(HINDI) AULIYA ULLAH KI SHAAN FINAL (PDF)

¥¢ñçH²¢©ËH¢ã ÜUè ࢢÝ

1

َّ ‫اَ ْل َح ْم ُد ِہّٰلِل َر ِّب ا ْل ٰع َلمِی ْ َن َوالصَّ لٰوۃُ َو‬
‫الس ََل ُم َعلٰی َس ِّی ِد ال ُْم ْر َسل ِی ْن‬
َّ ‫ہّٰلل ِم َن‬
‫ن ال َّرح ِیم ط‬
ِ ‫الش ْی ٰط ِن ال َّر ِج ْیمط ِب ْس ِم ا‬
ِ ‫اَ َّما َب ْع ُد! َف َا ُع ْوذُ بِا‬
ْ ِ ‫ہّٰلل ال َّر ْح ٰم‬

‫ط‬

:
;
‫¼( ن َ َو ْی ُت ُس َّن َت اال ْعتِکَاف‬Á¢ü}¢¢ : }¢ñ´ Ýï S¢é‹Ý¼ »’ç¼ÜU¢ÈGU ÜUè çÝIJ¼ ÜUè)
}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! Á¢Ï¢ |¢è }¢çSÁ¢Î }¢ïæ ΢ç¶GH ã¢ï´, ²¢Î

Ú¶ ÜUÚ ÝzGHè »’ç¼ÜU¢ÈGU ÜUè çÝIJ¼ ÈGUÚ}¢¢ çH²¢ ÜUÚï´, Á¢Ï¢ ¼ÜU }¢çSÁ¢Î }¢ï´
Úãï´x¢ï, ÝzGHè »’ç¼ÜU¢ÈGU ÜU¢ S¢±¢Ï¢ ãG¢çS¢H ã¢ï¼¢ Úãïx¢¢ ¥¢ñÚ çÁ¢G}¢ÝÝ }¢çSÁ¢Î }¢ï´
¶¢Ý¢, ÐèÝ¢, S¢¢ïÝ¢ |¢è Á¢¢§Á¢G ã¢ï Á¢¢»x¢¢ J

ÎéMÎ à¢ÚèÈGU ÜUè ÈGUÁ¢GèH¼
S¢é˼G¢Ýï ΢ï Á¢ã¢Ý, ÚãG}¢¼ï ¥G¢Hç}¢Ä²¢Ý 6 ÜU¢ ÈGUÚ}¢¢Ýï
Á¢‹Ý¼ çÝà¢¢Ý ãñ : Á¢¢ï }¢éÛ¢ ÐÚ Á¢é}¢é¥G¢ ÜïU çÎÝ ¥¢ñÚ Ú¢¼ }¢ï´ S¢¢ñ }¢Ú¼Ï¢¢ ÎéMÎï
ТÜU ÐÉGï, ¥ËH¢ã 1 ©S¢ ÜUè S¢¢ñ ãG¢Á¢¼ï´ ÐêÚè ÈGUÚ}¢¢»x¢¢, S¢œ¢Ú ¥¢ç¶GÚ¼
ÜUè ¥¢ñÚ ¼èS¢ Î鋲¢ ÜUè ¥¢ñÚ ¥ËH¢ã 1 »ÜU çÈGUçÚ༢ }¢éÜGUÚüÚ ÈGUÚ}¢¢ Îïx¢¢,
Á¢¢ï ©S¢ ÎéMÎï ТÜU ÜU¢ï }¢ïÚè ÜGUÏ¢í }¢ï´ ²êæ ÐãéæÓ¢¢»x¢¢ Á¢ñS¢ï ¼é}ãïæ ¼ãG¢§ÈGU ÐïࢠçÜU²ï
Á¢¢¼ï ãñ´, çÏ¢H¢ à¢éÏ¢¢ }¢ïÚ¢ §GË}¢ }¢ïÚï ç±S¢¢H ÜïU Ï¢¢’Î ±ñS¢¢ ãè ã¢ïx¢¢ Á¢ñS¢¢ }¢ïÚè
ãG²¢¼ }¢ï´ ãñ J (۲۲۳۵۵:‫حدیث‬،۱۹۹/۷،‫)مجع اجلوامع‬
ãñ ÜUÚ}¢ ãè ÜUÚ}¢ çÜU S¢éݼï ãñ´
¥¢Ð wG¢éࢠã¢ï ÜïU Ï¢¢Ú Ï¢¢Ú ÎéMÎ
<

}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! ãéGS¢êHï S¢±¢Ï¢ ÜUè ¶G¢ç¼GÚ Ï¢²¢Ý S¢éÝÝï S¢ï
ÐãHï ¥ÓÀè ¥ÓÀè çÝIJ¼ï´ ÜUÚ Hï¼ï ãñ´ :
ÈGUÚ}¢¢Ýï }¢éS¼GÈGU¢ 6 : ‘‘‫} ’’ن ِ َّی ُۃال ُْمو ِم ِن َخی ْ ٌر ِّم ْن َع َملِہ‬¢éS¢H}¢¢Ý ÜUè
çÝIJ¼ ©S¢ ÜïU ¥G}¢H S¢ï Ï¢ïã¼Ú ãñ J (۵۹۴۲ ‫حدیث‬۱۸۵ ‫ص‬۶‫عجمالکبریل ِ ّلطرباینج‬
ُ ُ‫)ا َمل‬
΢ï }¢ÎÝè ÈêUH :(1) çÏ¢x¢GñÚ ¥ÓÀè çÝIJ¼ ÜïU çÜUS¢è |¢è ¥G}¢Hï ¶GñÚ ÜU¢ S¢±¢Ï¢ Ýãè´ ç}¢H¼¢ J
(2) çÁ¢¼Ýè ¥ÓÀè çÝIJ¼ï´ çÁ¢G²¢Î¢, ©¼Ý¢ S¢±¢Ï¢ |¢è çÁ¢G²¢Î¢ J

¥¢ñçH²¢©ËH¢ã ÜUè ࢢÝ

2

Ï¢²¢Ý S¢éÝÝï ÜUè çÝIJ¼ï´

çÝx¢¢ãï´ ÝèÓ¢è çÜU²ï wG¢êÏ¢ ÜU¢Ý Hx¢¢ ÜUÚ Ï¢²¢Ý S¢éÝêæx¢¢ J  ÅïÜU Hx¢¢
ÜUÚ Ï¢ñÆÝï ÜïU Ï¢Á¢¢» §GË}¢ï ÎèÝ ÜUè ¼¢’Á¢Gè}¢ ÜUè ¶G¢ç¼GÚ Á¢ã¢æ ¼ÜU ã¢ï S¢ÜU¢ ΢ï
Á¢G¢Ýê Ï¢ñÆêæx¢¢ J  Á¢GMÚ¼Ý çS¢}¢Å S¢ÚÜU ÜUÚ ÎêS¢Úï ÜïU çH²ï Á¢x¢ã ÜéUࢢ΢
ÜUMæx¢¢ J  {vÜU¢ ±x¢GñÚ¢ Hx¢¢ ¼¢ï S¢Ï¢í ÜUMæx¢¢, Í¢êÚÝï, çÛ¢ÇGÜUÝï ¥¢ñÚ ©HÛ¢Ýï
S¢ï Ï¢Ó¢êæx¢¢ J  ‫ تُوبُ ْوا الِ َی اللّٰـ ِہ‬،‫ اُذ ُ ُُْکوااللّٰـ َہ‬،‫ َص ُّل ْوا َعل َی ا ْل َحب ِ ْی ِب‬±x¢GñÚ¢ S¢éÝ ÜUÚ S¢±¢Ï¢ ÜU}¢¢Ýï
¥¢ñÚ S¢Î¢ Hx¢¢Ýï ±¢H¢ï´ ÜUè çÎHÁ¢ê§ü ÜïU çH²ï Ï¢éH‹Î ¥¢±¢Á¢G S¢ï Á¢±¢Ï¢ Îêæx¢¢ J
 Ï¢²¢Ý ÜïU Ï¢¢’Î wG¢éÎ ¥¢x¢ï Ï¢ÉG ÜUÚ S¢H¢}¢ ± }¢éS¢¢ÈGUãG¢ ¥¢ñÚ §ÝçÈGUÚ¢Îè
ÜU¢ïçà¢à¢ ÜUMæx¢¢ J
<

