمیت ثبت آن‬

‫نکته نهم‪ -‬در ثبت شرکت عجله نکنید‪:‬‬
‫سوالی که بسیار پرسیده میشود اینست که چه زمانی ثبت شرکت کنیم‪ .‬باید بدانید که ثبت‬
‫شرکت در مراحل ابتدایی کار نهتنها نمیتواند به شما کمک چندانی بکند‪ ،‬بلکه شما را درگیر‬
‫مسائل پیچیده مالی و مالیاتی و حقوق کار و امور تشریفاتی شرکتها خواهد کرد که زمان و‬

‫هزینه زیادی را از شما خواهد گرفت‪ .‬اجازه دهید کمی کسبوکار شما پیشرفت کرده و‬
‫تعدادی کاربر پیدا نموده و نیاز به اعتمادسازی جدی پیش کاربران یا سرمایهگذاران داشته‬
‫باشید‪ ،‬سپس شرکت خود را ثبت نمایید‪.‬‬
‫همچنین بخوانید‪ :‬کدام قالب شرکت برای استارتاپ ها بهتر است؟‬

‫نکته دهم‪ -‬شرکت با مسئولیت محدود یا سهامی خاص ثبت کنید‪:‬‬
‫اگر موعد ثبت شرکت فرا رسیده است‪ ،‬بهترین و منعطفترین قالب ثبتی برای‬

‫استارتاپهایی که نیازمند جذب سرمایه هستند‪ ،‬شرکت سهامی خاص و برای استارتاپهایی‬
‫که به جذب سرمایه نیاز چندانی ندارند‪ ،‬شرکت با مسئولیت محدود است‪.‬‬

‫همچنین بخوانید‪ :‬درباره انواع شرکت ها بیشتر بدانید‬

‫نکته یازدهم‪ -‬با تمام شرکا و همکارانتان قرارداد عدم رقابت ببندید‪:‬‬
‫یکی از اقداماتی که برخی شرکت ها برای صدمه زدن به رقبای خود انجام می دهند‪ ،‬ترغیب‬
‫کارمندان شرکت های رقیب به خروج از آن شرکت ها و استخدام آن ها نزد خود است‪ ،‬عملی‬
‫که نه تنها شرکت رقیب را از خدمات کارمند زبده خود محروم می سازد‪ ،‬بلکه باعث انتقال‬
‫کوله باری از تجربه و تخصص و اسرار تجاری به شرکت رقیب می شود‪.‬‬
‫روش مقابله پیشنهادی ما با این رویه‪ ،‬استفاده از قرارداد عدم رقابت کارمندان است‪ .‬با‬
‫انعقاد قرارداد عدم رقابت کارمندان‪ ،‬آن ها را متعهد به عدم هرگونه همکاری یا استخدام‬
‫در شرکت های رقیب خود برای مدت مشخصی نموده و خیال خود را از این بابت راحت کنید‪.‬‬

‫نکته دوازدهم‪ -‬همه چیز را به نام شرکت کنید‪:‬‬
‫پس از اینکه شرکت را ثبت کردید‪ ،‬تمام همبنیانگذاران و شرکا باید آنچه متعلق به شرکت‬
‫بوده است را تماما به نام شرکت منتقل کنند‪.‬‬
‫نامهای دامنه‪ ،‬ورقههای اختراع‪ ،‬گواهیهای ثبت نرمافزار‪ ،‬امالک و مستغالت‪ ،‬حسابهای‬
‫بانکی‪ ،‬اموال غیرمنقول‪ ،‬نام و عالمتهای تجاری‪ ،‬مجوزهای صنفی‪ ،‬اینماد و نماد‬
‫ساماندهی و غیره را به نام شرکت منتقل کنید‪.‬‬
‫این نکته از این جهت حائز اهمیت است که اگر یکی از شرکا فوت کند‪ ،‬ناتوان (جسمی یا‬
‫روانی) شود یا قصد ترک شرکت را داشته باشد‪ ،‬همه چیز به هم نخواهد خورد‪.‬‬