ࢢÝï ¥¢ñçH²¢
}¢éÈGUçSS¢Úï ÜéUGÚ¥¢Ý, ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çIJÎéÝ¢ §S}¢¢§üGH ãGvGÜGUè ¥ÐÝè }¢àãêÚ
¼zGS¢èÚ “MãéGH Ï¢²¢Ý” }¢ï´ »ÜU §ü}¢¢Ý ¥ÈGUÚ¢ïÁ¢G ±¢çÜGU¥G¢ çH¶¼ï ãñ´, §S¢ï
çÝ㢲¼ ¼±ÁÁ¢¢ïã S¢ï S¢éçÝ²ï ¥¢ñÚ §ü}¢¢Ý ¼¢Á¢G¢ ÜUèçÁ¢²ï J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï, çH¶¼ï ãñ´ çÜU
ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çIJÎéÝ¢ §}¢¢}¢ ¥Ï¢éH ãGS¢Ý ࢢçÁ¢GHè I §ÚࢢΠÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´
çÜU }¢ñ´ »ÜU Ï¢¢Ú }¢çSÁ¢Îï ¥vGS¢¢ }¢ï´ S¢¢ï x¢²¢ J v²¢ Îﶼ¢ ãêæ çÜU }¢çSÁ¢Îï ¥vGS¢¢
ÜïU Ï¢¢ãÚ »ÜU ¼wG¼ çÏ¢À¢²¢ x¢²¢ ¥¢ñÚ ÈGU¢ñÁ¢ ÎÚ ÈGU¢ñÁ¢ }¢wGHêÜGU ÜU¢ §çÁGÎãG¢}¢
(²¢’Ýè }¢Á¢}¢¥G) ã¢ïÝ¢ à¢éM¥G ãé±¢ J }¢ñ´ Ýï ÎÚ²¢zG¼ çÜU²¢ çÜU ²ïã ÜñUS¢¢
َّ ‫ َعل َْیہِ ُم الصَّ لٰوۃُ َو‬,
§Á¢ç¼}¢¢¥G ãñ ? }¢¢’Hê}¢ ãé±¢ çÜU ¼}¢¢}¢ LS¢éH ± ¥ç}Ï¢²¢ ‫الس ََلم‬
S¢çIJÎï ¥G¢H}¢, ÝêÚï }¢éÁ¢SS¢}¢ 6 ÜUè ç¶GÎ}¢¼ï ¥vGÎS¢ }¢ï´ ãG¢çÁ¢GÚ
ãé±ï ãñ´, }¢ñ´ Ýï Á¢¢ï ¼wG¼ Îﶢ, ¼¢ï ©S¢ ÐÚ ã}¢¢Úï ÝÏ¢è }¢éãG}}¢Îï }¢ÎÝè, ÚS¢êHï ã¢çà¢}¢è
6 ¼‹ã¢ Á¢Ë±¢ ¥ÈGUÚ¢ïÁ¢G ãñ´ ¥¢ñÚ Îèx¢Ú ¼}¢¢}¢ ¥ç}Ï¢²¢ ‫َعل َْیہِ ُم الصَّ لٰوۃُ َو َّالس ََلم‬
Á¢ñS¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï §Ï¢í¢ãè}¢, ãGÁ¢GÚ¼ï §üGS¢¢, ãGÁ¢GÚ¼ï ÝêãG ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï }¢êS¢¢ (¥¢ñÚ §Ý ÜïU
َّ ‫ َعل َْیہِ ُم الصَّ لٰوۃُ َو‬S¢Ï¢ Á¢G}¢èÝ ÐÚ ¼à¢ÚèÈGU ÈGUÚ}¢¢
§GH¢±¢ ÎêS¢Úï ¥ç}Ï¢²¢» çÜUÚ¢}¢) ‫الس ََلم‬
ãñæ J }¢ñ´ ±ã¢æ ÆãÚ x¢²¢ ¥¢ñÚ §Ý }¢éÜGUgS¢ ãGÁ¢GÚ¢¼ ÜUè x¢ézG¼x¢ê S¢éÝÝï Hx¢¢ J ãGÁ¢GÚ¼ï
َّ ‫ َعل َْی ِہ الصَّ لٰوۃُ َو‬Ýï ¥GÁ¢üG çÜU²¢ çÜU ãGéÁG¢êÚ ! ¥¢Ð Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU }¢ïÚè ©}}¢¼
}¢êS¢¢ ‫الس ََلم‬

¥¢ñçH²¢©ËH¢ã ÜUè ࢢÝ

3

ÜïU ©GH}¢¢, ¥ç}Ï¢²¢» Ï¢Ýè §S¢Ú¢§üH ÜUè }¢¢çÝ‹Î ãñ´ (²¢’Ýè ÎèÝ ÜUè ¼ÏHèx¢G¢ï
§à¢¢¥G¼ ÜUÚÝï ÜïU »’ç¼Ï¢¢Ú S¢ï, çHã¢Á¢G¢ ÎèÝ ÜUè çÁ¢¼Ýè ç¶GÎ}¢¼ ©GH}¢¢»
§SH¢}¢ Ýï ÜUè, ©¼Ýè ç¶GÎ}¢¼ çÜUS¢è ¥¢ñÚ ÎèÝ ÜïU ¥G¢çH}¢¢ï´ Ýï ¥ÐÝï ÎèÝ ÜUè
Ý ÜUè J) ¼¢ï ¥¢Ð ©Ý }¢ï´ S¢ï ÜU¢ï§ü »ÜU ¥G¢çH}¢ çζ¢»æ, ¼¢ï ãGÁG¢êÚï ¥ÜUÚ}¢,
ÝçϢIJï }¢éÜUÚü}¢ 6 Ýï §}¢¢}¢ }¢éãG}}¢Î çÏ¢Ý }¢éãG}}¢Î x¢GÁ¢G¢Hè
َّ ‫ َعل َْی ِہ الصَّ لٰوۃُ َو‬Ýï ©Ý S¢ï
I ÜUè ¼GÚÈGU §à¢¢Ú¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ J ãGÁ¢GÚ¼ï }¢êS¢¢ ‫الس ََلم‬
»ÜU S¢é±¢H çÜU²¢, §}¢¢}¢ x¢GÁ¢G¢Hè I Ýï §S¢ ÜïU ÎS¢ Á¢±¢Ï¢ çβï J
َّ ‫ َعل َْی ِہ الصَّ لٰوۃُ َو‬Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU Á¢±¢Ï¢ S¢é±¢H ÜïU }¢é±¢çÈGUÜGU ã¢ïÝ¢
ãGÁ¢GÚ¼ï }¢êS¢¢ ‫الس ََلم‬
Ó¢¢çã²ï, »ÜU S¢é±¢H ÜU¢ »ÜU Á¢±¢Ï¢ ÎïÝ¢ ‰¢¢, ¥¢Ð Ýï ÎS¢ Á¢±¢Ï¢ v²êæ çβï ?
ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çIJÎéÝ¢ §}¢¢}¢ x¢GÁ¢G¢Hè I Ýï ¥GÁ¢üG çÜU²¢ : ²¢ ÝçϢIJËH¢ã !
¥ËH¢ã 1 Ýï ¥¢Ð S¢ï |¢è »ÜU ãè S¢é±¢H çÜU²¢ ‰¢¢ Á¢ñS¢¢ çÜU ÜéUGÚ¥¢Ýï
}¢Á¢èÎ }¢ï´ ãñ çÜU )۱۷:ٰ‫طہ‬،ٰ ۱۶:‫﴾ (پارہ‬
 ﴿ (¼Á¢ü}¢» ÜU‹ÁG¢éH §ü}¢¢Ý :
¥¢ñÚ ²ïã ¼ïÚï ΢ãÝï 㢉¢ }¢ï´ v²¢ ãñ »ï }¢êS¢¢ !) ¥¢Ð Ýï §S¢ ÜïU ÜU§ü Á¢±¢Ï¢ çβï
çÜU ²ïã }¢ïÚ¢ ¥GS¢¢ (²¢’Ýè H¢Æè) ãñ, }¢ñ´ §S¢ ÐÚ ÅïÜU Hx¢¢¼¢ ãêæ ¥¢ñÚ §S¢ S¢ï
¥ÐÝè Ï¢ÜUçÚ²¢ïæ ÜïU çH²ï Ðœ¢ï Û¢¢ÇG¼¢ ãêæ ¥¢ñÚ §S¢ ÜïU §GH¢±¢ }¢ïÚï ¥¢ñÚ |¢è ÜU¢}¢
§S¢ S¢ï S¢Ú ¥‹Á¢¢}¢ ã¢ï¼ï ãñ´, ãG¢H¢æçÜU ¥ËH¢ã 1 ÜïU §S¢ S¢é±¢H ÜU¢ »ÜU
Á¢±¢Ï¢ ‰¢¢ çÜU ²ïã }¢ïÚè HvÇGè ãñ }¢x¢Ú Ï¢¢¼ ²ïã ãñ çÜU Á¢Ï¢ ¥¢Ð j ÜU¢ï
¥ËH¢ã 1 S¢ï ã}¢ ÜUH¢}¢ ã¢ïÝï ÜU¢ à¢ÚÈGU ãG¢çS¢H ãé±¢, ¼¢ï }¢ãGÏÏ¢¼ ±
ࢢñÜGU ÜïU x¢GHÏ¢ï ÜUè ±Áã S¢ï ¥¢Ð j Ýï ¥ÐÝï ÜUH¢}¢ ÜU¢ï ¼G±èH ÜUÚ çβ¢
¼¢çÜU çÁ¢G²¢Î¢ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ ã}¢ ÜUH¢}¢è ÜU¢ à¢ÚÈGU ãG¢çS¢H ã¢ï S¢ÜïU ¥¢ñÚ §S¢ ±vG¼
wG¢éࢠçÜGUS}¢¼è S¢ï }¢éÛ¢ï ¥¢Ð j S¢ï x¢ézG¼x¢ê ÜU¢ à¢ÚÈGU ãG¢çS¢H ãé±¢, ¼¢ï }¢ñ´ Ýï
|¢è ࢢñÜGU ± }¢ãGÏÏ¢¼ ãè ÜUè ±Áã S¢ï ¥ÐÝè x¢ézG¼x¢ê ÜU¢ï ¼G±èH ÜUÚ çβ¢ J
ãGÁ¢GÚ¼ï §}¢¢}¢ ¥Ï¢éH ãGS¢Ý ࢢçÁ¢GHè I ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ çÜU ²ïã
}¢‹Á¢GÚ Îï¶ ÜUÚ çÜU ãGéÁG¢êÚï ¥‹±Ú, ࢢãï Ï¢ãGìÚ¢ïÏ¢Ú 6 ¼‹ã¢ ¼wG¼ ÐÚ
َّ ‫ َعل َْیہِ ُم الصَّ لٰوۃُ َو‬çÏ¢H wG¢éS¢êS¢
Á¢Ë±¢ ¥ÈGUÚ¢ïÁ¢G ãñ´ ¥¢ñÚ ¼}¢¢}¢ ¥ç}Ï¢²¢ ¥¢ñÚ ÚS¢êH ‫الس ََلم‬
َّ ‫َعلٰی نَب ِ ِّی َنا َو َعل َْیہِ َماالصَّ لٰوۃُ َو‬
ãGÁ¢GÚ¼ï §Ï¢í¢ãè}¢ ¶GHèHéËH¢ã, Á¢Ý¢Ï¢ï §üGS¢¢ MãGéËH¢ã ‫الس ََلم‬

¥¢ñçH²¢©ËH¢ã ÜUè ࢢÝ

4

َّ ‫ َعل َْیہِ ُم الصَّ لٰوۃُ َو‬ãGéÁG¢êÚï ¥ÜUÚ}¢, ÝêÚï }¢éÁ¢SS¢}¢
Á¢ñS¢ï Á¢HèHéH ÜGUÎí ¥ç}Ï¢²¢ ‫الس ََلم‬
6 ÜïU S¢¢}¢Ýï Á¢G}¢èÝ ÐÚ Á¢Ë±¢ ¥ÈGUÚ¢ïÁ¢G ãñ´, çÜU¼Ýè Ï¢ÇGè
¥GÁ¢G}¢¼ ¥¢ñÚ Á¢H¢H¼ï }¢éãG}}¢Îè ÜU¢ }¢éÁ¢G¢ãÚ¢ ãñ J }¢ñ´ §S¢è S¢¢ïÓ¢ ± çÏ¢Ó¢¢Ú }¢ï´ ‰¢¢
¥¢ñÚ ¥ÐÝï çÎH }¢ï´ Ï¢ ãG¢H¼ï wG±¢Ï¢ ãGéÁG¢êÚï ¥vGÎS¢ 6 ÜUè ÜGUÎí¢ï
}¢ç‹Á¢GH¼ ÐÚ ¼¥GÁÁ¢éÏ¢ ÜUÚ Ú㢠‰¢¢ çÜU ¥Ó¢¢ÝÜU çÜUS¢è Ýï }¢éÛ¢ï Т©æ S¢ï Æ¢ïÜUÚ
}¢¢Úè çÁ¢S¢ S¢ï }¢ñ´ Ï¢ïÎ¢Ú ã¢ï x¢²¢, }¢ñ´ Ýï ©S¢ï Îﶢ ¼¢ï ±¢ïã }¢çSÁ¢Îï ¥vGS¢¢ ÜU¢
}¢é‹¼çÁ¢G}¢ ‰¢¢ ¥¢ñÚ ©S¢ ±vG¼ }¢çSÁ¢Îï ¥vGS¢¢ ÜUè çÜGU‹ÎèHï´ Ú¢ñà¢Ý ÜUÚ Ú㢠‰¢¢ J
©S¢ Ýï }¢éÛ¢ S¢ï ÜU㢠: (à¢ãï ¥ç}Ï¢²¢, S¢Ú±Úï ΢ï S¢Ú¢ 6 ÜïU
}¢¼üÏ¢ï ÐÚ) v²¢ ¼¥GÁÁ¢éÏ¢ ÜUÚ¼¢ ãñ ? ²ïã S¢Ï¢ ãGéÁG¢êÚ 6 ãè ÜïU ÝêÚ
S¢ï ¼¢ï Ðñ΢ ãé±ï ãñ´ J ²ïã S¢éÝ ÜUÚ }¢éÛ¢ ÐÚ Ï¢ïã¢ïà¢è ¼G¢Úè ã¢ï x¢§ü, Ý}¢¢Á¢G ÜïU çH²ï
Á¢}¢¢¥G¼ ¶ÇGè ãé§ü, ¼¢ï ©S¢ ±vG¼ }¢éÛ¢ï §ÈGU¢ÜGU¢ ãé±¢, }¢ñ´ Ýï }¢çSÁ¢Îï ¥vGS¢¢ ÜïU
©S¢ }¢é‹¼çÁ¢G}¢ ÜU¢ï ¼H¢à¢ çÜU²¢ }¢x¢Ú ¥¢Á¢ ¼ÜU ©S¢ï Ý Ð¢²¢ J