‫نکته سیزدهم‪ -‬شفاف سازی کنید و جلوی انحصار اطالعاتی را بگیرید‪:‬‬
‫نگذارید اطالعات نزد یک یا چند نفر حبس گردد و حداکثر تالش خود را بکنید تا ضمن حفظ‬

‫انسجام حداکثری تیم‪ ،‬استارتاپ را متکی بر افراد پیش نبرید‪.‬‬
‫میدانیم که استارتاپ تکیه اساسی بر تیم کارآفرین دارد‪ ،‬اما اگر خدایی ناکرده مرگ سراغ یکی‬
‫از اعضای تیم آمد یا به هر دلیل‪ ،‬یکی از شرکا قصد خاتمه همکاری را داشت‪ ،‬باید استارتاپ را‬
‫شکست خورده دانست‪.‬‬
‫به شما پیشنهاد میکنیم همه چیز را شفاف کنید‪ ،‬دسترسیهای اطالعاتی را به نحو منصفانه‬
‫و عادالنهای در تیم توزیع کنید و تالش کنید تا هرگونه انحصار را از شرکت دور نمایید‪.‬‬

‫نکته چهاردهم‪ -‬سهام را یکجا به هم‌بنیانگذاران ندهید‪:‬‬
‫با استفاده از این روش‪ ،‬به جای اینکه یک همبنیانگذار به محض شروع به همکاری درصد‬

‫زیادی از سهام شرکت را صاحب شود‪ ،‬سهام او طی یک دوره زمانی سه تا پنج ساله و به‬
‫شکل ماهیانه به او داده میشود‪.‬‬
‫به شما نیز پیشنهاد میشود برای جلوگیری از مشکالت احتمالی در صورت فوت‪ ،‬ناتوانی یا‬
‫خروج یکی از همبنیانگذاران‪ ،‬سهام را به شکل زمانبندی شده به همبنیانگذاران بدهید‪.‬‬
‫بد نیست بدانید بسیاری از سرمایهگذاران‪ ،‬وستینگ را پیششرطی برای سرمایهگذاری‬

‫میدانند‪.‬‬

‫همچنین بخوانید‪ :‬شرط وستینگ‪ ،‬راهی برای پایبندی همبانیان استارتاپ ها‬

‫نکته پانزدهم‪ -‬بخشی از سهام را برای کارمندان برتر کنار بگذارید‪:‬‬
‫اگر تمایل دارید در آینده نیروهای نخبه و برجسته بیشتری را در کسبوکار خود داشته‬

‫باشید‪ ،‬به موجب شرط یا قراردادی جداگانه بخشی از سهام کسبوکارتان را برای کارمندان‬
‫برجسته یا نخبگانی که قصد شکارشان را دارید کنار بگذارید‪.‬‬
‫متخصصان معموال پیشنهاد میکنند ‪ 10‬تا ‪ 20‬درصد از سهام خود را برای این برنامه کنار‬
‫گذاشته و از تمام شرکا‪ ،‬برای آن تعهد یا وکالت محضری بگیرید‪.‬‬
‫همچنین بخوانید‪ :‬سهام انگیزشی کارکنان‬

‫نکته شانزدهم‪ -‬جا برای آب بستن به سهام‌تان بگذارید‪:‬‬
‫گاهی قراردادهای سرمایهگذاری دارای شرط یکطرفهای با عنوان عدم رقیق سازی است که‬

‫بموجب آن‪ ،‬سرمایهگذار از تیم کارآفرین تعهد میگیرد که سهام وی را در مراحل بعدی جذب‬
‫سرمایه رقیق نکنند‪.‬‬
‫به شما پیشنهاد میکنیم تا در قراردادهای سرمایهگذاری مراقب این شرط باشید و نکات‬
‫مهم را در قرارداد سرمایهگذاری رعایت کنید‪.‬‬
‫همچنین بخوانید‪ :‬رقیق سازی سهام استارتاپ‬

‫نکته هفدهم‪ -‬پیش‌بینی روش حل و فصل اختالفات‪:‬‬
‫برررای حلوفصررل کرروچکترین اختالفررات در دادگاههررا‪ ،‬بایررد چنرردین مرراه یررا حترری چنرردین سررال در‬