(MãGéH Ï¢²¢Ý, çÁ¢. 5, S¢. 374, çÏ¢œ¢x¢GIJéÚ ÜGUHèH, ÜU¢ñS¢LH ¶GñÚ¢¼, S¢. 39)

¶GËÜGU S¢ï ¥¢ñçH²¢, ¥¢ñçH²¢ S¢ï LS¢éH
}¢é Ë Üï U ÜU¢ñ Ýñ Ý }¢ï ´ ¥ç}Ï¢²¢ ¼¢Á¢Î¢Ú

¥¢ñÚ ÚS¢êH¢ï´ S¢ï ¥¢’H¢ ã}¢¢Ú¢ ÝÏ¢è
¼¢Á¢Î¢Ú¢ï´ ÜU¢ ¥¢ÜGU¢ ã}¢¢Ú¢ ÝÏ¢èU

<
}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! §S¢ ±¢çÜGU»G S¢ï Á¢ã¢æ ã}¢¢Úï Œ²¢Úï ¥¢ÜGU¢,
}¢vÜUè }¢ÎÝè }¢éS¼GÈGU¢ 6 ÜUè ࢢݢï ࢢñÜU¼ ÜU¢ м¢ Ó¢H¢, ±ãè´
¥¢Ð 6 ÜUè ©}}¢¼ ÜïU ¥¢ñçH²¢» çÜUÚ¢}¢ ¥¢ñÚ ©GH}¢¢» çÜUÚ¢}¢
َّ ُ ‫ َرح َِم ُہ ُم اہّٰلل‬ÜUè ࢢݢï ࢢñÜU¼ ¥¢ñÚ }¢ÜGU¢}¢¢ï }¢¼üÏ¢ï ÜU¢ |¢è м¢ Ó¢H¼¢ ãñ çÜU Á¢Ï¢
‫الس ََلم‬
َّ ‫ َعل َْی ِہ الصَّ لٰوۃُ َو‬Ýï Ï¢¢Úx¢¢ãï }¢éS¼GÈGU¢ 6 }¢ï´
ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çIJÎéÝ¢ }¢êS¢¢ ‫الس ََلم‬
¥GÁ¢üG ÜUè, çÜU ÜU¢ï§ü »ïS¢¢ ¥G¢çH}¢ çζ¢»æ Á¢¢ï ¥ç}Ï¢²¢» Ï¢Ýè §S¢Ú¢§üH ÜUè
ç}¢SH ã¢ï, ¼¢ï ÝçϢIJï ΢±Ú, à¢ÈGUè»G }¢ãGìà¢Ú 6 Ýï S¢çIJÎéÝ¢
§}¢¢}¢ x¢GÁ¢G¢Hè I ÜUè ¼GÚÈGU §à¢¢Ú¢ ÈGUÚ}¢¢²¢, §S¢ S¢ï 1N
ãÚçx¢Á¢G ãÚçx¢Á¢G ÜU¢ï§ü ²ïã Ý S¢}¢Û¢ï çÜU ÜU¢ï§ü ±Hè }¢ÜGU¢}¢¢ï }¢¼üÏ¢ï }¢ï´ çÜUS¢è ÝÏ¢è
S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ ²¢ ©S¢ ÜïU Ï¢Ú¢Ï¢Ú ã¢ï S¢ÜU¼¢ ãñ J

¥¢ñçH²¢©ËH¢ã ÜUè ࢢÝ

5

¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼, §}¢¢}¢ ¥ãG}¢Î ÚÁ¢G¢ ¶G¢Ý I ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ : ÜU¢ï§ü
x¢GñÚï ÝÏ¢è, çÜUS¢è ÝÏ¢è ÜïU Ï¢Ú¢Ï¢Ú Ýãèæ ã¢ï S¢ÜU¼¢ J (ÈGU¼¢±¢ ÚÁ¢Gç±Ä²¢, 29 / 228)
²ïã |¢è ²¢Î Ú網ï çÜU ãÚ ±Hè, ¥G¢çH}¢ Á¢GMÚ ã¢ï¼¢ ãñ v²êæçÜU ±Hè ÜïU çH²ï
¥G¢çH}¢ ã¢ïÝ¢ ࢼüG ãñ Á¢ñS¢¢ çÜU S¢ÎLàà¢Úè¥G¢, ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GËH¢}¢¢ }¢¢ñH¢Ý¢ }¢ézG¼è
}¢éãG}}¢Î ¥}¢Á¢Î ¥GHè ¥¢’Á¢G}¢è I Ï¢ã¢Úï à¢Úè¥G¼ }¢ï´ ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ :
ç±H¢²¼ »ÜU ÜéUGÏ¢ïü ¶G¢S¢ ãñ çÜU }¢¢ñH¢ 1 ¥ÐÝï Ï¢Úx¢éÁ¢Gè΢ Ï¢‹Î¢ï´ ÜU¢ï }¢ãGìÁ¢G
¥ÐÝï ÈGUÁGH¢ï ÜUÚ}¢ S¢ï ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢¼¢ ãñ, ç±H¢²¼ Ï¢ï §GË}¢ ÜU¢ï Ýãè´ ç}¢H¼è,
(çS¢ÈüGU ¥G¢çH}¢ ãè ÜU¢ï ç}¢H¼è ãñ) wG±¢ã §GË}¢ Ï¢¼G¢ñÚï Á¢G¢çãÚ ãG¢çS¢H çÜU²¢ ã¢ï
²¢ §S¢ }¢¼üÏ¢ï ÐÚ ÐãéæÓ¢Ýï S¢ï ÐãHï ãè ¥ËH¢ã 1 Ýï ©S¢ ÐÚ ©GHê}¢
}¢é‹ÜUçà¢ÈGU ÜUÚ çβï ã¢ïæ J (Ï¢ã¢Úï à¢Úè¥G¼, çãGSS¢¢ ¥Ã±H, 1 / 264, }¢é˼ÜGU¼GÝ)
¥¢’H¢ ãGÁ¢GÚ¼, §}¢¢}¢ï ¥ãHï S¢é‹Ý¼, }¢éÁ¢çgÎï ÎèÝ¢ï ç}¢ËH¼, ÐÚ±¢Ý»
à¢}»G çÚS¢¢H¼, }¢¢ñH¢Ý¢ ࢢ㠥ãG}¢Î ÚÁ¢G¢ ¶G¢Ý I ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ çÜU
à¢Úè¥G¼ ± ¼GÚèÜGU¼ ãÚçx¢Á¢G ãÚçx¢Á¢G ¥Hx¢ ¥Hx¢ Ú¢ãï´ Ýãè´ ãñ´ ¥¢ñÚ Ý ãè ÜU|¢è
»ïS¢¢ ã¢ï S¢ÜU¼¢ ãñ çÜU ÜU¢ï§ü à¢wGS¢ ±Hè ã¢ï ¥¢ñÚ ¥G¢çH}¢ Ý ã¢ï J
(ÈGU¼¢±¢ ÚÁ¢Gç±Ä²¢, 21 / 530, }¢zGãê}¢Ý)

ÜUÚ}¢ ã¢ï ±¢çS¢¼G¢ ÜéUH ¥¢ñçH²¢ ÜU¢
}¢ïÚ¢ §ü}¢¢æ Ðï }¢¢ñH¢ ¶G¢ç¼}¢¢ ã¢ï
(±S¢¢§Hï Ï¢çwà¢à¢ }¢éÚ}}¢}¢, S¢. 316)

<
}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! ¥ËH¢ã 1 Ýï ¥ÐÝï ¥¢ñçH²¢»
َّ ُ ‫ َرح َِم ُہ ُم اہّٰلل‬ÜU¢ï Ï¢ÇGè à¢¢Ý¢ï´ S¢ï ݱ¢Á¢G¢ ãñ ¥¢ñÚ ¥ÐÝï HéyGÈGU¢ï ÜUÚ}¢ S¢ï
çÜUÚ¢}¢ ‫الس ََلم‬
¥ÐÝï §Ý Ï¢‹Î¢ï´ ÜU¢ï ÐS¢‹Î ÈGUÚ}¢¢ ÜUÚ ¶G¢S¢ Ϣݢ²¢ ãñ, ²ïãè ±¢ïã ¥GÁ¢Gè}¢ H¢ïx¢
ãñ´ çÁ¢Ý S¢ï Á¢G}¢¢Ýï ÜUè Á¢GïÏ¢¢ï Á¢Gèݼ ÜGU¢§}¢ ãñ, ²ïãè ±¢ïã ¥GÁ¢Gè}¢ H¢ïx¢ ãñ´ çÁ¢Ý ÜUè
§GÏ¢¢Î¼ ÜUè }¢ãÜU Ýï ¼}¢¢}¢ ¥G¢H}¢ ÜU¢ï wG¢éàÏ¢êÎ¢Ú Ï¢Ý¢ Ú¶¢ ãñ, ²ïãè ±¢ïã ¥GÁ¢Gè}¢
H¢ïx¢ ãñ´ çÁ¢Ý ÜïU çÎH ãÚ ±vG¼ ¥ËH¢ã 1 ÜUè Ï¢¢Úx¢¢ã }¢ï´ Û¢éÜïU Úã¼ï ãñ´ J
َّ ُ ‫ َرح َِم ُہ ُم اہّٰلل‬ÜïU }¢ÜGU¢}¢¢ï }¢¼üÏ¢ï, §Ý ÜUè ࢢݢï
¥¢Á¢ ã}¢ ¥¢ñçH²¢» çÜUÚ¢}¢ ‫الس ََلم‬

¥¢ñçH²¢©ËH¢ã ÜUè ࢢÝ

6

¥GÁ¢G}¢¼ ¥¢ñÚ §Ý ÜUè ÜéUÀ çS¢ÈGU¢¼ ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ S¢éݼï ãñ´ ¼¢çÜU ã}¢¢Úï çÎH¢ï´ }¢ï´
¥ËH¢ã 1 ÜïU §Ý ΢ïS¼¢ï´ ¥¢ñÚ }¢éÜGUÚüÏ¢ Ï¢‹Î¢ï´ ÜUè }¢ãGÏÏ¢¼ }¢ï´ }¢Á¢GèÎ §Á¢G¢ÈGU¢
ã¢ï ¥¢ñÚ ã}¢ |¢è §Ý ÜïU ÝvGà¢ï ÜGUÎ}¢ ÐÚ Ó¢H¼ï ãé±ï ÝïçÜU²¢æ ÜUÚÝï ¥¢ñÚ x¢éÝ¢ã¢ï´ S¢ï
Ï¢Ó¢Ýï ±¢Hï Ï¢Ý Á¢¢»æ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï,
ÜéUGÚ¥¢Ýï ÜUÚè}¢ ÜïU ТÚã 9, S¢êÚ» ¥‹ÈGU¢H ÜUè ¥¢²¼ Ý}Ï¢Ú 34 }¢ïæ
¥ËH¢ã 1 Ýï ¥ÐÝï ±çH²¢ï´ ÜïU ÝïÜU ¥¢ñÚ ÐÚãïÁ¢Gx¢¢Ú ã¢ïÝï ÜU¢ï ¼¢ÜUèÎ ÜïU
S¢¢‰¢ Ï¢²¢Ý ÜUÚ¼ï ãé±ï §ÚࢢΠÈGUÚ}¢¢²¢ :
)۳۴:‫انفال‬،۹:‫(پ‬

¼Á¢ü}¢» ÜU‹ÁG¢éH §ü}¢¢Ý : ©S¢ ÜïU ¥¢ñçH²¢ ¼¢ï
ÐÚãïÁ¢Gx¢¢Ú ãè ãñ´ J

}¢éÈGUçSS¢Úï à¢ãèÚ, ãGÜUè}¢éH ©}}¢¼, }¢ézG¼è ¥ãG}¢Î ²¢Ú ¶G¢Ý ݧüG}¢è
I §S¢ ¥¢²¼ï }¢éÏ¢¢ÚÜU¢ ÜïU ¼ãGì¼ ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ çÜU ÜU¢ï§ü ÜU¢çÈGUÚ ²¢
ÈGU¢çS¢ÜGU ¥ËH¢ã 1 ÜU¢ ±Hè Ýãè´ ã¢ï S¢ÜU¼¢, ç±H¢²¼ï §H¢ãè §ü}¢¢Ý ¥¢ñÚ
¼vG±ï S¢ï ç}¢H¼è ãñ J (¼zGS¢èÚï ݧüG}¢è, 9 / 543, çÏ¢œ¢x¢GIJéÚ ÜGUHèH)
§S¢è ¼GÚãG ТÚã 11, S¢êÚ» ²êÝéS¢ ÜUè ¥¢²¼ Ý}Ï¢Ú 62 }¢ï´ ¥ËH¢ã
1 Ýï ¥ÐÝï ±çH²¢ï´ ÜUè à¢¢Ý ÜU¢ï Ï¢²¢Ý ÜUÚ¼ï ãé±ï §ÚࢢΠÈGUÚ}¢¢²¢ :