‫راهروهای تودرتوی مجتمعهای قضایی سرگردان باشید‪.‬‬
‫برای پیشگیری از این مشکالت‪ ،‬بهتر است از همان ابتدا در قراردادهایتان شرط داوری قرار داده‬
‫و یک یا سه نفر از اشخاص متخصص در حوزه حقوق استارتاپها که معتمد هر دو طرف‬
‫هستند را به عنوان داور برگزینید و در انتهای قرارداد‪ ،‬امضای داور را نیز اخذ کنید‪.‬‬
‫بدین ترتیب‪ ،‬در صورت وقوع اختالف نیازی به مراجعه به دادگاهها ندارید و در کوتاه ترین مدت‪،‬‬

‫اختالفات شما توسط داورها حل شده و نظر آنها مثل رای دادگاهها الزماالجرا خواهد بود‪.‬‬

‫نکته هجدهم‪ -‬در مورد اقدامات کاربران سلب مسئولیت کنید‪:‬‬
‫اگر ساختار کسب وکار شما پلتفرمی است و شما به عنوان واسطهای بین سرویسدهنده و‬

‫سرویسگیرنده هستید‪ ،‬بهترین راهحل برای جلوگیری از مسئول شناخته شدن برای‬
‫اقدامات کاربرانتان اینست که بطور شفاف اینکه پلتفرم هستید را بیان نموده و در مورد‬
‫اقدامات آنها‪ ،‬سلب مسئولیت کنید‪.‬‬

‫نکته نوزدهم‪ -‬تا حد ممکن از قراردادهای آماده استفاده نکنید‪:‬‬
‫بسیاری از کارآفرینان تصور میکنند هزینه خدمات حقوقی گزاف و بیفایده است و میتوان‬
‫برای کاهش هزینهها‪ ،‬از نمونه قراردادهای آماده فارسی موجود در اینترنت استفاده‬
‫نموده و یا با ترجمه نمونه قراردادهای آماده خارجی‪ ،‬قراردادی جدید را نگارش نمود‪.‬‬
‫بهتر است بدانید با توجه به تخصصی بودن موضوع و تفاوت قوانین کشورهای مختلف و‬

‫فرق داشتن نوع کسبوکارهای مختلف‪ ،‬معایب استفاده از قرارداد آماده بسیار زیاد بوده‬
‫و گاه صدمات جبران ناپذیری را وارد خواهد آورد‪.‬‬
‫همچنین بخوانید‪ :‬قرارداد آماده یا وکیل استارتاپ‬

‫نکته بیستم‪ -‬از وکال و حقو‌قدانان غیر متخصص کمک نگیرید‪:‬‬
‫اظهارنظر در مورد مسائل حقوقی استارتاپها نیازمند دانش در حوزه حقوق تجارت‬
‫الکترونیک‪ ،‬حقوق شرکت‌ها و موسسات‪ ،‬حقوق مالکیت فکری‪ ،‬حقوق فناوری‬
‫اطالعات‪ ،‬حقوق جرایم رایانه‌ای و آشنایی نسبی با مسائل فنی این حوزه است و‬
‫حقوقدانان غیرمتخصص در این حوزهها‪ ،‬احتماال نه تنها نمی توانند کمک مناسبی به‬

‫شما بنمایند‪ ،‬بلکه ممکن است با استفاده از دانش سنتی خود و تالش برای حل‬
‫مشکالت با استفاده از آن اطالعات‪ ،‬مشکالت شما را دو چندان کنند‪.‬‬
‫همچنین بخوانید‪ 35 :‬وکیل استارتاپ‬

‫بسته‌حقوقی‌ویژه‌استارتاپ‌ها‌و‌کسب‌وکارهای‌آنالین‬
‫‪ .1‬تنظیم قرارداد همبنیانگذاران استارتاپ‬
‫‪ .2‬تنظیم قرارداد رازداری کارمندان )‪(NDA‬‬
‫‪ .3‬تنظیم قرارداد عدم رقابت‬
‫‪ .4‬یک ساعت مشاوره آنالین با وکیل متخصص استارتاپ‬

‫برای کسب اطالعات بیشتر درباره بسته حقوقی ویژه استارتاپ کلیک کنید‪.‬‬