¼Á¢ü}¢» ÜU‹ÁG¢éH §ü}¢¢Ý : S¢éÝ H¢ï Ï¢ïà¢ÜU
¥ËH¢ã ÜïU ±çH²¢ï´ ÐÚ Ý ÜéUÀ ¶G¢ñÈGU

ãñ, Ý ÜéUÀ x¢G}¢, ±¢ïã Á¢¢ï §ü}¢¢Ý H¢» ¥¢ñÚ
  ÐÚãïÁ¢Gx¢¢Úè ÜUÚ¼ï ãñ´, ©‹ãï´ wG¢éࢠ¶GÏ¢Úè ãñ
   Î鋲¢ ÜUè çÁ¢G‹Îx¢è }¢ï´ ¥¢ñÚ ¥¢ç¶GÚ¼ }¢ï´,
¥ËH¢ã ÜUè Ï¢¢¼ï´ Ï¢ÎH Ýãè´ S¢ÜU¼è´,
)۶۴-۶۲:‫یونس‬،۱۱:‫(پ‬
²ïãè Ï¢ÇGè ÜU¢}²¢Ï¢è ãñ J

ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çIJÎéÝ¢ §ÏÝï ¥GÏÏ¢¢S¢ 5 Ýï §S¢ ¥¢²¼ï }¢éÏ¢¢ÚÜU¢ ÜïU
َّ ُ ‫ َرح َِم ُہ ُم اہّٰلل‬S¢ï }¢éڢΠ±¢ïã ÝïÜU
¼ãGì¼ ÈGUÚ}¢¢²¢ : ¥ËH¢ã 1 ÜïU ¥¢ñçH²¢ ‫الس ََلم‬
H¢ïx¢ ãñ´, çÁ¢‹ãï´ Îï¶ ÜUÚ ¥ËH¢ã 1 ÜUè ²¢Î ¥¢» J

(۳۲۲/۶۲،۲ ‫تحت اآلیۃ‬،‫ سورۃ یونس‬،۱۱ ‫)خازن پ‬

¥¢ñçH²¢©ËH¢ã ÜUè ࢢÝ

7

Á¢ñS¢¢ çÜU ÝçϢIJï ÜUÚè}¢, ÚªÈéUGÚüãGè}¢ 6 Ýï §ÚࢢÎ
َّ
ÈGUÚ}¢¢²¢ : ‫ہّٰلل‬
ُ ‫ُک ا‬
َ ِ ُ‫ اَ ْول ِ َیا ُء اہّٰللِ ال ِذیْ َن ا ِ َذا ُر ُؤ ْوا ذ‬¥¢ñçH²¢©ËH¢ã ±¢ïã ãñ´, çÁ¢‹ãïæ Îï¶ ÜUÚ
¥ËH¢ã 1 ²¢Î ¥¢» J
(۱۷۷۹:‫حدیث‬،۲۱۴/۱ ،‫اجلزء االول‬،‫باب یف الذکر و فضیلتہ‬،‫قسم االقوال کتاب االذکار‬، ‫) کزن العمال‬

S¢ÎLH ¥ÈGU¢çÁ¢GH, ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GËH¢}¢¢ }¢¢ñH¢Ý¢ }¢ézG¼è S¢çIJΠ}¢éãG}}¢Î
ݧüG}¢égèÝ }¢éڢ΢Ϣ¢Îè I §S¢ ¥¢²¼ï }¢éÏ¢¢ÚÜU¢ ÜïU ¼ãGì¼ ±çH²¢ï´ ÜUè
çS¢ÈGU¢¼ Ï¢²¢Ý ÜUÚ¼ï ãé±ï §ÚࢢΠÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ çÜU ±çHIJéËH¢ã ±¢ïã ãñ Á¢¢ï
ÈGUÚ¢§Á¢G ÜUè ¥Î¢»x¢è S¢ï ¥ËH¢ã 1 ÜU¢ ÜéUGÏ¢ü ãG¢çS¢H ÜUÚï ¥¢ñÚ ¥ËH¢ã
¼¥G¢H¢ ÜUè §¼G¢¥G¼ }¢ï´ }¢àxG¢êH Úãï ¥¢ñÚ ©S¢ ÜU¢ çÎH ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜïU ÝêÚï
Á¢H¢H ÜUè }¢¢’çÚÈGU¼ }¢ï´ }¢éS¼x¢GÚÜGU (²¢’Ýè ÇêÏ¢¢ ãé±¢) ã¢ï, Á¢Ï¢ Îï¶ï ÜéUGÎÚ¼ï
§H¢ãè ÜïU ÎH¢§H ÜU¢ï Îï¶ï ¥¢ñÚ Á¢Ï¢ S¢éÝï ¥ËH¢ã 1 ÜUè ¥¢²¼ï´ ãè S¢éÝï
¥¢ñÚ Á¢Ï¢ Ï¢¢ïHï, ¼¢ï ¥ÐÝï ÚÏ¢ 1 ÜUè S¢Ý¢ ãè ÜïU S¢¢‰¢ Ï¢¢ïHï ¥¢ñÚ Á¢Ï¢ ãGÚÜU¼
ÜUÚï, §¼G¢¥G¼ï §H¢ãè }¢ï´ ãGÚÜU¼ ÜUÚï ¥¢ñÚ Á¢Ï¢ ÜU¢ïçà¢à¢ ÜUÚï, ¼¢ï ©S¢è ÜU¢}¢ }¢ï´
ÜU¢ïçà¢à¢ ÜUÚï Á¢¢ï ÜéUGÏ¢ïü §H¢ãè ÜU¢ Á¢GÚè¥G¢ ã¢ï, ¥ËH¢ã 1 ÜïU çÁ¢GRU S¢ï Ý
‰¢ÜïU ¥¢ñÚ Ó¢à}¢ï çÎH (²¢’Ýè çÎH ÜUè ¥¢æ¶) S¢ï wG¢é΢ (1) ÜïU çS¢±¢ x¢GñÚ
ÜU¢ï Ý Îï¶ï J ²ïã çS¢ÈGU¼ ¥¢ñçH²¢ ÜUè ãñ, Ï¢‹Î¢ Á¢Ï¢ §S¢ ãG¢H ÐÚ ÐãéæÓ¢¼¢ ãñ, ¼¢ï
¥ËH¢ã 1 ©S¢ ÜU¢ ±Hè ± Ý¢çS¢Ú ¥¢ñÚ }¢é§üGÝ ± }¢ÎÎx¢¢Ú ã¢ï¼¢ ãñ J
(¶GÁ¢G¢§ÝéH §GÚÈGU¢Ý, Т. 11, S¢êÚ» ²êÝéS¢, ¼ãGì¼éH ¥¢²¼ : 62)

¥G¢çà¢ÜGïU ¥¢ñçH²¢ ± ¥G¢çà¢ÜGïU x¢G¢ñS¢¢ï ÚÁ¢G¢, Ï¢¢çݲï ΢’±¼ï §SH¢}¢è, à¢ñ¶Gï
¼GÚèÜGU¼, ¥}¢èÚï ¥ãHï S¢é‹Ý¼ L “±S¢¢§Hï Ï¢çwGà¢à¢” }¢ï´ çH¶¼ï ãñ´ :
}¢éÛ¢ ÜU¢ï ¥ËH¢ã S¢ï }¢ãGÏÏ¢¼ ãñ
çÁ¢S¢ ÜU¢ï S¢ÚÜU¢Ú S¢ï }¢ãGÏÏ¢¼ ãñ
¥¢H¢ï ¥SãG¢ Ï¢ S¢ï }¢ãGÏ Ï¢¼ ãñ

²ïã ©S¢è ÜUè ¥G¼ G¢ ± ÚãG} ¢¼ ãñ
©S¢ ÜUè Ï¢çwGà¢à¢ ÜUè ²ïã Á¢G}¢¢Ý¼ ãñ
¥¢ñÚ S¢Ï¢ ¥¢ñçH²¢ S¢ï ©ËÈGU¼ ãñ

(±S¢¢§Hï Ï¢çwà¢à¢ }¢éÚ}}¢}¢, S¢. 684)

<

¥¢ñçH²¢©ËH¢ã ÜUè ࢢÝ

8

}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! ¥¢²¢¼ï }¢éÏ¢¢ÚÜU¢ ¥¢ñÚ ¼ÈGU¢S¢èÚ ÜUè
Ú¢ñà¢Ýè }¢ï´ Á¢ã¢æ ±çH²¢ï´ ÜUè ªæÓ¢è à¢¢Ý ¥¢ñÚ ©Ý ÜUè çS¢ÈGU¢¼ }¢¢’Hê}¢ ãé§üæ, ±ãèæ
©Ý ÜUè ²ïã wG¢éS¢êS¢è çS¢ÈGU¼ |¢è м¢ Ó¢Hè çÜU ¥¢ñçH²¢©ËH¢ã §ü}¢¢Ý ±¢Hï ¥¢ñÚ
}¢éœ¢ÜGUè ± ÐÚãïÁ¢Gx¢¢Ú ã¢ï¼ï ãñæ, ²ïã ¥ËH¢ã ±¢Hï ÜU|¢è |¢è à¢ÚèG¥¼ S¢ï Ýãèæ
ÅÜUÚ¢¼ï ¥¢ñÚ Ý ãè à¢Úè¥G¼ ÜUè }¢é¶G¢HÈGU¼ ÜUÚ¼ï ãñæ, ²ïã ÝéÈGUêS¢ï ÜéUGÎçS¢Ä²¢ ¼¢ï
ãÚ ±vG¼ §¼G¢¥G¼ ± ÈGUÚ}¢¢æ Ï¢Ú΢Úè ¥¢ñÚ §GÏ¢¢Î¼ }¢ï´ }¢S¢MÈGU Úã¼ï ãñ´ J
¥ËH¢ã 1 ©Ý S¢ï Ú¢Á¢Gè ã¢ï¼¢ ãñ, ©‹ãï´ ¥ÐÝè }¢¢’çÚÈGU¼ ¥¢ñÚ ÐãÓ¢¢Ý ¥G¼G¢
ÈGUÚ}¢¢¼¢ ãñ ¥¢ñÚ ©‹ãï´ ¥ÐÝï Ú¢Á¢G¢ï´ S¢ï ¥¢àÝ¢ ÈGUÚ}¢¢ Îï¼¢ ãñ J ²ïã ±¢ïã Ï¢¢ Ï¢ÚÜU¼
ãçS¼²¢æ ãñ´, çÁ¢‹ãï´ Î鋲¢ ¥¢ñçH²¢©ËH¢ã ÜïU Ý¢}¢ S¢ï ²¢Î ÜUÚ¼è ãñ ¥¢ñÚ Á¢Ï¢
©Ý }¢ï´ S¢ï çÜUS¢è ±Hè ÜU¢ Ý¢}¢ Á¢GÏ¢¢Ý ÐÚ ¥¢¼¢ ãñ, ¼¢ï }¢éæã S¢ï Ï¢ï S¢¢wG¼¢
“I” ÜïU ¥ËÈGU¢Á¢G }¢ï´ ©Ý ÜïU çH²ï Îé¥G¢» ÚãG}¢¼ çÝÜUH Á¢¢¼è ãñ
¥¢ñÚ v²êæ Ý ã¢ï çÜU :
ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çIJÎéÝ¢ S¢¢ñÏ¢¢Ý 5 S¢ï }¢Ú±è ãñ çÜU ÝçϢIJï ÜUÚè}¢,
ÚªÈéUGÚüãGè}¢ 6 Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU Ï¢‹Î¢ ¥ËH¢ã 1 ÜUè çÚÁ¢G¢
¼H¢à¢ ÜUÚ¼¢ Úã¼¢ ãñ, §S¢è Á¢éS¼Á¢ê }¢ï´ Úã¼¢ ãGœ¢¢ çÜU ¥ËH¢ã 1 ãGÁ¢GÚ¼ï
çÁ¢Ï¢í§üHï ¥}¢èÝ j S¢ï ÈGUÚ}¢¢¼¢ ãñ çÜU ÈéUGH¢æ }¢ïÚ¢ Ï¢‹Î¢ }¢éÛ¢ï Ú¢Á¢Gè ÜUÚÝ¢
Ó¢¢ã¼¢ ãñ, }¢éœ¢GH¥G Úã¢ï çÜU §S¢ ÐÚ }¢ïÚè ÚãG}¢¼ ãñ, ¼Ï¢ ãGÁ¢GÚ¼ï çÁ¢Ï¢í¢§üH
j ÜUã¼ï ãñ´ : ÈéUGH¢æ ÐÚ ¥ËH¢ã 1 ÜUè ÚãG}¢¼ ãñ, ²ïãè Ï¢¢¼ ¥Gà¢ü
©Æ¢Ýï ±¢Hï çÈGUçÚà¼ï ÜUã¼ï ãñ´, ²ïãè ©Ý ÜïU §Îü çx¢Îü ÜïU çÈGUçÚà¼ï ÜUã¼ï ãñ´, ãGœ¢¢
çÜU S¢¢¼±ï´ ¥¢S¢}¢¢Ý ±¢Hï |¢è ²ïã ÜUãÝï Hx¢¼ï ãñ´ çÈUÚ ²ïã ÚãG}¢¼ ©S¢ ÜïU çH²ï
Á¢G}¢èÝ ÐÚ Ý¢çÁ¢GH ã¢ï¼è ãñ J (۳۳۷۹:‫ حدیث‬،۴۴۴/۲ ،‫ باب سعۃ رحمۃ اہّٰلل‬،‫کتاب الدعوات‬،‫)مشکوۃ المصابیح‬
}¢éÈGUçSS¢Úï à¢ãèÚ, ãGÜUè}¢éH ©}}¢¼, }¢ézG¼è ¥ãG}¢Î ²¢Ú ¶G¢Ý ݧüG}¢è
I ãGÎèS¢ï ТÜU ÜïU §S¢ çãGSS¢ï “}¢éœ¢GH¥G Úã¢ï çÜU §S¢ ÐÚ }¢ïÚè
ÚãG}¢¼ ãñ” ÜïU ¼ãGì¼ ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ : ²¢’Ýè §S¢ ÐÚ }¢ïÚè ÜU¢ç}¢H ÚãG}¢¼ ãñ §S¢ ¼GÚãG
çÜU }¢ñ´ §S¢ S¢ï Ú¢Á¢Gè ã¢ï x¢²¢ J ¶G²¢H Úãï çÜU ¥ËH¢ã 1 ÜUè çÚÁ¢G¢ ¼}¢¢}¢
Ýï’}¢¼¢ï´ S¢ï ¥¢’H¢ Ýï’}¢¼ ãñ J Á¢Ï¢ ÚÏ¢ ¼¥G¢H¢ Ï¢‹Îï S¢ï Ú¢Á¢Gè ã¢ï x¢²¢, ¼¢ï ÜU¢ñÝñÝ

¥¢ñçH²¢©ËH¢ã ÜUè ࢢÝ

9

(²¢’Ýè ΢ï Á¢ã¢æ) Ï¢‹Îï ÜïU ã¢ï x¢», ÚÏ¢ ¼¥G¢H¢ ÈGUÚ}¢¢¼¢ ãñ :

(¥ËH¢ã ©Ý S¢ï Ú¢Á¢Gè ¥¢ñÚ ±¢ïã ¥ËH¢ã S¢ï Ú¢Á¢Gè) (Т. 30, ¥H Ï¢çIJݢ : 8)
çÈUÚ Ï¢‹Îï ÐÚ ±¢ïã ±vG¼ ¥¢¼¢ ãñ çÜU ÚÏ¢ ¼¥G¢H¢ Ï¢‹Îï ÜU¢ï Ú¢Á¢Gè ÜUÚ¼¢ ãñ J
(Á¢ñS¢¢ çÜU) ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çIJÎéÝ¢ çS¢gèÜïGU ¥ÜUÏ¢Ú 5 ÜïU }¢é¼¥GçËHÜGU
ÈGUÚ}¢¢¼¢ ãñ : 
(¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ çS¢gèÜGU ÜU¢ï §¼Ý¢ Îïx¢¢ çÜU ±¢ïã
Ú¢Á¢Gè ã¢ï Á¢¢»æx¢ï J) (Т.30, ¥H HñH : 21) x¢GÚÁ¢G çÜU ¥¢S¢}¢¢Ý¢ï´ }¢ï´ §S¢ (çÚÁ¢G¢»
§H¢ãè ¼GHÏ¢ ÜUÚÝï ±¢Hï Ï¢‹Î» }¢¢ïç}¢Ý) ÜïU Ý¢}¢ ÜUè {ê}¢ }¢Ó¢ Á¢¢¼è, ࢢïÚ }¢Ó¢
Á¢¢¼¢ ãñ çÜU “I” (}¢Á¢GèÎ ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñæ çÜU) ²ïã Îé¥G¢§Ä²¢ ÜUçH}¢¢ ãñ,
²¢’Ýè ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ©S¢ ÐÚ ÚãG}¢¼ ÜUÚï, ²ïã Îé¥G¢ ²¢ ¼¢ï çÈGUçÚà¼¢ï´ ÜUè
}¢ãGÏÏ¢¼ ÜUè ±Áã S¢ï ã¢ï¼è ãñ ²¢ wG¢éÎ ±¢ïã çÈGUçÚà¼ï ¥ÐÝ¢ ÜéUGÏ¢ïü §H¢ãè Ï¢ÉG¢Ýï ÜïU
çH²ï ²ïã Îé¥G¢»æ Îï¼ï ãñ´ J (çÈUÚ ²ïã ÚãG}¢¼ ©S¢ Ï¢‹Î» }¢¢ïç}¢Ý ÜïU çH²ï Á¢G}¢èÝ
ÐÚ Ý¢çÁ¢GH ã¢ï¼è ãñ) §S¢ ¼GÚãG çÜU ÜéUGÎÚ¼è ¼G¢ñÚ ÐÚ §‹S¢¢Ý¢ï´ ÜïU }¢éæã S¢ï ©S¢ ÜïU
çH²ï “I ¥¢ñÚ 5” Á¢ñS¢ï Îé¥G¢§Ä²¢ ÜUçH}¢¢¼ çÝÜUHÝï
Hx¢¼ï ãñ´ ¥¢ñÚ H¢ïx¢¢ï´ ÜïU çÎH wG¢éΠϢwG¢éÎ ©S¢ ÜUè ¼GÚÈGU ¶è´Ó¢Ýï Hx¢¼ï ãñ´, çÎH¢ï´
ÜUè ÜéUGÎÚ¼è ÜUçà¢à¢ Ï¢‹Î» }¢¢ïç}¢Ý ÜïU }¢ãGÏ¢êÏ¢ï wG¢é΢ Ï¢Ý Á¢¢Ýï ÜUè ÎHèH ãñ J
²ïãè ±Áã ãñ çÜU ãGéÁG¢êÚï x¢G¢ñS¢ï ТÜU I ¥¢ñÚ wG±¢Á¢¢ ¥Á¢}¢ïÚè I
Á¢ñS¢ï (Ï¢ãé¼ S¢ï) Ï¢éÁG¢éx¢¢ïZ ÜU¢ï ã}¢ H¢ïx¢¢ï´ Ýï Îﶢ Ýãè´ }¢x¢Ú S¢Ï¢ ÜU¢ï §Ý S¢ï çÎHè
}¢ãGÏÏ¢¼ ãñ J (ç}¢Ú¥¢¼éH }¢Ý¢Á¢èãG, 3 / 389, çÏ¢œ¢x¢GIJéÚ ÜGUHèH)
ãGÁ¢GÚ¼ï ¥Ï¢ê ãéÚñÚ¢ 5 S¢ï çÚ±¢²¼ ãñ : ÚS¢êHéËH¢ã 6
Ýï §ÚࢢΠÈGUÚ}¢¢²¢ çÜU ¥ËH¢ã 1 Á¢Ï¢ çÜUS¢è Ï¢‹Îï S¢ï }¢ãGÏÏ¢¼ ÜUÚ¼¢ ãñ,
َّ ‫ َعل َْی ِہ الصَّ لٰوۃُ َو‬ÜU¢ï Ï¢éH¢ ÜUÚ ©Ý S¢ï ÈGUÚ}¢¢¼¢ ãñ çÜU }¢ñ´ ÈéUGH¢æ
¼¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï çÁ¢Ï¢í§üH ‫الس ََلم‬
S¢ï }¢ãGÏÏ¢¼ ÜUÚ¼¢ ãêæ, ¼é}¢ |¢è §S¢ S¢ï }¢ãGÏÏ¢¼ ÜUÚ¢ï J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï, ãGÁ¢GÚ¼ï çÁ¢Ï¢í§üH
َّ ‫© َعل َْی ِہ الصَّ لٰوۃُ َو‬S¢ S¢ï }¢ãGÏÏ¢¼ ÜUÚ¼ï ãñ´ çÈUÚ ãGÁ¢GÚ¼ï çÁ¢Ï¢í§üH ‫الس ََلم‬
َّ ‫َعل َْی ِہ الصَّ لٰوۃُ َو‬
‫الس ََلم‬
¥¢S¢}¢¢Ý }¢ï´ çÝ΢ ÜUÚ¼ï ãñ´ çÜU ¥ËH¢ã 1 ÈéUGH¢æ S¢ï }¢ãGÏÏ¢¼ ÜUÚ¼¢ ãñ, ¼é}¢
|¢è ©S¢ S¢ï }¢ãGÏÏ¢¼ ÜUÚ¢ï, ¼¢ï ¥¢S¢}¢¢Ý ±¢Hï |¢è ©S¢ S¢ï }¢ãGÏÏ¢¼ ÜUÚ¼ï ãñ´ çÈUÚ
©S¢ ÜïU çH²ï Á¢G}¢èÝ }¢ïæ }¢vGÏ¢êçHIJ¼ Ú¶ Îè Á¢¢¼è ãñ J
(۱۵۷:‫ الحدیث‬،۱۴۱۷‫ ص‬،‫احب اہّٰلل عبد ًا حبّبہ الی عبادہ‬
ّ ‫ باب اذا‬،‫ کتاب البرّ والصلۃ واالٓداب‬،‫)مسلم‬